29.5.2017

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Cudzoziemcy pracujący w Polsce

Dla określenia obowiązków podatkowych osoby, która osiąga w Polsce dochód, ale może podlegać opodatkowaniu także w innym państwie, decydujące jest określenie, gdzie w rozumieniu prawa podatkowego znajduje się jej miejsce zamieszkania.

Rezydencja podatkowa

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), a osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uznaje się osobę, która posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (tzw. ośrodek interesów życiowych – np. miejsce, gdzie znajdują się członkowie jej najbliższej rodziny, z którym wiąże swoją przyszłość, bądź w którym prowadzi stałą działalność), lub też przebywa na terytorium Polski dłużej niż przez 183 dni w trakcie roku podatkowego.

Warunek przebywania na terytorium Polski dłużej niż przez 183 dni w roku nie musi być spełniony w drodze nieprzerwanego pobytu. Wystarczy, żeby osoba fizyczna spędziła w Polsce łącznie więcej niż 183 dni w roku (dla osób fizycznych rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym).

Osoba, która ma na terytorium Polski miejsce zamieszkania, posiada status tzw. rezydenta i podlega tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu – podlega w Polsce opodatkowaniu od wszystkich osiągniętych dochodów, niezależnie od ich źródła uzyskania, tzn. bez względu na to, w jakim państwie je uzyskała.

Osoba mająca na terytorium Polski miejsce zamieszkania w rozumieniu ustaw podatkowych podlega zatem opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów niezależnie od swojego obywatelstwa.

Nierezydenci

Osoba, która nie ma na terytorium Polski miejsca zamieszkania, z podatkowego punktu widzenia posiada status nierezydenta i podlega tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu – to znaczy podlega w Polsce opodatkowaniu wyłącznie od dochodów (przychodów) osiągniętych na terytorium Polski.

Zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi za dochody osiągnięte na terytorium Polski uważa się przy tym w szczególności dochody z:

1. pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
2. działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
3. działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład;
4. położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, w tym ze zbycia jej w całości albo w części lub zbycia jakichkolwiek praw do takiej nieruchomości;
5. papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, dopuszczonych do publicznego obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach regulowanego rynku giełdowego, w tym uzyskane ze zbycia tych papierów albo instrumentów oraz z realizacji praw z nich wynikających;
6. tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną lub tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym albo instytucji wspólnego inwestowania, w których co najmniej 50% wartości aktywów, bezpośrednio bądź pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości; wartość aktywów ustala się przy tym na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zbycia udziałów (akcji) w spółce, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną lub tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym albo instytucji wspólnego inwestowania;
7. tytułu innych niż ww. należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia. Za dochody (przychody), o których tu mowa , uważa się przychody wymienione w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), jeżeli nie stanowią dochodów (przychodów), o których mowa w ww. pkt 1-6, a więc chodzi o uzyskane przez nierezydentów przychody:

• z działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 6-9 oraz z odsetek innych niż wymienione w art. 30a ust. 1, z praw autorskich lub z praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego, w tym także środka transportu, oraz za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) - PIT od nich pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu;
• z opłat za usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą, a organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - PIT od nich pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu;
• z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych - PIT od nich pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 10% przychodów;
• uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej - PIT od nich pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 10% przychodów;
• z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze - PIT od nich pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu.

Opodatkowanie nierezydenta – pracownika

Jeśli nierezydent w rozumieniu ustaw podatkowych jest pracownikiem uzyskującym dochód z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, to jego dochód podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej.

Ma on też obowiązek złożenia w terminie do 30 kwietnia roku następnego Zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym (PIT-37) chyba, że po złożeniu oświadczenia PIT-12 zostanie złożone roczne rozliczenie podatkowe przez płatnika składek – w takim przypadku płatnik sporządza Roczne obliczenie podatku od dochodu uzyskanego przez płatnika PIT-40.

Pracodawca zobowiązany jest natomiast do sporządzenia oraz dostarczenia zarówno podatnikowi, jak i właściwemu urzędowi skarbowemu "Informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy" - PIT-11.

