Jaka opłata za dobrowolną zapłatę w toku egzekucji?

W przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela po zawiadomieniu dłużnika o wszczęciu egzekucji, od świadczenia spełnionego przez dłużnika bezpośrednio wierzycielowi, komornik pobiera opłatę określoną w art. 49 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191 ze zm.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 112, poz. 769).

Po myśli art. 49 ust.1 u.k.s.e. w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową ustaloną od wartości wyegzekwowanego świadczenia, z zastrzeżeniem jej minimalnej oraz maksymalnej wysokości. Przy czym SN przypomniał, że świadczenie wyegzekwowane to świadczenie uzyskanego w wyniku realnych działań komornika będących rezultatem efektywnej egzekucji. Zapłata przez dłużnika bezpośrednio do rąk wierzyciela oznacza, że to nie działanie komornika doprowadziło do zaspokojenia wierzyciela. Tak orzekał i SN, i Trybunał Konstytucyjny (wyroki z dnia 17 maja 2005 r., P 6/04, OTK-A 2005, nr 5, poz. 50, i z dnia 8 maja 2006 r., P 18/05, OTK-A 2006, nr 5, poz. 63).

Przepisy u.k.s.e. przewidują, że w przypadkach umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 k.p.c., podstawę ustalenia wysokości opłaty stanowi wartość świadczenia pozostałego do wyegzekwowania (art. 49 ust. 2 zdanie pierwsze u.k.s.e.). SN zwrócił uwagę, że pobranie opłaty w takim wypadku nie zależy od motywów, jakimi kierował się wierzyciel. Ma on zresztą pełną swobodę w rozporządzaniu postępowaniem egzekucyjnym. SN przypomniał też, że nawet w sytuacji, gdy dłużnik w toku postępowania egzekucyjnego zapłaci pozostałą do wyegzekwowania kwotę do rąk wierzyciela, a ten nie zażąda umorzenia postępowania, organ egzekucyjny i tak ma obowiązek kontynuować egzekucję zgodnie z treścią tytułu wykonawczego. Nie można zatem powiedzieć, że świadczenie spełnione przez dłużnika niejako poza egzekucją nie wchodzi w zakres świadczenia pozostałego do wyegzekwowania w rozumieniu art. 49 ust. 2 zdanie pierwsze u.k.s.e. Dlatego właśnie to ten przepis jest podstawą do naliczenia opłaty należnej komornikowi. Przemawiają za tym także motywy nowelizacji, która nadała art. 49 u.k.s.e. obecny kształt – chodziło m.in. o to, by zachęcić dłużnika do dobrowolnej zapłaty długu, za co wymierzona będzie niższa opłata.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2009 roku, sygn. akt III CZP 82/09