Jak państwa UE mogą regulować warunki transportu zwierząt?

Dyrektywa zawiera w szczególności ogólne przepisy dotyczące przestrzeni, jaką należy przeznaczyć dla trzody chlewnej podczas transportu. W akcie prawnym, którym dokonano transpozycji dyrektywy do prawa duńskiego, zawarto określone liczbowo wymogi ustanowione w oparciu o szereg kryteriów, takich jak waga zwierzęcia, rodzaj wentylacji stosowanej w przegrodach i czas trwania transportu. Uregulowania krajowe mają przede wszystkim na celu umożliwienie przewoźnikom oparcia się na normach bardziej szczegółowych od przewidzianych w przepisach dyrektywy.

Danske Svineproducenter, organizacja zawodowa zajmującą się ochroną interesów duńskich hodowców trzody chlewnej, wniosła skargę przeciwko Justitsministeriet (ministerstwu sprawiedliwości), uznając za niezgodne z prawem niektóre z przepisów prawa krajowego, którymi dokonano transpozycji dyrektywy.

Do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich zwrócono się o wykładnię dyrektywy, aby umożliwić sądowi regionalnemu, który wyda rozstrzygnięcie w sprawie, ustalenie, czy przepisy prawa duńskiego dotyczące przestrzeni, jaką podczas transportu należy przeznaczyć dla każdego zwierzęcia, są zgodne z prawem wspólnotowym.

Trybunał (trzecia izba) orzekł, co następuje:

1. Uregulowania krajowe tego rodzaju, co przepisy rozpatrywane w sprawie przed sądem krajowym, określające liczbowo wysokość przegród dla zwierząt w celu umożliwienia przewoźnikom oparcia się na normach bardziej szczegółowych od przewidzianych w przepisach dyrektywy Rady 91/628 z dnia 19 listopada 1991 r.

   w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i zmieniającej dyrektywy 90/425/EWG oraz 91/496/EWG, w brzmieniu ustalonym dyrektywą Rady 95/29/WE z dnia 29 czerwca 1995 r., mogą wchodzić w zakres uznania przyznanego państwom członkowskim w art. 249 WE, pod warunkiem że wspomniane uregulowania uwzględniające cel dyrektywy w wersji zmienionej, jakim jest ochrona zwierząt podczas transportu, nie utrudniają - naruszając zasadę proporcjonalności - realizacji innych celów tej dyrektywy w wersji zmienionej w postaci wyeliminowania przeszkód technicznych w handlu żywymi zwierzętami oraz umożliwienia sprawnego funkcjonowania organizacji rynków. Do sądu krajowego należy ustalenie, czy wspomniane uregulowania są zgodne z tymi zasadami.

2. Rozdział VI pkt 47 tytuł D załącznika do dyrektywy 91/628, w brzmieniu ustalonym dyrektywą 95/29, należy interpretować w ten sposób, że państwo członkowskie jest uprawnione do wprowadzenia przepisów krajowych, zgodnie z którymi w przypadku transportu trwającego więcej niż 8 godzin należy zapewnić powierzchnię minimalną na zwierzę wynoszącą 0,50 m² na 100 kg świni.

ETS stwierdził, iż dyrektywa nie zawiera szczegółowych przepisów dotyczących wysokości przegród i że wskazuje ona jedynie, że świnie muszą mieć możliwość przebywania co najmniej w naturalnej pozycji leżącej i stojącej. Ponieważ zaś prawodawca wspólnotowy nie określił sam dokładnej wysokości przegród, należy pozostawić państwom członkowskich pewien zakres uznania w zakresie przyjęcia przepisów krajowych umożliwiających zapewnienie pełnej skuteczności przepisów dyrektywy z punktu widzenia jej celów i z poszanowaniem prawa wspólnotowego. W ramach transpozycji przepisów wspólnotowych państwa członkowskie dysponują więc pewnym zakresem uznania, pod warunkiem że uregulowania krajowe nie tworzą przeszkód w handlu zwierzętami. W niniejszej sprawie Trybunał uznał, że uregulowania duńskie zasadniczo nie przekraczają tego zakresu uznania. ETS stwierdził bowiem, iż przepisy krajowe, zgodnie z wymogami przewidzianymi w odpowiednim akcie prawa wspólnotowego, mają na celu ochronę zwierząt podczas transportu.

Niemniej jednak Trybunał uściślił, iż wspomniane uregulowania krajowe nie mogą utrudniać realizacji celów dyrektywy, jakimi są wyeliminowanie przeszkód technicznych w handlu żywymi zwierzętami oraz umożliwienie sprawnego funkcjonowania organizacji rynków.

Zdaniem ETS, do sądu krajowego należy ustalenie, w świetle tych różnorodnych elementów, czy Dania nie wykroczyła poza zakres uznania przewidziany dyrektywą. Trybunał wskazał przy tym, że uregulowania krajowe powinny być obiektywnie konieczne i proporcjonalne dla zapewnienia realizacji głównego celu dyrektywy, jakim jest ochrona zwierząt podczas transportu. Do sądu krajowego należy więc, z jednej strony, ustalenie, czy rozpatrywane przepisy nie są krzywdzące dla hodowców trzody chlewnej pochodzących z państwa, które je przyjęło. Z drugiej strony, ma on obowiązek upewnić się co do tego, że przepisy te nie stworzą przeszkód w wywozie i przywozie zwierząt ani po stronie producentów duńskich, ani producentów pochodzących z innych państw członkowskich.

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 8 maja 2008 r. w sprawie C-491/06 - Danske Svineproducenter przeciwko Justitsministeriet (Dania); http://curia.europa.eu