VAT na towary z Chin

Odpowiedź prawnika: VAT na towary z Chin

Jeśli towar został wpierw przywieziony do Danii, a następnie nastąpiła osobna dostawa do Polski, to należy taką dostawę rozliczyć jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

Jeśli natomiast towar z Chin powędrował bezpośrednio do Polski, to trzeba rozliczyć import. Jako import podlega opodatkowaniu bowiem VAT faktyczny przywóz towarów z kraju trzeciego na terytorium Polski. Podstawą opodatkowania w imporcie towarów jest wartość celna powiększona o należne cło. Możliwe jest jednak także, że zaszła tzw. transakcja łańcuchowa, która polega na zawarciu kilku umów, które są realizowane przez jedną dostawę towaru. Aby transakcja była "łańcuchowa", muszą w niej brać udział co najmniej trzy podmioty, między którymi dochodzi do co najmniej dwóch transakcji. Ilość stron uczestniczących w jednej transakcji łańcuchowej jest nieograniczona i nie ma znaczenia, czy podmioty te pochodzą z różnych krajów, czy nie. Dostawa łańcuchowa następuje niezależnie od statusu podmiotów biorących w niej udział oraz kraju ich pochodzenia. Mogą to być podmioty z Polski i z krajów UE oraz z krajów trzecich, lecz muszą być spełnione przedstawione wcześniej przesłanki. Transakcje łańcuchowe różnią się od tzw. transakcji trójstronnych, w których muszą brać udział trzy podmioty będące podatnikami w trzech różnych krajach Wspólnoty. Gdy w dostawie uczestniczą trzy firmy z różnych państw, a towar jest dostarczany bezpośrednio od pierwszego (np. z Chin) do ostatniego kontrahenta (np. z Ukrainy), to jest to transakcja łańcuchowa, opodatkowana VAT według specjalnych reguł. W transakcjach łańcuchowych każdą transakcję przeprowadzoną między poszczególnymi uczestnikami należy traktować odrębnie pod względem jej opodatkowania oraz możliwości zastosowania 0 %. stawki, jeżeli w jej wyniku dochodzi do wywozu towaru z jednego kraju Wspólnoty do innego lub poza obszar Wspólnoty. Ponadto dla każdej transakcji między uczestnikami należy odrębnie określić miejsce dostawy i moment jej realizacji.

Możliwe jest również, iż w stosunku do części towaru nie zaistniał ani import, ani wewnątrzwspólnotowe nabycie, bo w ogóle nie jest objęta ustawą o podatku od towarów i usług. Chodzi o sytuację, gdy towar (niezależnie przez kogo transportowany) od samego początku przeznaczony jest dla kontrahentów z Ukrainy oraz przez cały czas podlega procedurze tranzytu. 

Omówienie różnych tego typu sytuacji znajdziemy w interpretacjach organów podatkowych. W postanowieniu Naczelnika Urzędu Skarbowego w Pucku z dnia 17.02.2006 r. (sygn. PI/443-558/06/P/08) czytamy: "Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004r. Nr 54, poz. 535 z późniejszymi zmianami) zwanej dalej ustawą, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 ust.1 pkt 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Natomiast stosownie do art. 2 pkt 7 ustawy przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju.
W myśl przytoczonych przepisów w odniesieniu do przedmiotowej transakcji, stwierdzić należy, iż w sytuacji gdy towar został dostarczony bezpośrednio do Spółki "XXXXX" przez firmę z Ukrainy (kraju trzeciego), a Wnoszący zapytanie dokonał uiszczenia wymaganych należności celnych oraz podatkowych i otrzymał dokument odprawy celnej SAD, to transakcja taka będzie importem towarów. Bez znaczenia pozostaje tu fakt wystawienia przez kontrahenta z Danii faktury z podanym nr NIP do transakcji wewnątrzwspólnotowych.
Natomiast jeśli chodzi o prawo do odliczenia podatku VAT z dokumentu celnego zostało ono uregulowane w art. 86-93 ustawy. W myśl art. 86 ust. l w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114 art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i
19 oraz art. 124. Kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem art. 86 ust. 3-7, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika, a w przypadku importu- podatek należny z tytułu importu towarów wynikający z dokumentu celnego (art. 86 ust. 2 pkt 2).
W przypadku importu towarów, podobnie jak w sytuacji nabycia towarów i usług w kraju przyjęto w art. 86 ust. 10 pkt l zasadę, że prawo do odliczenia podatku naliczonego, którego źródłem jest import towarów, powstaje w okresie, w którym podatnik otrzymał dokument celny lub zgodnie z art.86 ust.11 ustawy w następnym okresie rozliczeniowym.
Jak wynika z powyższego uregulowania istotnym warunkiem umożliwiającym podatnikowi VAT skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi oraz możliwość zaliczenia tych zakupów do kosztów uzyskania przychodu."

