Zgromadzenie Zakonne - nadzór pedagogiczny

Odpowiedź prawnika: Zgromadzenie Zakonne - nadzór pedagogiczny

Szkoła lub placówka oświatowa może być zakładana i prowadzona przez: 1) jednostkę samorządu terytorialnego, 2) inną osobę prawną, 3) osobę fizyczną. Z tym, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić jedynie szkoły i placówki publiczne. Kurator oświaty, w imieniu wojewody, wykonuje zadania i kompetencje w zakresie oświaty określone w ustawie i przepisach odrębnych na obszarze województwa, a w szczególności sprawuje nadzór pedagogiczny nad publicznymi i niepublicznymi szkołami, w tym przedszkolami, które znajdują się na obszarze danego województwa.

Kurator oświaty wykonuje swoje zadania i kompetencje przy pomocy kuratorium oświaty. Nadzór pedagogiczny polega na: 1) ocenianiu stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkół, placówek i nauczycieli, 2) analizowaniu i ocenianiu efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek, 3) udzielaniu pomocy szkołom, placówkom i nauczycielom w wykonywaniu ich zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, 4) inspirowaniu nauczycieli do innowacji pedagogicznych, metodycznych i organizacyjnych. W zakresie wymienionym w punktach 1 i 2 nadzorowi podlega w szczególności: 1) zgodność zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami, 2) realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania, 3) przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki, 4) przestrzeganie statutu szkoły lub placówki, w tym w zakresie przestrzegania praw ucznia oraz praw dziecka, 3. Nauczyciele przy pomocy których sprawowany jest nadzór pedagogiczny, wykonujący czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego mają prawo: 1) wstępu do szkół i placówek, 2) wglądu do prowadzonej przez szkołę lub placówkę dokumentacji dotyczącej przebiegu nauczania, wychowania i opieki oraz organizacji pracy, 3) udziału w posiedzeniu rady pedagogicznej, po uprzednim powiadomieniu dyrektora szkoły, 4) wstępu w charakterze obserwatora na zajęcia dydaktyczne, wychowawcze, opiekuńcze i inne zajęcia organizowane przez szkołę lub placówkę, po uprzednim powiadomieniu dyrektora szkoły lub placówki, 5) przeprowadzania badań służących ocenie efektywności działalności dydaktycznej, wychowawczej oraz opiekuńczej szkół i placówek.

Nauczyciele ci mogą wydawać dyrektorom szkół i placówek doraźne zalecenia oraz zgłaszać uwagi i wnioski wynikające z przeprowadzonych czynności. Dyrektor szkoły lub placówki w ciągu 7 dni od otrzymania zaleceń, uwag i wniosków, może zgłosić wobec nich zastrzeżenia do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, dyrektor szkoły lub placówki jest obowiązany powiadomić ten organ o realizacji zaleceń, uwag i wniosków w terminie 30 dni.

W razie stwierdzenia istotnych uchybień w działalności szkoły lub placówki, organ sprawujący nadzór pedagogiczny niezależnie od środków, o których była już mowa, zawiadamia o stwierdzanych uchybieniach organ prowadzący szkołę lub placówkę. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny może wydawać organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę zalecenia wynikające z czynności nadzoru. Jeżeli szkoła lub placówka albo organ prowadzący prowadzi swoją działalność z naruszeniem przepisów ustawy, organ sprawujący nadzór pedagogiczny może polecić usunięcie uchybień w wyznaczonym terminie.

W przypadku stwierdzenia niedostatecznych efektów kształcenia lub wychowania w szkole lub placówce, organ sprawujący nadzór pedagogiczny poleca dyrektorowi szkoły lub placówki opracowanie w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące, w uzgodnieniu z organem prowadzącym, programu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania. Program musi uwzględniać uwagi i wnioski zgłoszone przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Jeżeli dyrektor szkoły lub placówki nie usunie w wyznaczonym terminie uchybień, nie opracuje programu poprawy efektywności kształcenia i wychowania lub nie uwzględni w tym programie zgłoszonych uwag i wniosków, organ sprawujący nadzór pedagogiczny może wystąpić do organu prowadzącego szkołę lub placówkę z wnioskiem o odwołanie dyrektora szkoły lub placówki w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia lub z końcem roku szkolnego. W przypadku szkoły prowadzonej przez osobę prawną lub fizyczną, z wyjątkiem szkoły prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, niewykonanie polecenia, może stanowić podstawę cofnięcia, w drodze decyzji, zezwolenia na założenie tej szkoły.

Cofnięcie zezwolenia na założenie szkoły jest równoznaczne z postawieniem jej w stan likwidacji.

ale Do nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych prowadzonych przez kościelne osoby prawne stosuje się prawa i obowiązki ustalone dla nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w państwowych szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych oraz opiekuńczo-wychowawczych, z uwzględnieniem rozporządzenia określającego szczegółowy zakres uprawnień i obowiązków nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w niepublicznych przedszkolach i niepublicznych placówkach działających na podstawie przepisów o systemie oświaty oraz niepublicznych placówkach działających na podstawie przepisów o pomocy społecznej prowadzonych przez kościelne osoby prawne.

Takie zarządzenie, nie rozporządzenie, zostało wydane. Każe ono do nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez osoby prawne Kościoła Katolickiego, a także do świeckich nauczycieli w niższych seminariach duchownych; stosować pewne przepisy Karty Nauczyciela. A mianowicie w kwestiach: 1) obowiązków nauczyciela, 2) uzyskiwania stopni specjalizacji zawodowej, 3) nadawania Medalu Komisji Edukacji Narodowej 4) praw w przyjęciu dzieci do szkół, 5) zawieszenia w pełnieniu obowiązków, 6) uprawnień emerytalnych.

Wydaje się więc, że sam nadzór pedagogiczny, jego formy i sposób przeprowadzania nie ulegają zmianie także w odniesieniu do placówek typu: przedszkola niepubliczne wprowadzone przez Zgromadzenia Zakonne. Ustawa o systemie oświaty nie czyni wyjątków pomiędzy szkołami (do których zalicza także przedszkola) w kwestii sprawowania nadzoru.

Natomiast jeśli chodzi o same obowiązki pracujących w takich placówkach nauczycieli to należy zwrócić uwagę na powoływane wyżej zarządzenie, gdyż np. przepisy o kwalifikacjach nauczycieli, regulowanych w Karcie Nauczyciela nie będą miały zastosowania. Jak rozumieć zapis Niepubliczne Przedszkole Zgromadzenia Zakonnego o uprawnieniach placówki publicznej? Osoby prawne i fizyczne mogą zakładać szkoły i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek. Zgromadzenie Zakonne mogło więc założyć przedszkole. A taka szkoła niepubliczna (tym przedszkole) może uzyskać uprawnienia szkoły publicznej jeżeli spełni określone ustawą o systemie oświaty, wymagania (m.in. odpowiedni program nauczania, dokumentacja).