KRUS i wspólne rozliczanie małżonków

Odpowiedź prawnika: KRUS i wspólne rozliczanie małżonków

Ogólną zasadą jest, że małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych dochodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (p.d.o.f.) dopuszczają jednak możliwość wspólnego rozliczenia się osób pozostających w związku małżeńskim od sumy swoich dochodów.
Złożenie wspólnego zeznania może przynieść korzyści, zwłaszcza W wypadku dużej dysproporcji dochodów małżonków, tj. gdy dochody małżonków mieszczą się w różnych przedziałach skali podatkowej albo dochód jednego z nie nie przekroczył w roku podatkowym kwoty wolnej od opodatkowania (czyli w roku 2005 - do 2 790 zł).

Prawo do wspólnego opodatkowania swoich dochodów przysługuje małżonkom, którzy łącznie spełnią następujące warunki (określone w art. 6 ust. 2, 3, 8-10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych):

1. oboje podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu;

2. pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy;

3. istnieje między nimi wspólność majątkowa;

4. żaden z małżonków w roku podatkowym nie korzystał z opodatkowania według 19% stawki podatku od dochodów z działalności gospodarczej;

5. do żadnego z małżonków w roku podatkowym nie miały zastosowania przepisy ustawy dotyczące podatku liniowego, karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, bądź zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych; warunek ten nie dotyczy jednak opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy lub umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej;

6. wyrażony w zeznaniu podatkowym wniosek o wspólne opodatkowanie dochodów został przez małżonków złożony nie później niż w terminie określonym do złożenia zeznania za rok podatkowy, czyli do końca kwietnia następnego roku.

Nieograniczony obowiązek podatkowy dotyczy osób, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Dochody tych osób bez względu na to czy zostały osiągnięte w Polsce, czy za granicą, podlegają w całości opodatkowaniu w Polsce. Ta zasada jest stosowana z uwzględnieniem umów w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu.

Aby móc się wspólnie rozliczyć, małżeństwo musi trwać przez cały rok podatkowy (kalendarzowy), czyli od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Wspólne opodatkowanie nie jest dopuszczalne, jeżeli małżeństwo zostało zawarte w trakcie roku podatkowego lub ustało w trakcie roku podatkowego (np. rozwód, separacja), chyba że ustanie to było wynikiem zgonu współmałżonka.

Wspólność majątkowa powstaje automatycznie z chwilą zawarcia małżeństwa, chyba że małżonkowie sporządzą umowę majątkową małżeńską wyłączającą wspólność ustawową.

Jednak w przypadku Państwa najbardziej problematyczny jest warunek 5., aby do żadnego z małżonków w roku podatkowym nie miały zastosowania przepisy dotyczące ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (np. karta podatkowa).

Wspólne opodatkowanie nie jest możliwe, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie:

• ryczałtu ewidencjonowanego,

• karty podatkowej lub

• zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych.

Wspólne opodatkowanie nie jest możliwe także wtedy, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej opodatkowanej według 19%-owej stawki podatku.

Nie ma jednak przeszkód do wspólnego opodatkowania, gdy małżonkowie lub jeden z małżonków opodatkowuje ryczałtem tylko najem majątku niezwiązanego z działalnością gospodarczą np. własnego mieszkania.

Istnieje również możliwość łącznego opodatkowania, jeżeli jeden z małżonków osiągnął dochody opodatkowane na zasadach ogólnych według skali podatkowej, a dochody drugiego są opodatkowane w sposób zryczałtowany, na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (np.: z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych czy otrzymania nagród związanych ze sprzedażą premiową, a także ze sprzedaży nieruchomości lub otrzymanej dywidendy). Dochodów tych nie łączy się jednak z innymi dochodami wykazywanymi we wspólnym zeznaniu podatkowym.

Jeżeli małżonkowie spełnili wszystkie powyższe warunki, to mogą - na swój wniosek - być opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, po uprzednim odliczeniu odrębnie przez każdego z małżonków, kwot podlegających odliczeniu od dochodu. Nie ma przy tym znaczenia, gdzie są ubezpieczeni.

Wniosek o wspólne opodatkowanie zostaje złożony przez zaznaczenie odpowiedniego kwadratu na pierwszej stronie zeznania podatkowego PIT-37 lub PIT-36 oraz przez złożenie podpisów przez obojga małżonków na końcu tego zeznania.

Brak podpisu choćby jednego z małżonków jest równoznaczny z brakiem złożenia wniosku przez tego małżonka. Uniemożliwia to łączne opodatkowanie nawet wtedy, gdy pozostałe warunki zostaną spełnione.