Zawieranie umowy z osobą fizyczną

Podpisując każdą umowę, musimy zachować ostrożność, ponieważ jej brak może nas w przyszłości drogo kosztować. Każda umowa powinna być dostosowana do określonych warunków relacji pomiędzy jej stronami. Dlatego nie zawsze określone wzory umów będą miały pożądane zastosowanie w konkretnej sytuacji. Konkretne zapisy umowy zależą także od tego, z jakim podmiotem mamy do czynienia. Co musimy wiedzieć, w przypadku, gdy drugą stroną naszej umowy jest osoba fizyczna?

Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych

Każdy człowiek od chwili urodzenia posiada zdolność prawną, czyli może być podmiotem praw i obowiązków. Jednakże czym innym jest zdolność do czynności prawnych, którą można określić m. in. jako zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej poprzez nabywanie praw i zaciąganie zobowiązań (np. zawierania umów). Dany człowiek może mieć pełną zdolność do czynności prawnej, ograniczoną lub nie mieć jego w ogóle. Umowa zawarta z osobą, która nie ma zdolności do czynności prawnych może być nieważna. Może się także okazać, że do ważności umowy potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego. Dlatego istotnym jest przed zawarciem umowy ustalenie, czy za naszego kontrahenta nie powinien działać przedstawiciel ustawowy, opiekun lub kurator. Jeżeli tak, to powinno to znaleźć odzwierciedlenie w naszym kontrakcie.

Jakie dane osobowe powinno się podać do umowy?

Konstruując umowę powinniśmy jak najdokładniej oznaczyć strony kontraktu. W odniesieniu do osoby fizycznej, przede wszystkim konieczne jest podanie jej imienia i nazwiska. Do pożądanych informacji należą też takie dane jak imiona rodziców, PESEL, czy NIP (w przypadku złożenia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym koniecznym jest podanie numeru PESEL lub NIP pozwanego). W umowie można także podać numer dowodu osobistego lub paszportu. Co ważne, należy podać także miejsce zamieszkania danej osoby. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Oczywiście musi ono być podane jak najdokładniej, a zatem poprzez podanie ulicy i nr domu, czy lokalu. Warto także wskazać w umowie także ewentualne adresy do doręczeń korespondencji.

Zgoda małżonka na zawarcie umowy

W wielu wypadkach pożądanym elementem umowy z osobą fizyczną są zapisy dotyczące jej stanu cywilnego. Jeżeli nasz kontrahent pozostaje w związku małżeńskim, to warto rozważyć podanie informacji o ewentualnej umowie majątkowej małżeńskiej lub uzyskać pisemną zgodą na zawarcie umowy przez drugiego małżonka.

Co do zasady, w sytuacji wyrażenia zgody przez drugiego małżonka, wierzyciel może prowadzić egzekucję także z majątku wspólnego małżonków. Zgodnie z art. 787 kodeksu postępowania cywilnego "tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika". Zgoda drugiego małżonka może być wyrażona w osobnym dokumencie, stanowiącym załącznik do naszej umowy. Co ważne, zgoda powinna być wyraźna i dotyczyć konkretnego zobowiązania. Zgodnie z orzecznictwem "W sprawie o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika (art. 787 KPC) nie jest dopuszczalne stosowanie domniemania faktycznego przy ustalaniu, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała za zgodą małżonka dłużnika" (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2011 r., sygn. akt III CZP 117/10).

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.); 
• ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.).

Michał Pichór

Radca prawny

Radca prawny, prawnik biznesu. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Swoją pracę magisterską napisał w Instytucie Prawa Własności Intelektualnej UJ. Ukończył aplikację radcowską prowadzoną przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Specjalista w zakresie obsługi prawnej przedsiębiorców, ze szczególnym uwzględnieniem windykacji należności oraz prawa umów.