Odpowiedź prawnika: Roszczenie posiadacza o zwrot nakładów
13.2.2004
Odpowiedź na pytanie zależy od zakwalifikowania Pana jako posiadacza samoistnego w dobrej lub w złej wierze. Posiadaczem samoistnym jest osoba, która władając nieruchomością zachowuje się tak, jakby była właścicielem, chociaż tak naprawdę nie ma żadnego tytułu prawnego do nieruchomości (nie jest właścicielem, użytkownikiem, najemcą, dzierżawcą itp.). Posiadacz samoistny w dobrej wierze to ten, który nie mógł zdawać sobie sprawy z tego, że nie ma tytułu prawnego do władania nieruchomością (np. umowa sprzedaży została zawarta z osobą ubezwłasnowolnioną, a w konsekwencji jest nieważna), natomiast posiadacz samoistny w złej wierze władając nieruchomością i zachowując się jak właściciel wie, że nie ma żadnych uprawnień do tej nieruchomości. Zgodnie z art. 226 ustawy Kodeks cywilny samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych (czyli wydatków, niezbędnych do utrzymania rzeczy w należytym stanie, umożliwiającym prawidłowe korzystanie z niej, np. remonty i naprawy) o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach jakie uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów (czyli nakładów użytecznych, których celem jest ulepszenie rzeczy oraz nakładów zbytkownych, które służą celom luksusu) można żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi (np. wstawienie nowych okien będzie nakładem użytecznym, jeśli poprzednie okna nadawały się jeszcze do eksploatacji, a zwrot kosztów wstawienia tych okien poniesionych przez posiadacza będzie możliwy, jeśli zwiększyły one wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi). Samoistny posiadacz w złej wierze może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych (czyli tych niezbędnych, np. wstawienie wybitych okien), i to tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem. Samoistny posiadacz w dobrej wierze może zabrać przedmioty, które połączył z rzeczą (np. nowe okna), natomiast w przypadku samoistnego posiadacza w złej wierze, właściciel może przyłączone przedmioty zatrzymać, zwracając samoistnemu posiadaczowi ich wartość i koszt robocizny. Najsilniejszym jednak ograniczeniem w dochodzeniu roszczeń o zwrot nakładów od właściciela jest stosunkowo krótki termin przedawnienia, który wynosi rok od dnia zwrotu rzeczy.
