Będziemy mieć rodzinne ogrody działkowe

21 września 2005 r. wchodzi w życie ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych, które od tej pory miasta i gminy będą musiały uwzględniać i traktować jako stały, niezbędny i ważny element infrastruktury, ustawa zastrzega bowiem, iż powinny one być uwzględniane w procesie ich rozwoju.

Jaki jest cel ustanawiania rodzinnych ogrodów działkowych?

W rozumieniu nowej ustawy rodzinne ogrody działkowe stanowią tereny zielone, których funkcja polega w szczególności na przywracaniu społeczności i przyrodzie terenów zdegradowanych, ochronie środowiska przyrodniczego, kształtowaniu zdrowego otoczenia człowieka, pozytywnym wpływie na warunki ekologiczne w miastach, ochronie składników przyrody oraz poprawie warunków bytowych społeczności miejskich.

Rodzinne ogrody działkowe są urządzeniami użyteczności publicznej, służącymi zaspokajaniu wypoczynkowych, rekreacyjnych i innych potrzeb socjalnych członków społeczności lokalnych poprzez zapewnienie im powszechnego dostępu do terenów rodzinnych ogrodów działkowych oraz działek dających możliwość prowadzenia upraw ogrodniczych na własne potrzeby, a także podniesienie standardów ekologicznych otoczenia. Jednocześnie jako tereny zielone podlegają ochronie przewidzianej w przepisach o ochronie gruntów rolnych i leśnych, a także w przepisach dotyczących ochrony przyrody i ochrony środowiska.

Co to jest rodzinny ogród działkowy?

Rodzinnym ogrodem działkowym w rozumieniu ustawy jest wydzielony obszar gruntu będący we władaniu Polskiego Związku Działkowców, podzielony na tereny ogólne i działki oraz wyposażony w infrastrukturę niezbędną do jego prawidłowego funkcjonowania. Istnienie i rozwój rodzinnych ogrodów działkowych powinny uwzględniać miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

Kto jest właścicielem rodzinnych ogrodów działkowych?

Rodzinne ogrody działkowe zakładane są na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Polskiego Związku Działkowców. Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność jednostki samorządu terytorialnego, przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod rodzinne ogrody działkowe, przekazuje się nieodpłatnie w użytkowanie Polskiemu Związkowi Działkowców. Grunty te mogą być także oddawane nieodpłatnie Polskiemu Związkowi Działkowców w użytkowanie wieczyste.

Grunty przeznaczone pod rodzinne ogrody działkowe powinny być zrekultywowane i zmeliorowane przez właściciela gruntu. Gmina obowiązana jest do doprowadzenia do rodzinnych ogrodów działkowych dróg dojazdowych, energii elektrycznej, zaopatrzenia w wodę oraz zapewnienia, w ramach komunikacji publicznej, potrzeb rodzinnych ogrodów działkowych. Utrzymanie porządku i czystości na terenach przylegających do rodzinnych ogrodów działkowych należy do gminy, chyba że obowiązek ten na mocy przepisów szczególnych ciąży na osobach fizycznych lub jednostkach organizacyjnych innych niż rodzinne ogrody działkowe.

Jednak podział gruntu na tereny ogólne i działki oraz zagospodarowanie rodzinnego ogrodu działkowego należy do Polskiego Związku Działkowców, który musi uwzględnić, iż rodzinny ogród działkowy powinien obejmować co najmniej 50 działek (o powierzchni od 300 do 500 m2).

Jaki tytuł prawny przysługiwać będzie działkowiczom?

Polski Związek Działkowców obowiązkowo ustanawia w drodze uchwały na rzecz swojego członka bezpłatne i bezterminowe prawo używania działki i pobierania z niej pożytków (użytkowanie działki). Jednak nie daje to działkowiczowi aż tak szerokich uprawnień, aby na tej działce móc np. mieszkać, czy też wykonywać działalność gospodarczą (działka w rodzinnym ogrodzie działkowym przeznaczona jest do zaspokajania potrzeb użytkownika i jego rodziny w zakresie wypoczynku i rekreacji oraz prowadzenia upraw ogrodniczych, z wyłączeniem potrzeb mieszkaniowych i wykonywania działalności gospodarczej).

Czy z racji bycia użytkownikiem działki trzeba liczyć się z dodatkowymi obciążeniami podatkowymi?

Wprost przeciwnie. Polski Związek Działkowców z tytułu prowadzenia działalności statutowej, a jego członkowie z tytułu użytkowania działek w rodzinnych ogrodach działkowych, zwolnieni są od podatków i opłat (administracyjnych, skarbowych), z tym że z podatku od nieruchomości i podatku rolnego na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

Czy rodzinny ogród działkowy może zostać z jakichś przyczyn zlikwidowany?

Tak, ustawa przewiduje taką możliwość. Koniecznym jest jednak spełnienie ku temu kilku warunków, gdyż po pierwsze ustawa wyraźnie postanawia, iż likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego może mieć miejsce w okresie od zakończenia do rozpoczęcia wegetacji roślin; likwidacja w innym terminie może mieć miejsce jedynie w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych wypadkach, za zgodą Polskiego Związku Działkowców. Natomiast podmiot, w interesie którego nastąpi likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego, zobowiązany jest do:

1. zapewnienia nieruchomości zamiennej o uregulowanej sytuacji prawnej, nie mniejszej od dotychczasowej, w miejscu odpowiednim do potrzeb i funkcjonowania nowego rodzinnego ogrodu działkowego, na której można założyć rodzinny ogród działkowy zgodnie z przepisami prawa,

2. założenia nowego ogrodu i odtworzenia urządzeń i budynków odpowiadających rodzajem urządzeniom i budynkom zlikwidowanego ogrodu.

Za zgodą stron realizację powyższych obowiązków może przejąć Polski Związek Działkowców. W takim przypadku podmiot, w interesie którego nastąpi likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego, zobowiązany jest wypłacić na rzecz Polskiego Związku Działkowców uzgodnioną kwotę stanowiącą równowartość szacunkowych kosztów realizacji obowiązków.

Nowa ustawa reguluje także Polski Związek Działkowców, określając go jako ogólnopolską, samodzielną i samorządną organizacją społeczną powołaną do reprezentowania i obrony praw i interesów swych członków wynikających z użytkowania działek w rodzinnych ogrodach działkowych. PZD podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym i posiada osobowość prawną.

Jakie zmiany w innych aktach prawnych wprowadza ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych?

W ustawie o podatku rolnym ustawa wprowadza przepis, zgodnie z którym zwalnia się od podatku rolnego Polski Związek Działkowców z tytułu użytkowania i użytkowania wieczystego gruntu rodzinnych ogrodów działkowych.

Natomiast w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych wprowadzone zostało postanowienie, iż zwalnia się od podatku od nieruchomości budynki położone na terenie rodzinnych ogrodów działkowych, nieprzekraczające norm powierzchni ustalonych w przepisach Prawa budowlanego dla altan i obiektów gospodarczych, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą.

Ważną nowość niesie także zmiana prawa budowlanego, według nowego brzmienia art. 29 w ust. 1 pkt 4, zgodnie z którą pozwolenia na budowę nie wymaga budowa altan i obiektów gospodarczych na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i do 35 m2 poza granicami miast oraz wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. 2005 r., Nr 169, poz. 1419).

Zespół
e-prawnik.pl