Wycena nieruchomości z masy spadkowej
Pytanie:
"Jak mogę ustalić cenę rynkową ziemi rolnej w danym rejonie. Czy taką informację udzieli mi Urząd Skarbowy działający w tym rejonie? Jak i czy można ustalić samemu wartość 30-letniego domu, który postawiliśmy razem z mężem w celu podania wartości w toczącym się sądowym dziale spadku?"
Odpowiedź prawnika: Wycena nieruchomości z masy spadkowej
Z opisanego stanu faktycznego wynika, iż chodzi o określenie wartości majątku wchodzącego w skład masy spadkowej. W tym celu należy odwołać się do przepisów ustawy kodeks postępowania cywilnego. Zgodnie z jego artykułem 684 tej ustawy skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd.
Sąd ustala skład i stan spadku według chwili jego otwarcia (czyli śmierci spadkodawcy), natomiast wartość według cen w chwili dokonywania działu (co potwierdza także uchwała SN z 27 września 1974 r., sygn. III CZP 58/74). Proszę przy tym pamiętać, iż podstawą ustalenia składu spadku jest spis inwentarza, jeżeli był sporządzony (nie ma on jednak mocy wiążącej), a ponadto oświadczenia spadkobierców - uczestników postępowania działowego oraz przedstawione przez nich dowody.
Natomiast podstawą ustalenia wartości poszczególnych składników majątku spadkowego są ceny rynkowe. Dla ich oszacowania nieodzowne jest skorzystanie z opinii biegłego odpowiedniej specjalności, legitymującego się także znajomością rynku. Przy ustalaniu wartości nieruchomości sąd może skorzystać także z usług rzeczoznawców majątkowych, osób zajmujących się zawodowo szacowaniem nieruchomości. Rzeczoznawca majątkowy nie może odmówić spełnienia funkcji biegłego sądowego. Możliwe jest również szacowanie wartości rzeczy w powołaniu się na zgodne oświadczenie uczestników. W takich okolicznościach uczestnicy, czyli państwo powinni wziąć pod uwagę tzw. reguły zdroworozsądkowe, czyli sprawdzić ile w Państwa okolicy nieruchomość podobna do tej omawianej kosztuje. Należy przy tym porównywać ją do nieruchomości zabudowanej podobnym budynkiem (w określonym wieku). Ceny rynkowe można bowiem ustalić poprzez sprawdzenie cen w agencjach nieruchomości i odpowiednio modyfikować tak, aby odzwierciedlały wartość konkretnej nieruchomości. Bardzo często wartość przyjmowana przez US staje się takim wyznacznikiem, czy też wskazówką, jednak nie jest ona wiążąca dla sądu.