16.6.2007
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Kilka lat temu (około 4) rodzice podarowali córce dom jednorodzinny, który wyczerpywał cały ich majątek (sporządzono akt notarialny)). W akcie tym darczyńcy nie uwzględnili swojego syna (mojego jedynego brata). Zobowiązali mnie jednak (ustnie) do wypłacenia bratu określonej kwoty pieniędzy tytułem zaspokojenia (spłacenia) jego przyszłych (nabytych dopiero po śmierci rodziców) roszczeń. Oczywiście zgodnie z wolą rodziców chcę spłacić brata, warunkiem jednak tej spłaty musi być moja 100% pewność, że brat (jak również jego dzieci) w przyszłości nie będzie miał już prawa do żadnych roszczeń (nawet zachowku) względem mnie.
Proszę m.in. o podanie konkretnych klauzul (sformułowań, zastrzeżeń), które koniecznie powinny znaleźć się w podpisywanym przeze mnie i brata akcie notarialnym (jaki ma to być akt), aby w przyszłości ani brat, ani jego żona i dzieci nie mieli podstaw prawnych do dalszych roszczeń względem mnie (m.in. zachowku). Mam podstawy sądzić, że brat przyjmie teraz uzgodnioną kwotę pieniędzy, a po śmierci rodziców upomni się o więcej. Nie mogę też wykluczyć sytuacji, w której brat umiera (ginie w nieszczęśliwym wypadku - ma niebezpieczną pracę) przed rodzicami i prawa do należnej mu części spadku po rodzicach przechodzą na jego żonę i dzieci (wnuki darczyńców). Muszę nadmienić, że brat (w przeciwieństwie do mnie) przez wiele lat dostawał od rodziców pomoc finansową i materialną (m.in. generalny remont i wyposażenie mieszkania, dofinansowanie do corocznych wczasów, pomoc finansowa przy każdorazowej zmianie samochodu). Ustalona więc (wspólnie z rodzicami, mną i bratem) kwota pieniędzy, którą mam mu wręczyć, jest uzupełnieniem do otrzymanych już wcześniej od rodziców dóbr materialnych. Co i z jakiego tytułu będzie należało się bratu po śmierci naszych rodziców, jeśli ww. spłaty nie dokonam teraz. Co w przyszłości sąd będzie brał pod uwagę przy obliczaniu wysokości zachowku i czy bratu będzie należał się tylko zachowek. Czy wartość nieruchomości podana w akcie darowizny jest dla sądu wiążąca?
Opinia prawna
Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie - ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami).
Spadek
Spadek jest to ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy w chwili jego śmierci i przechodzących na jego następców prawnych. Spadkobierca (spadkobiercy) w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.
Dziedziczenie
Przepisy kodeksu cywilnego przewidują dwa źródła powołania do spadku. Może ono nastąpić zgodnie z porządkiem ustawowym (przewidzianym przez kodeks cywilny właśnie) bądź zgodnie z wolą spadkodawcy wyrażona w testamencie. Testament jednak musi odpowiadać wymaganiom formalnym zawartym w przepisach.
Zachowek
Zstępni (dzieci, wnuki, itd.), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy (dziedziczyliby na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, gdyby nie sporządzony testament), należy się zachowek.
Jeżeli osoba (spośród wymienionych wyżej) jest trwale niezdolna do pracy albo jeżeli jest to osoba małoletnia, to należy się jej dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by jej przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału.
Zachowek ma na celu zabezpieczenie interesów osób najbliższych spadkodawcy, co jest konieczne ze względu na tzw. zasadę swobody testowania, która oznacza, iż spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę spoza kręgu najbliższych krewnych. Prawo pozostawia spadkodawcy wybór co do sposobu zapewnienia osobie uprawnionej (osobie najbliższej) należnego mu zachowku. Spadkodawca bowiem może powołać takiego uprawnionego do dziedziczenia po sobie, ustanowić na jego rzecz zapis, albo też - jeszcze przed swoją śmiercią - dokonać na jego rzecz darowizny.
Zaliczanie darowizny na poczet zachowku
Jeżeli uprawniony (tutaj Pani brat) nie otrzyma należnego mu zachowku w żadnej w/w postaci, przysługiwać Mu będzie roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do jego pokrycia. Jeżeli uprawniony uzyskał pewną korzyść w jeden ze wskazanych wyżej sposobów, ale wartość tej korzyści jest mniejsza niż należny mu zachowek, przysługuje mu roszczenie o uzupełnienie sumy potrzebnej do pokrycia zachowku.
Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania (czyli bierze się pod uwagę to, w jakim stanie zużycia był przedmiot darowizny), a według cen z chwili ustalania zachowku.
Potrzebujesz porady prawnej?
Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami (bo np. zmarły przed otwarciem spadku). W razie powołania spadkobierców w (...)
Co przewiduje ustawa o zarządzie sukcesyjnym w firmach jednoosobowych? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła (...)
Czym jest spadek - czyli co możesz odziedziczyć?
Pod pojęciem spadku kryje się ogół praw i obowiązków zmarłego, które przechodzą na spadkobierców w drodze spadkobrania. Nie należą jednak do spadku praw i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego, jak również prawa, które z chwilą śmierci spadkodawcy (...)
Śmierć posiadacza rachunku bankowego
Czy śmierć posiadacza rachunku bankowego powoduje rozwiązanie umowy o prowadzenie rachunku? Zgodnie z treścią art. 59a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (dalej: „ustawa – prawo bankowe) umowa prowadzenia rachunku bankowego co do zasady ulega (...)
