Uzgadnianie wynagradzania z organizacją związkową
Pytanie:
"Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy nie został wprowadzony bo sprzeciwiły się temu dwie organizacje związkowe. Pracodawca przedstawił do uzgodnienia regulamin wynagradzania. Organizacje związkowe po wniesieniu poprawek jednogłośnie uzgodniły większość punktów Regulaminu. W kilku punktach część organizacji wniosła zdanie odrębne, nie uzgadniając ich jednogłośnie. Czy pracodawca powinien wprowadzić uzgodnione jednogłośnie punkty Regulaminu, wraz z poprawkami, a nieuzgodnione wprowadzić wg swojego zapisu? Czy pracodawca wobec nieuzgodnienia jednogłośnie przez stronę związkową całego regulaminu może odrzucić poprawki i wdrożyć swój projekt Regulaminu?"
Odpowiedź prawnika: Uzgadnianie wynagradzania z organizacją związkową
W nawiązaniu do obszernej odpowiedzi na poprzednie pytanie dotyczące przedmiotowej kwestii, ponownie przywołujemy regulację art. 77 z ind. 2 par. 1 Kodeksu pracy, k.p., zgodnie z którym regulamin wynagradzania ustala pracodawca. Jeżeli u danego pracodawcy działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca uzgadnia z nią regulamin wynagradzania. Jak wspomnieliśmy wcześniej, ustalenie treści regulaminu pracy polega na pozytywnym ustosunkowaniu się do całości treści tego źródła pracy (również z własnymi propozycjami). Organizacja związkowa ma więc głos stanowiący przy ustalaniu jego treści. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 12 lutego 2003 r. (I PK 349/03, LexPolonica nr 371572) regulamin wynagradzania nie może wejść w życie bez uzgodnienia z organizacją związkową działającą u pracodawcy.
Kierując się tezami powołanego wyżej orzecznictwa oraz treścią art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych, u.z.z., należy przyjąć następujące zasady:
1. Jeżeli organizacje związkowe działające u danego pracodawcy nie przedstawią wspólnie uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni, decyzję podejmuje pracodawca, po rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych, które jednak nie są dla niego wiążące.
2. Jeżeli organizacje związkowe mają wspólne ale negatywne stanowisko, to taki regulamin nie może być przez pracodawcę ustalony samodzielnie.
3. Jeżeli organizacje związkowe w ogóle nie mogą uzgodnić wspólnego stanowiska i przedstawią różne propozycje, pracodawca może wydać regulamin rozpatrując uprzednio odrębne stanowiska organizacji związkowych, które jednak nie są dla niego wiążące.
Należy zważyć, że przepis art. 30 ust. 5 u.z.z. posługuje się ogólnym zwrotem „w sprawie ustalenia” m.in. regulaminu wynagradzania. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku (orzeczenie z dnia 8 października 2009 roku, sygn. I APa 21/2009) przy uwzględnieniu reguły wnioskowań prawniczych a fortiori (z większego na mniejsze) zwrot ten odnosi się nie tylko do przypadku wprowadzania u danego pracodawcy całego regulaminu wynagradzania, ale również ma zastosowanie w sytuacji, kiedy zachodzi konieczność nadania treści poszczególnym postanowieniom zawartym w tym regulaminie.
W związku z powyższym uzasadniona jest teza, że regulamin może wejść w życie w zakresie jednogłośnie uzgodnionym oraz w takim, gdzie brak było jednomyślnego stanowiska organizacji związkowych i pracodawca dokonał ustalenia jego treści samodzielnie. Natomiast bezwzględnie nie będą wiążące te postanowienia regulaminu, w stosunku do których przedstawiono jednomyślnie negatywne stanowisko. Stanowisko, na mocy którego wspólne stanowisko organizacji związkowych wobec jedynie części postanowień regulaminu umożliwia pracodawcy ustalenie całości regulaminu samodzielnie, stoi w jawnej sprzeczności z art. 77 z ind. 2 par. 4 k.p. W sposób bowiem jednoznaczny odbiera organizacjom związkowym prawo do ustalania regulaminu, pomijając okoliczność wyrażenia wspólnego stanowiska co do części jego postanowień.
Wobec powyższego, ze względu na powołany art. 77 z ind. 2 par. 4 k.p. pracodawca wobec nieuzgodnienia jednogłośnie przez stronę związkową całego regulaminu nie może odrzucić poprawek i wdrożyć regulaminu samodzielnie. Musi bowiem uwzględnić propozycje wyrażone jednomyślnie przez organizacje związkowe choćby dotyczyły jedynie części projekty regulaminu.