Dłużnik nie jest uczestnikiem postępowania o nadanie klauzuli przeciwko małżonkowi
W sprawie o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu przeciwko małżonkowi dłużnika określonego w tytule egzekucyjnym wierzyciel nie wskazał adresu samego dłużnika, gdyż uznał, że nie jest on uczestnikiem takiego postępowania. Sąd Rejonowy zawiesił postępowanie z powodu niewskazania przez wierzyciela adresu dłużnika, a następnie oddalił wniosek wierzyciela o jego podjęcie. Wierzyciel się na to zażalił do Sądu Okręgowego, który powziął wątpliwość wyrażoną w pytaniu prawnym: "Czy dłużnik jest uczestnikiem postępowania w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko jego współmałżonkowi?" W odpowiedzi Sąd Najwyższy podjął uchwałę:
Dłużnik nie jest uczestnikiem postępowania o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko jego małżonkowi w trybie art. 787 k.p.c.
W uzasadnieniu SN wpierw zauważył, iż postępowanie dotyczyło zobowiązania sprzed nowelizacji przepisów o postępowaniu klauzulowym, stosować zatem należy "stare" przepisy (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2008 roku, sygn. akt III CZP 77/08).
W literaturze prawniczej nie ma zgody, czy dłużnik jest uczestnikiem postępowania o nadanie klauzulu wykonalności przeciwko małżonkowi, czy też nie. SN przychylił się do tego drugiego stanowiska. Stwierdził, że w takim postępowaniu występują dwie strony o przeciwnych interesach i nie ma tu zastosowania reguła z postępowania nieprocesowego, w którym biorą udział wszyscy zainteresowani (art. 510 k.p.c.). W postępowaniu klauzulowym występuje wierzyciel - czyli osoba, która domaga się nadania klauzuli wykonalności na swoją rzecz, oraz dłużnik - czyli osoba, przeciwko której klauzula ma być nadana. Jeśli klauzula ma być nadana przeciwko małżonkowi dłużnika, to "dłużnikiem" (stroną bierną) w postępowaniu będzie właśnie małżonek. Sam dłużnik nie może przy tym wystąpić z interwencją uboczną o wyłączenie lub o ograniczenie odpowiedzialności majątkiem wspólnym, gdyż taką interwencją można zgłosić tylko w postępowaniu rozpoznawczym, a nie klauzulowym. W postępowaniu o nadanie tej klauzuli - pisze SN - nie bada się zatem odpowiedzialności dłużnika za dług, gdyż stanowi ona wyłącznie przedmiot postępowania, w którym wystawiono tytuł wykonawczy przeciwko samemu dłużnikowi, lecz ocenia się czy odpowiedzialność tę powinien ponieść także jego współmałżonek. Dłużnik nie ma już interesu prawnego w uczestnictwie w takim postępowaniu, bo o jego odpowiedzialności - także z majątku wspólnego - już przesądzono w wyroku, a nadanie klauzuli tej odpowiedzialności nie poszerza, a ma jedynie na celu chronić interes jego małżonka.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2008 roku, sygn. akt III CZP 85/08
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?