Centralne Biuro Antykorupcyjne

19.7.2006

24 lipca 2006 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. Ustawa wprowadza nową instytucję – CBA. Będzie ona miała charakter służby specjalnej do spraw zwalczania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w szczególności w instytucjach państwowych i samorządowych, a także do zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.

Jakie działania stanowią korupcję?

W rozumieniu powyższej ustawy, korupcje stanowi obiecywanie, proponowanie, wręczanie, żądanie, przyjmowanie przez jakąkolwiek osobę, bezpośrednio lub pośrednio, jakiejkolwiek nienależnej korzyści majątkowej, osobistej lub innej, dla niej samej lub jakiejkolwiek innej osoby, lub przyjmowanie propozycji lub obietnicy takich korzyści w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu funkcji publicznej lub w toku działalności gospodarczej.

Jaka działalność godzi w interesy ekonomiczne państwa?

Za działalność godzącą w interesy ekonomiczne państwa, w rozumieniu ustawy, uważane jest każde zachowanie mogące spowodować w mieniu:

jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych,
jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne,
przedsiębiorcy z udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego

-znaczną szkodę w rozumieniu art. 115 § 7 Kodeksu karnego.

Jakie zadania ma spełniać Centralne Biuro Śledcze?

Ustawodawca do zadań Centralnego Biura Śledczego zaliczył:

rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw przeciwko:

działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, określonych w art. 228-231 Kodeksu karnego, a także o którym mowa w art. 14 ustawy z o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne,
wymiarowi sprawiedliwości, określonym w art. 233, wyborom i referendum, określonym w art. 250a, porządkowi publicznemu, określonym w art. 258, wiarygodności dokumentów, określonych w art.

270-273, mieniu, określonym w art. 286, obrotowi gospodarczemu, określonych w art. 296-297 i 299, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, określonym w art. 310 Kodeksu karnnego, a także o których mowa w art. 585-592 Kodeksu spółek handlowych raz określonych w art. 179-183 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa,
finansowaniu partii politycznych, określonych w art. 49d i 49f ustawy o partiach politycznych, jeżeli pozostają w związku z korupcją,
obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji, określonych w rozdziale 6 ustawy Kodeks karny skarbowy, jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa

- oraz ściganie ich sprawców;

ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne;
dokumentowanie podstaw i inicjowanie realizacji przepisów ustawy o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych;
ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek lub przedsiębiorców z udziałem SP lub jednostki samorządu terytorialnego oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych;
kontrola prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w art. 115 § 19 Kodeksu karnego, składanych na podstawie odrębnych przepisów;
prowadzenie działalności analitycznej dotyczącej zjawisk występujących w obszarze właściwości CBA oraz przedstawianie w tym zakresie informacji Prezesowi Rady Ministrów, Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmowi oraz Senatowi.

CBA ma również za zadanie współdziałać w zakresie swojej właściwości z organizacjami międzynarodowymi na podstawie umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów. CBA może prowadzić postępowanie przygotowawcze obejmując wszystkie czyny ujawnione w jego przebiegu, jeżeli pozostają w związku podmiotowym lub przedmiotowym z czynem stanowiącym podstawę jego wszczęcia. Działalność CBA poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej może być prowadzona w związku z jego działalnością na terytorium państwa wyłącznie w zakresie realizacji określonych zadań.

Jak jest zorganizowane Centralne Biuro Śledcze?

CBA kieruje Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Szef CBA jest centralnym organem administracji rządowej nadzorowanym przez Prezesa Rady Ministrów, działającym przy pomocy CBA, które jest urzędem administracji rządowej. Prezes Rady Ministrów lub wyznaczony przez niego członek Rady Ministrów koordynuje działalność CBA, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu i Wojskowych Służb Informacyjnych.

Szefa CBA powołuje na czteroletnią kadencję i odwołuje Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Kolegium do Spraw Służb Specjalnych oraz sejmowej komisji właściwej do spraw służb specjalnych. Ponowne powołanie na Szefa CBA może nastąpić tylko raz. Szef CBA pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy. Kadencja Szefa CBA wygasa w przypadku jego śmierci lub odwołania. Prezes Rady Ministrów, na wniosek Szefa CBA, powołuje i odwołuje zastępców Szefa CBA.

Szefem CBA lub zastępcą Szefa CBA może być wyłącznie osoba wykazująca nieskazitelną postawę moralną, obywatelską i patriotyczną oraz spełniająca szereg innych warunków.

Kierunki działań CBA określać ma w drodze wytycznych Prezes Rady Ministrów.

Jakie uprawnienia przyznał ustawodawca funkcjonariuszom CBA?

Funkcjonariusze CBA mogą wykonywać czynności operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze, kontrolne i analityczno-informacyjne. Na sposób przeprowadzenia czynności przez funkcjonariusza CBA przysługiwać będzie w ciągu 7 dni zażalenie składane do prokuratora właściwego ze względu na miejsce przeprowadzenia czynności. Do zażalenia zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu postępowania karnego w zakresie dotyczącym postępowania odwoławczego.

Czy Centralne Biuro Antykorupcyjne ma prawo kontrolować przedsiębiorcę?

Zgodnie z art. 31 ustawy czynności kontrolne w zakresie ujawniania przypadków korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz nadużyć osób pełniących funkcje publiczne, a także działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa polegają na sprawdzaniu przestrzegania, przez osoby pełniące funkcje publiczne, przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz innych ustaw wprowadzających ograniczenia w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.

Czynności kontrolne polegają również na badaniu i kontroli określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem państwowym lub komunalnym oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych.

Kontroli w powyższym zakresie, podlegają osoby pełniące funkcje publiczne, jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych otrzymujące środki publiczne, a także przedsiębiorcy.

Kontrola jest przeprowadzana w siedzibie kontrolowanego organu lub jednostki organizacyjnej lub komórki organizacyjnej, w czasie wykonywania ich zadań, a także poza godzinami pracy i w dniach wolnych od pracy za zgodą kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej. Kontrola lub poszczególne jej czynności mogą być przeprowadzane również w jednostce organizacyjnej CBA.

Zespół
e-prawnik.pl