Odpowiedź prawnika: Sankcja za samowolne przesunięcie bramy
Zgodnie z art. 48 ust. 1 prawa budowlanego, właściwy organ nakazuje w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę. Jeżeli jednak budowa:
1) jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności:
a) ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo
b) ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
2) nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem
- właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych.
W postanowieniu, o którym mowa powyżej, ustala się wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy oraz nakłada obowiązek przedstawienia, w wyznaczonym terminie:
1) zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego;
2) dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 3 (a więc m.in. pozwolenia na budowę, oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym); do projektu architektoniczno-budowlanego nie stosuje się przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2.
Jeżeli powyższe wymagania nie zostaną spełnione, właściwy organ nakaże rozbiórkę budynku. Jeżeli natomiast wymagania zostaną spełnione, przedłożenie dokumentów traktuje się jak wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na wznowienie robót budowlanych, jeżeli budowa nie została zakończona.
Zgodnie z art. 49 ust. 1 Prawa budowlanego, przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych, właściwy organ w drodze postanowienia (na które przysługuje zażalenie) ustala wysokość opłaty legalizacyjnej (do opłaty legalizacyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kar, o których mowa w art. 59f ust. 1 Prawa budowlanego, z tym że stawka opłaty podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu). Matematycznie rzecz ujmując, wymierzona kara stanowi iloczyn stawki opłaty (obecnie wynosi 500 zł), współczynnika kategorii obiektu budowlanego i współczynnika wielkości obiektu budowlanego. Wartość współczynnika kategorii obiektu (k) oraz współczynnika obiektu budowlanego (w) określa Załącznik do prawa budowlanego. Aby uzyskać wysokość opłaty legalizacyjnej, tak obliczoną kwotę należy pomnożyć przez 50. Tak więc opłaty te są bardzo duże (minimum 25 000 zł) również w stosunku do niewielkich obiektów budowlanych. W przypadku stwierdzenia naruszeń w powyższym zakresie, właściwy organ nakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, w określonym terminie, a po jego bezskutecznym upływie wydaje decyzję o rozbiórce obiektu (decyzję tę wydaje się również w przypadku nieuiszczenia w terminie opłaty legalizacyjnej).
Zachęcamy również do zapoznania się z następującą informacją prawną: Samowola budowlana
Taka sama procedura legalizacji dotyczy obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ. Przy czym wysokość opłaty legalizacyjnej została określona kwotowo bezpośrednio w przepisie art. 49b prawa budowlanego. Tak więc, w przypadku budowy, o której mowa w: art. 29 ust. 1 pkt 7-11, 14, 15, 17 i 18 oraz w art. 30 ust. 1 pkt 3 i 4 prawa budowlanego – opłata wynosi 2 500 zł; natomiast w przypadku art. 29 ust. 1 pkt 1-3, 5, 6, 12, 13, 16 i 19-21 – opłata wynosi 5 000 zł.
Tak jak wspominaliśmy powyżej w przypadku nie uczynieniu zadość przepisom prawa budowlanego, obiekt będący samowolą budowlaną podlegać będzie rozbiórce. W przypadku, gdyby okazało się, że pierwotna brama również stanowi samowolę budowlaną - reguły przedstawione powyżej również znajdą swoje zastosowanie. W obecnym stanie prawnym nie istnieje okres “przedawnienia karalności” samowoli budowlanej. Do 2003r. po upływie 5 lat od dnia zakończenia budowy obiektu budowlanego lub jego części nie można było nakazać rozbiórki obiektu, jeśli spełniał on określone warunki. Obecnie nie ma tego ograniczenia. Jeżeli samowola budowlana zostanie ujawniona, właściwy organ może nakazać jego rozbiórkę bez względu na okres, jaki upłynął od zakończenia budowy.
Ponadto wskazać w tym miejscu należy, iż samowola budowlana, niezależnie od rodzaju wykonanych robót budowlanych, jest - stosownie do art. 90 prawa budowlanego - przestępstwem zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Późniejsza legalizacja samowoli budowlanej czy nawet rozbiórka obiektu budowlanego nie zwalnia wykonawcy robót budowlanych od odpowiedzialności karnej.