Obszerne wyjaśnienia zawiera postanowienie Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku z dnia 16 grudnia 2005 r. (sygn. PI/005-1818/05/P/08, PV/443-396/IV/2005/JW): "W przepisach ustawy o VAT, ustawodawca określił zasady rozliczania podatku od towarów i usług z tytułu transakcji pomiędzy podmiotami z różnych krajów, które mają miejsce bądź traktowane są jako mające miejsce na ściśle określonym terytorium. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT w przypadku dostawy towarów, która ma miejsce pomiędzy różnymi krajami, ustawodawca wskazując na miejsce świadczenia dostawy określił tym samym miejsce jej opodatkowania.
Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.
Zatem na mocy art. 7 ust. 8 ustawy o VAT w przypadku transakcji łańcuchowej, gdy dostawa towaru jest dokonywana przez kilka podmiotów, a towar przemieszczany jest tylko od pierwszego dostawcy do ostatniego nabywcy, uznaje się, iż dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tej transakcji.
Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika wynika, iż nabył on towar od kontrahenta ze Szwecji, który uprzednio nabył go od kontrahenta z Bangladeszu - przy czym towar ten został wysłany bezpośrednio od kontrahenta z Bangladeszu do Podatnika w Polsce. Z uwagi na fakt, iż w przedmiotowej transakcji biorą udział trzy podmioty (z Polski, Szwecji i Bangladeszu), przy czym pierwszy z nich tj. podmiot z Bangladeszu wydał towar bezpośrednio ostatniemu nabywcy, tj. Podatnikowi z Polski, to mimo, iż w/w towar nie trafia do drugiego w kolejności podmiotu tj. podmiotu ze Szwecji - uznaje się zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, iż dostawy towarów dokonał również i on. Zatem w zaistniałej transakcji łańcuchowej w świetle art. 7 ust. 8 ustawy o VAT występują dwie dostawy:
1) pomiędzy kontrahentem z Bangladeszu a kontrahentem ze Szwecji,
2) pomiędzy kontrahentem ze Szwecji a Podatnikiem.
Miejsce świadczenia (opodatkowania) przy dostawie towarów uzależnione zostało przez ustawodawcę od sposobu, w jaki realizowana jest dostawa. Co do zasady zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT miejscem dostawy towarów w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, nabywcę lub przez osobę trzecią jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Natomiast na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru jest przyporządkowana tylko jednej dostawie; jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport jest przyporządkowana dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że nabywca ten udowodni, że wysyłkę lub transport towaru należy zgodnie z zawartymi przez niego warunkami dostawy przyporządkować jego dostawie.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że transport jest faktycznie zamawiany przez dostawcę towarów z Bangladeszu u przewoźnika wskazanego przez firmę szwedzką. Jednakże koszty transportu ponosi Podatnik. Dostawa odbywa się na warunkach FOB, co oznacza, że sprzedający jest zobowiązany dostarczyć towar przewoźnikowi wyznaczonemu przez kupującego, zaś po wydaniu towaru przewoźnikowi ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru znajduje się po stronie kupującego (Podatnika).
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż w analizowanym przypadku transport przyporządkowany jest dostawie pomiędzy kontrahentem ze Szwecji a Podatnikiem.
Zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy o VAT w przypadku, o którym mowa w ust. 2 tego artykułu, dostawę towarów, która:
1) poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
2) następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.
Mając na uwadze powyższe przepisy, należy uznać, iż dostawa pomiędzy kontrahentem z Bangladeszu a kontrahentem ze Szwecji jest dokonana w miejscu rozpoczęcia wysyłki tj. na terytorium Bangladeszu, a zatem nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium kraju.
W tym miejscu należy z kolei wskazać na definicję importu towarów, który na mocy przepisów art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 7 ustawy o VAT przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż w przedstawionym stanie faktycznym będziemy mieli do czynienia z importem towarów, bowiem przedmiotowe towary zostają przywiezione z terytorium państwa trzeciego tj.

z Bangladeszu do Polski, i na terytorium kraju zostają dopuszczone do obrotu.
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 19 ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Natomiast stosownie do treści art. 19 ust. 7 obowiązek podatkowy w imporcie towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego, z zastrzeżeniem ust. 8 i 9.
Jednocześnie tut. Organ zauważa, iż w analizowanej sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 19 ust. 9 ustawy o VAT stanowiący, iż w przypadku gdy import towarów objęty jest procedurą celną: składu celnego, odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, tranzytu, a od towarów tych pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze i nie powstaje jednocześnie dług celny - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności tych opłat.
Jednakże, jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, importowany towar nie został objęty żadną z procedur wymienionych w tym przepisie, a zatem obowiązek podatkowy z tytułu przedmiotowej transakcji powstanie zgodnie z art. 19 ust. 7 ustawy o VAT tj. z chwilą powstania długu celnego tj. 31.05.2005r.
Natomiast ze względu na fakt, iż miejscem dokonania dostawy przez podmiot szwedzki na rzecz Podatnika nie jest terytorium kraju (art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT), to dostawa ta nie będzie podlegała opodatkowaniu w świetle ustawy o VAT. Dla tej dostawy nie powstanie więc obowiązek podatkowy w podatku VAT na terytorium kraju i w konsekwencji nie znajdą zastosowania powołane mylnie przez Podatnika przepisy art. 20 ust. 2 ustawy o VAT."

Ponadto, na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega również eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Zgodnie z treścią art. 2 pkt 8 ustawy o VAT, przez eksport towarów rozumie się potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ust. 1 pkt 1-4, jeżeli wywóz jest dokonany przez:
a) dostawcę lub na jego rzecz, lub
b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz.

Polecamy też: Transakcje pomiędzy wieloma podmiotami