Kiedy można wnieść subsydiarny akt oskarżenia
Po zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa kradzieży dwóch topoli wszczęte zostało dochodzenie. Postępowanie to umorzono, ale na skutek zażalenia pokrzywdzonego prokurator uchylił postanowienie o umorzeniu dochodzenia na podstawie art. 463 k.p.k. i nakazał Policji kontynuowanie postępowania. Dochodzenie zostało jednak ponownie umorzone. Pokrzywdzony samodzielnie wniósł akt oskarżenia, a sąd wyrokiem skazał oskarżonego. Od tego wyroku kasację wniósł Prokurator Generalny. Sąd Najwyższ
w sytuacji, gdy prokurator, przychylając się do zażalenia pokrzywdzonego, uchyli postanowienie o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania przygotowawczego, bez przekazywania sprawy do sądu (art. 463 § 1 k.p.k.), a następnie po odpowiednich uzupełnieniach, dojdzie powtórnie do wydania takiego samego postanowienia, pokrzywdzony nie uzyskuje uprawnień do wystąpienia z własnym aktem oskarżenia, o jakim mowa w art. 55 § 1 k.p.k., ponieważ to ponowne postanowienie nie zostało wydane w wyniku uprzedniego uchylenia takiego postanowienia przez sąd, jak tego wymaga wskazany przepis.
Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że stosownie do art. 55 § 1 k.p.k., subsydiarny akt oskarżenia jest dopuszczalny jedynie wówczas, gdy dojdzie do powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania, ale tylko w wypadku, o którym mowa w art. 330 § 2 k.p.k. Przepis ten musi być jednak odczytywany łącznie z poprzedzającym go § 1, który normuje kwestie uchylania przez sąd, zaskarżonego uprzednio przez pokrzywdzonego, pierwotnego postanowienia prokuratora, wskazującego na rezygnację ze ścigania. Możliwość wniesienia skargi subsydiarnej zachodzi jedynie wtedy, gdy po uprzednim uchyleniu przez sąd zaskarżonego postanowienia, prokurator nadal nie znajduje podstaw do oskarżenia, a więc gdy ma to miejsce, po uprzedniej skutecznej kontroli sądowej, mimo przyznania przez sąd racji pokrzywdzonemu żądającemu ścigania.
Co do zasady, to sąd jest organem odwoławczym od postanowień prokuratora (art. 465 § 2 k.p.k.). Jednakże, ponieważ do zażaleń na te postanowienia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zażaleń na postanowienia sądu (art. 465 § 1 k.p.k.), to ma tu też odpowiednie zastosowanie art. 463 § 1 k.p.k., pozwalający prokuratorowi, na którego postanowienie złożono zażalenie, przychylić się do tego środka odwoławczego i uchylić zaskarżone postanowienie z nakazaniem organowi prowadzącemu postępowanie przygotowawcze dokonania uzupełniających czynności dowodowych. Nie jest to jednak uchylenie o jakim mowa w art. 330 § 2 k.p.k., gdyż następuje w wyniku kontroli dokonywanej w ramach systemu organów ścigania, a nie na skutek sądowej kontroli nad postępowaniem przygotowawczym.
W niniejszej sprawie ww. reguły zostały naruszone, dlatego Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu rejonowego i umorzył postępowanie. Sąd Najwyższy zastrzegł jednak, że umorzenie postępowania wobec skazanego odnosi się jedynie do postępowania sądowego. Brak skargi uprawnionego oskarżyciela nie stoi na przeszkodzie ponownemu oskarżeniu sprawcy o ten sam czyn, jeżeli z oskarżeniem takim wystąpi teraz uprawniony oskarżyciel.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2012 roku, sygn. akt III KK 122/12, www.sn.pl
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?