Jak rozliczyć nakłady na użyczony lokal?
Strony zawarły umowę użyczenia lokalu. Biorący do używania przeprowadzili – za zgodą użyczającej - jego remont i modernizację. Stosunki między stronami niestety się popsuły i użyczająca nakazała biorącym do używania się wyprowadzić. Pojawiła się kwestia rozliczeń za nakłady na lokal. Sąd Rejonowy, który rozpoznawał tę sprawę, zastosował tu przepisy dotyczące prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, a to art. 753 § 2 k.c. w zw. z art. 713 k.c. Jest to o tyle istotne, że w takiej sytuacji roszczenie o
zwrot nakładów nie jest uzależnione od wydania użyczającemu przedmiotu użyczenia. Sąd odwoławczy powziął co tego wątpliwości i zadał pytanie prawne Sądowi Najwyższemu. SN w odpowiedzi podjął uchwałę:
Artykuł 753 § 2 k.c. w związku z art. 713 k.c. nie ma zastosowania do rozliczenia nakładów na rzecz użyczoną, poczynionych przez biorącego do używania za zgodą użyczającego.
SN zauważył, że przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia znajdują zastosowanie wtedy, gdy prowadzącego nic nie upoważnia, ani nic nie zobowiązuje, do działania na rzecz osoby zainteresowanej. Zakres podstaw do działania, które wykluczają możliwość kwalifikowania go jako prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, jest szeroki, może to być stosunek cywilnoprawny albo administracyjnoprawny, może też wynikać bezpośrednio z ustawy. W niniejszej sprawie do remontu i modernizacji doszło w wyniku porozumienia stron. W takiej sytuacji stosowanie przepisów o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia nie może wchodzić w rachubę. Nakłady miały bowiem swoją podstawę prawną.
Faktem jest, że art. 713 k.c. nie czyni różnicy ze względu na to, czy nakłady były uzgodnione z użyczającym, czy nie. To jednak nie oznacza, iż w każdym przypadku trzeba stosować przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Do rozliczenia nakładów dokonanych za zgodą użyczającego zawsze mogłyby mieć zastosowanie przepisy o zleceniu, odnoszące się do dokonywania czynności prawnych. Nakłady i wydatki mogą być dokonywane również w ramach innych stosunków prawnych (np. umowy oświadczenie usług podobnej do zlecenia, umowy o dzieło), co usprawiedliwiałoby stosowanie przepisów regulujących te stosunki prawne. Wymienienie wszystkich możliwych sytuacji sprawiałoby duże trudności, dlatego art. 713 k.c. nie czyni rozróżnienia. Z powyższego wynika jednak, że ma on zastosowanie tylko wtedy, gdy brak jest jakiejkolwiek innej podstawy rozliczeń.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010 roku, sygn. akt III CZP 125/09
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?