Odpowiedź prawnika: Zmniejszenie alimentów i utrudnianie kontaktów
Alimenty na rzecz dziecka są ustalane na ogół jako stała, płacona miesięcznie kwota. Zmniejszenie alimentów zależy od tego, czy zmieniły się okoliczności. Przede wszystkim zależy to od możliwości zarobkowych zobowiązanego i potrzeb dziecka, ale nie tylko. Zasadnicze znaczenie ma to, jak kontakty z dzieckiem były uregulowane wcześniej i czy obecnie proponowane przez Pana ustalenie tych kontaktów różni się (dziecko więcej czasu będzie spędzało z ojcem) czy tylko będzie bardziej sprecyzowane. Przyjmując, że okoliczności się zmienią na tyle, że sąd uzna za zasadne obniżenie alimentów, wydaje się, że raczej obniży je jednolicie w każdym miesiącu, a nie wyłączy obowiązku płacenia alimentów na np. jeden miesiąc; choć nie można tego wykluczyć. Proszę bowiem pamiętać, że alimenty dla dziecka są przeznaczone nie tylko na bieżące utrzymanie, ale i na ubranie (np. zimowa kurtka), książki, a więc wydatki ponoszone rzadziej niż co miesiąc, a Pan płaci alimenty w stałej wysokości, niezależnie do tego, czy jest to np. miesiąc, gdy trzeba kupić dziecku tzw. wyprawkę do szkoły, czy inny, w którym wydatki są mniejsze.
W każdym razie roszczenie o obniżenie alimentów jest zasadne po zmianie okoliczności (tu: innym ustaleniu kontaktów), a nie w przewidywaniu tych zmian. Nie można obu spraw rozpatrywać w jednym postępowaniu, gdyż właściwy jest dla obu inny tryb. Ustalenie kontaktów z dzieckiem odbywa się w postępowaniu nieprocesowym, a zmiana wysokości alimentów – w procesie. Należałoby więc zaczekać na postanowienie sądu rodzinnego.
Ustanowienie kuratora, który będzie kontrolował prawidłowe wykonywanie orzeczenia o kontaktach z dzieckiem, nie jest wprost przewidziane w przepisach. W tym zakresie najbardziej właściwe wydaje się zastosowanie art. 570 [1] kpc, dotyczącego wywiadu środowiskowego. W postępowaniu nieprocesowym koszty te będzie ponosiła co do zasady osoba, która o ustanowienie kuratora wnioskowała.
Postanowienia sądu opiekuńczego są skuteczne i wykonalne z chwilą ich ogłoszenia, a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą ich wydania. Podstawą wszczęcia postępowania wykonawczego jest postanowienie sądu ze stwierdzeniem z urzędu jego wykonalności. Do stwierdzenia wykonalności stosuje się odpowiednio art. 364, zgodnie z którym prawomocność orzeczenia stwierdza na wniosek strony sąd pierwszej instancji na posiedzeniu niejawnym, a dopóki akta sprawy znajdują się w sądzie drugiej instancji - ten sąd. Stwierdzenia dokonuje sąd jednoosobowo. Postanowienie może wydać także referendarz sądowy. To postanowienie, w razie braku jego dobrowolnego wykonania, może być egzekwowane według przepisów szczególnych o odebraniu dziecka (art. 598 [1] – [13] kpc). Sąd opiekuńczy musi w tym celu wydać odrębne orzeczenie i dopiero ono będzie wykonywane. Jeśli strona nie zastosuje się do orzeczenia, działania w celu odebrania dziecka podejmuje kurator. Dopiero on może w wyjątkowych okolicznościach żądać udziału Policji.
