Weksel znaleziony lub otrzymany w drodze darowizny

Odpowiedź prawnika: Weksel znaleziony lub otrzymany w drodze darowizny

Kwestie te rozstrzyga art. 10 prawa wekslowego, który stanowi, że jeżeli weksel, niezupełny (czytaj in blanco) w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz (posiadaczem jest też obdarowany lub znalazca) nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. Pojęcie złej wiary tłumaczyć należy w ten sposób, iż przypisać ją można osobie, która w chwili nabycia weksla wiedziała, że jej poprzednik uzupełnił weksel w sposób niezgodny z porozumieniem i to na niekorzyść tego, kto weksel podpisał, np. na wyższą sumę, wcześniejszy termin płatności. Rażące niedbalstwo istnieje nie przy braku jakiejś szczególnej staranności, lecz już wówczas, gdy nabywca weksla in blanco mógł przy przeciętnej staranności, przyjętej w stosunkach danego rodzaju (według kryteriów obiektywnych), zauważyć, że wypełnienie weksla przez poprzednika nastąpiło niezgodnie z zawartym porozumieniem i zaniedbał obowiązku zasięgnięcia w tej sprawie informacji u osoby na wekslu podpisanej

Przez weksel in blanco należy rozumieć dokument nie zawierający wszystkich koniecznych cech weksla, na którym pewna osoba (wystawca, akceptant, poręczyciel) złożyła podpis w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego, pozostawiając odbiorcy uzupełnienie brakujących składników treści, i który po wypełnieniu może stać się wekslem zupełnym. Należy także przyjąć, że jeżeli inaczej nie zastrzeżono, podpisany zgadza się na obrót wekslem in blanco, a tym samym zgadza się odpowiadać wekslowo po uzupełnieniu weksla wobec przyszłych nieznanych mu posiadaczy.

Wystawienie weksla in blanco łączy się z zawarciem porozumienia między podpisanym a osobą, której wręcza on weksel in blanco. Porozumienie może zostać osiągnięte w sposób wyraźny lub dorozumiany. Porozumienie to, jeżeli zawarto je na piśmie, zwane jest zwykle deklaracją wekslową. Określa jaką treścią odbiorca weksla może wypełnić weksel in blanco. Fakt, że wystawiono nie mający wszystkich obligatoryjnych elementów weksel stwarza domniemanie, że istnieje takie porozumienie, co do uzupełnienia weksla. Domniemanie takie upadnie, gdy porozumienia nie zawarto, jeżeli bowiem dłużnik wydał weksel in blanco bez żadnych wskazówek co do jego uzupełnienia, to znaczy, że zaufał uczciwości wierzyciela i bez zastrzeżeń zgadza się na każdą treść weksla, którą ten mu nada.

Nie ulega wątpliwości, że zasada bezpieczeństwa obrotu wymaga, aby chronić nabywcę weksla wypełnionego. Nie można bowiem zmuszać każdorazowego nabywcy weksla (weksla, który rodzi zobowiązanie abstrakcyjne) do sprawdzania zgodności wypełnienia z porozumieniem. Takiego ograniczenia jednak nie ma w przypadku weksla nie wypełnionego, który wekslem jeszcze nie jest.

Reasumując, jeśli nabywca nabywa weksel wypełniony przez kogoś innego niezgodnie z porozumieniem, a o tym porozumieniu nie wiedział, wtedy może dochodzić praw z weksla. Natomiast nabycie weksla in blanco nie powoduje żadnych ujemnych skutków dla nabywcy jeśli wypełni go na sumę wyższą od znanego porozumienia i puści w obieg, to nabywca weksla, który był w dobrej wierze będzie mógł dochodzić praw z weksla przeciw wystawcy.