Jakie sądy orzekają o nabyciu spadku zagranicznego?
Jakie sprawy spadkowe mogą prowadzić polskie sądy? Co się dzieje, jeśli dojdzie do śmierci obywatela polskiego, który posiada miejsce zamieszkania za granicą? Czy w sprawach o stwierdzenie nabycia spadku istnieje w powyższym przypadku tzw. jurysdykcja krajowa, która oznacza (...)
Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia
Akt poświadczenia dziedziczenia - czyli co? Notariusz m.in. może sporządzać akty poświadczenia dziedziczenia. Akt poświadczenia dziedziczenia to dokument sporządzony przez notariusza stanowiący wskazanie spadkobierców danego spadkodawcy i przysługujących (...)
Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?
Od czego zależy sposób korzystania z rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli? Ustawową regulację sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, w tym także ze wspólnej nieruchomości zawiera art. 206 k.c., który stanowi, że „Każdy ze współwłaścicieli (...)
Prawo spadkowe - co reguluje prawo spadkowe?
Co określamy mianem "prawo spadkowe"? Prawo spadkowe jest częścią prawa cywilnego. Jego normy są wyodrębnione w osobnej księdze k.c. na podstawie kryterium: normowania skutków prawnych śmierci człowieka (osoby fizycznej) jako podmiotu praw i obowiązków majątkowych w dziedzinie (...)
Zapis windykacyjny - czyli można już zapisać konkretną rzecz konkretnej osobie
Na czym polega zapis windykacyjny i czym różni się on od zapisu zwykłego? Dokonane w 2011 r. zmiany w prawie spadkowym ułatwiły przekazywanie przez spadkodawcę oznaczonych składników spadku konkretnym osobom, bez konieczności znoszenia ewentualnej współwłasności w drodze (...)
Jak szybko ustalić kto jest spadkobiercą?
Potrzeba zmian Rozwiązania przyjęte w nowelizacji ustawy prawo o notariacie, kodeksu cywilnego oraz kodeksu postępowania cywilnego mają osiągnąć dwa zasadnicze cele. Z jednej strony zamierzeniem ustawodawcy było odciążenie, i tak już nadmiernie obciążonych sądów, od spraw, (...)
Co to jest przyjęcie spadku wprost?
Zgodnie z przepisami dotyczącymi prawa spadkowego spadkobierca nabywa spadek" z mocy prawa z chwilą śmierci spadkodawcy. Nie jest to nabycie spadku uzależnione od złożenia jakiegoś wcześniejszego oświadczenia przez spadkobiercę. Jednakże z uwagi na poźniejsze następstwa prawne otwartego (...)
Ignorantia iuris nocet (łac. nieznajomość prawa szkodzi) - ta rzymska paremia w najpełniejszy sposób wyraża zasadę obowiązującą w dotychczasowym prawie spadkowym, w szczególności w regulacji dotyczącej przyjęcia lub odrzucenia spadku. Przepisy, które nadal obowiązują (...)
Jeżeli chcesz, ażeby twoi spadkobiercy mogli płynnie kontynuować działalność firmy, dowiedz się, jak wyznaczyć i zgłosić w CEIDG zarządcę sukcesyjnego - tj. osobę, która będzie prowadzić sprawy firmy do czasu załatwienia formalności spadkowych. ##baner## Na czym polega sukcesja (...)
Sądowe stwierdzenie nabycia spadku - początek drogi prawnej w postępowaniu spadkowym
W jakim celu przeprowadza się stwierdzenie nabycia spadku przez sąd? Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ma bardzo duże znaczenie. Śmierć spadkodawcy oznacza, że nastąpiło przejście praw i obowiązków na jakieś inne osoby, czyli tzw. otwarcie spadku. Może się jednak okazać, (...)
Podatek od spadku - Co jest opodatkowane? Jak ustalić wysokość opodatkowania?
Fakt dziedziczenia bądź otrzymania zachowku przynosi ze sobą nie tylko potencjalne korzyści w postaci przedmiotów spadkowych, ale także szereg obowiązków. Wśród nich oczywiście jednymi z ważniejszych są obowiązki podatkowe. Czy każdy z nas pamięta, iż w przypadku, gdy (...)
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)
Prawa i obowiązki, które wchodzą w skład spadku przechodzą w drodze dziedziczenia na jedną osobę lub kilku współspadkobierców. Jeżeli do spadku jest uprawniona więcej niż jedna osoba, to pomiędzy współspadkobiercami powstaje wspólność praw i obowiązków (...)
Konsekwencje śmierci kredytobiorcy
Czy śmierć kredytobiorcy powoduje natychmiastową wymagalność zaciągniętego kredytu? Wymagalność roszczenia to stan, w którym wierzyciel (w niniejszym artykule – bank) uzyskuje możliwość skutecznego żądania zaspokojenia swojej wierzytelności, a dłużnik zostaje obarczony obowiązkiem (...)
Składamy wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym...
Wniosek o emeryturę w obniżonym wieku można już składać Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny będzie wynosił 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn. Od 1 września br. można złożyć wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) (...)
Uchwała NSA Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów 26 lutego 2018 r. podjął następującą uchwałę (sygn. I OPS 5/17): "Pozostawanie nieruchomości we władaniu przedsiębiorstwa PKP bez udokumentowanego prawa w sposób określony w art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia (...)
Nowe koszty sądowe w rozmaitych sprawach cywilnych!
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Niektóre jednak sprawy podrożeją. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2 marca 2006 r. Warto sprawdzić, na wszczynanie jakich (...)
