Odpowiedź prawnika: Czas pracy a umowa o dzieło
Zgodnie z art. 627 kodeksu cywilnego, przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło, podobnie jak umowa zlecenie, jest jedną z umów, na podstawie której może być świadczona praca, a ponieważ jej zawarcie nie rodzi po stronie pracodawcy obowiązków wynikających z przepisów kodeksu pracy (urlopy, odprawy, zasiłki chorobowe, itp.), jest często stosowana.
Poprzez zawarcie tej umowy wykonawca zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, tj. do uzyskania pewnego wyniku swych działań (np. wykonanie dekoracji), a zamawiający do wypłaty wynagrodzenia. Wysokość wynagrodzenia powinna być określona w umowie, choć nie koniecznie kwotowo, bowiem w umowie można wskazać także podstawy do ustalenia podstawy wysokości wynagrodzenia. W braku powyższych zapisów wykonawcy należało się będzie wynagrodzenie za tego rodzaju dzieło, a gdy tej wysokości ustalić nie można wynagrodzenie odpowiadające nakładowi pracy oraz innym poniesionym nakładom. Umowa o dzieło jest więc umową rezultatu. Wykonawca dzieła odpowiada za rezultat swej pracy.
Pamiętajmy, że ważne jest, aby wykonawca wykonał dzieło zgodnie ze sposobem i terminem określonym w umowie. W przeciwnym wypadku zamawiający ma prawo wezwać wykonawcę do zmiany sposobu wykonania dzieła i wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin, a po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić, bądź powierzyć wykonanie poprawek, albo dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt przyjmującego zamówienie - wykonawcy.
Jak więc wynika z powyższego, wykonawca dzieła nie jest chroniony przepisami prawa pracy m.in. przepisami o dobowej normie czasu pracy. Jest Pan więc zobowiązany do wykonania dzieła zgodnie z umową, jeżeli umowa o dzieło przewiduje, że po wykonaniu dekoracji ma Pan obowiązek doglądać swojego dzieła podczas realizacji zdjęć, wówczas zgodnie z umową musi Pan dochować tego obowiązku. Zleceniodawca nie odpowiada za sposób wykonania dzieła, interesuje go tylko skutek - dzieło (nie zaś sposób wykonania).
Warto zaznaczyć, że cechami odróżniającymi stosunek pracy od innych np. cywilnoprawnych, tj. umowa o dzieło są przede wszystkim:
-
ograniczenie swobody treści zawieranej umowy (umowa o pracę nie może przewidywać postanowień mniej korzystnych od tych, które przewidują przepisy prawa pracy-przepisy te wiążą się np. z urlopami, odprawami, zasiłkami chorobowymi, itp.);
-
podporządkowanie pracownika pracodawcy, polegające na obowiązku stosowania się do poleceń pracodawcy dotyczących pracy;
-
niezbywalne prawo do wynagrodzenia za świadczoną pracę;
-
staranność działania (nie jest to umowa rezultatu - czyli pracownik nie odpowiada za efekt swojego działania a jedynie za to, czy pracował z należytą starannością);
-
ustawo określone minimalne wynagrodzenie.
Za wypadek spowodowany podczas powrotu z planu zdjęciowego, będzie odpowiadał Pan - nie zleceniodawca. Nie będzie to traktowane jako wypadek przy pracy - nie pozostaje Pan w stosunku pracy. Nie ma podstaw, aby obciążać odpowiedzialnością za wypadek drogowy zleceniodawcę. Pan powinien (jako kierowca) określić swoje możliwości do prowadzenia pojazdu. Jeżeli jest Pan zmęczony i uważa Pan, że może to mieć wpływ na ograniczenie możliwości prowadzenia pojazdu, powinien się Pan powstrzymać od jazdy samochodem.
Warto również wskazać, że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy. Oznacza to, że pracodawca nie może zatrudnić pracownika na podstawie umowy cywilnoprawnej (zlecenia, umową o dzieło), jeżeli treść takiej umowy będzie zbieżna z warunkami wykonywania pracy określonymi w kodeksie pracy. Jeżeli treść Pańskiej umowy jest zbieżna z warunkami wykonywania pracy określonymi w Kodeksie pracy, ma Pan prawo wystąpić do sądu pracy o ustalenia istnienia stosunku pracy.
