Odpowiedź prawnika: Darowizna a podatek
Poniżej wyjaśniamy, jak prawnie uregulowane jest to nowe zwolnienie od podatku od spadków i darowizn dla najbliższych
Kto nie zapłaci podatku?
W praktyce podatkowi od spadków i darowizn w większości przypadków podlegało przekazywanie majątku nieodpłatnie między członkami najbliższej rodziny. Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn znosi obciążenia podatkowe tych osób. Od początku 2007 roku do ustawy o podatku od spadków i darowizn zostało bowiem wprowadzone nowe zwolnienie od tego podatku. Zgodnie z dodanym art. 4a, zwalnia się mianowicie od podatku w całości nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo ojczyma i macochę, pod warunkiem jednak, iż:
-
zgłoszą to nabycie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku dziedziczenia, zapisu lub dalszego zapisu w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, oraz
-
udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9 637 zł - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków:
-
w których nabycie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat od daty pierwszego nabycia nie przekroczyła kwoty wolnej od podatku, właściwej dla I grupy podatkowej (czyli obecnie 9.637 zł) oraz
-
gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
Zatem osoby te nie zapłacą podatku, niezależnie jak duży majątek nabędą i co będzie wchodziło w jego skład. Nowe rozwiązanie, jako uwzględniające bliskie relacje rodzinne, wydaje się słuszne społecznie, a ponadto powinno przynieść korzyści w postaci regulowania stanów prawnych nieruchomości i aktualizowania w rejestrach danych dotyczących właścicieli, m.in. w ewidencji gruntów i budynków (katastrze nieruchomości) oraz księgach wieczystych. Ułatwi także porządkowanie spraw majątkowych za życia.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn dzieli podatników podatku od spadków i darowizn na trzy grupy podatkowe, ze względu na osobisty stosunek nabywcy do osoby, od której lub po której nastąpiło nabycie rzeczy i praw majątkowych. Najłagodniej w podatku od spadków i darowizn jest traktowana I grupa podatkowa, do której należą najbliżsi krewni lub powinowaci. Grupę tę stanowią: małżonek, wstępni i zstępni, pasierbowie, zięciowie, synowe, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie. Nowelizacja zaś w ramach I grupy podatkowej wyłoniła „podgrupę” podatników, którzy mogą korzystać z omawianego nowego zwolnienia od podatku. Nowy art. 4a ust. 1 stanowi, że zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, ojczyma, macochę oraz rodzeństwo. Oznacza to, iż zwolnienie, w porównaniu do osób zaliczonych do I grupy podatkowej, nie obejmie zięcia, synowej oraz teściów.
Do końca 2006 roku te same osoby musiały płacić podatek, który w zależności od wartości darowizny lub spadku wynosi dla I grupy podatkowej od 3 do 7 %. Podatku od przesunięć w ramach I grupy podatkowej nie płaci się tylko wówczas, gdy wartość spadku lub darowizny nie przekracza 9637 zł (to limit pięcioletni liczony dla wszystkiego, co otrzymujemy od jednej osoby).
Jakie warunki trzeba spełnić?
Jak wskazano wyżej, całkowite zwolnienie od podatku będzie następowało pod warunkiem zgłoszenia faktu nabycia majątku organowi podatkowemu w terminie jednego miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Minister Finansów w rozporządzeniu z 18 grudnia 2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. z 2006 r. Nr 243, poz. 1762) określił wzór takiego zgłoszenia (formularz SD-Z1). Należy w nim dokładnie opisać wszystko, co po określonej osobie odziedziczyliśmy lub co nam darowała. Obowiązek zgłaszania organowi podatkowemu majątku nabytego pod tytułem darmym przez nabywców zwolnionych od podatku, który zastąpi składanie przez te osoby zeznań podatkowych o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, ma na celu uzyskanie pewności prawnopododatkowej odnośnie nabytego majątku.
W przypadku gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, przekracza kwotę wolną od podatku dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (obecnie jest to kwota 9 637 zł), a przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, wprowadzono ponadto obowiązek udokumentowania faktu ich otrzymania, poprzez przedstawienie dowodu ich przekazania na rachunek bankowy obdarowanego, prowadzony przez SKOK lub przekazem pocztowym.