Wymienione zeznania i informacje powinny zostać złożone do urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Opodatkowanie nierezydenta – działalność wykonywana osobiście

Przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło od zleceniodawcy będącego przedsiębiorcą, przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze bądź niektóre inne rodzaje przychodów kwalifikowanych do źródła przychodów z tytułu działalności wykonywanej osobiście, osiągane przez nierezydenta nie prowadzącego działalności gospodarczej, podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych według stawki 20%. Płatnikiem jest w takim przypadku wypłacający wynagrodzenie.

Nierezydent osiągający tego rodzaju przychody nie ma obowiązku składać Zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym (PIT-37). To pracodawca wypełnia wszelkie obowiązki związane z rozliczeniem podatku od wypłaconego wynagrodzenia.

Nierezydenci mający miejsce zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej mogą jednak to uczynić i złożyć zeznanie podatkowe co wiąże się z opodatkowaniem tych dochodów według skali podatkowej, a nie zryczałtowaną stawką 20%. W takim przypadku w zeznaniu uwzględnione mogą zostać koszty uzyskania przychodów, zaś pobrany zryczałtowany podatek  wykazać należy jako zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizyczny. Do złożonego zeznania nierezydent musi dodatkowo dołączyć tzw. certyfikat rezydencji Państwa, w którym dla celów podatkowych ma miejsce zamieszkania.

W takiej sytuacji warunkiem jest istnienie podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym dana osoba ma miejsce zamieszkania.

Płatnik zryczałtowanego podatku dochodowego składa w formie elektronicznej do końca lutego roku następnego, lub (jeśli jest do tego uprawniony) do końca stycznia w formie papierowej, "Informację o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez osoby fizyczne niemające w Polsce miejsca zamieszkania" - IFT-1/IFT-1R.

Na pisemny wniosek podatnika płatnik ma także obowiązek wystawienia w ciągu 14 dni informacji IFT-1.

Obie informacje płatnik przekazuje zarówno podatnikowi, jak też urzędowi skarbowemu właściwemu do spraw opodatkowania osób zagranicznych.

Urzędy skarbowe właściwe do spraw opodatkowania osób zagranicznych

Zgodnie z § 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych nierezydentów nieprowadzących działalności gospodarczej ustala się ze względu na:

  a)   miejsce zamieszkania lub adres siedziby płatnika, w przypadku gdy pobór podatku następuje za pośrednictwem płatnika,

  b)   miejsce pobytu podatnika, jeżeli pobór podatku następuje bez pośrednictwa płatnika,

  c)   miejsce wykonywania czynności, z tytułu których uzyskiwany jest przychód, w szczególności ze względu na miejsce świadczenia usług (wykonywania pracy), jeżeli nie można ustalić właściwości w sposób wskazany w lit. a lub b.

Organem podatkowy właściwym dla odpowiedniego województwa są:

1. w województwie dolnośląskim - Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław-Psie Pole;
2. w województwie kujawsko-pomorskim - Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy;
3. w województwie lubelskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie;
4. w województwie lubuskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Zielonej Górze;
5. w województwie łódzkim - Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź-Śródmieście;
6. w województwie małopolskim - Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Śródmieście;
7. w województwie mazowieckim - Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście;
8. w województwie opolskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu;
9. w województwie podkarpackim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie;
10. w województwie podlaskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku;
11. w województwie pomorskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku;
12. w województwie śląskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Katowicach;
13. w województwie świętokrzyskim - Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach;
14. w województwie warmińsko-mazurskim - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Olsztynie;
15. w województwie wielkopolskim - Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań-Nowe Miasto;
16. w województwie zachodniopomorskim - Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego w Szczecinie.

Umowy o unikaniu podwójnego podatkowania

W odniesieniu do obowiązków podatkowych osoby, która może podlegać opodatkowaniu zarówno w Polsce jak i za granicą, kluczowym jest, czy Polska zawarła z krajem mogącym opodatkować dochód tej osoby tzw. umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zgodnie z polską Konstytucją, w przypadku niezgodności ustawy z ratyfikowaną umową międzynarodową pierwszeństwo ma umowa międzynarodowa. To umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania rozstrzyga w pierwszej kolejności, w którym kraju dany dochód będzie podlegał opodatkowaniu.

Podatnik może skorzystać z zasad opodatkowania wskazanych we właściwej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, o ile dysponuje aktualnym na dany czas certyfikatem rezydencji podatkowej z Państwa, w którym dla celów podatkowych ma miejsce zamieszkania.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.).