Kierowanie oskarżonego (podejrzanego) na obserwację psychiatryczną w zakładzie leczniczym...

Czego dotyczą proponowane zmiany Kodeksu postępowania karnego?

W Senacie jest teraz senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego. Dotyczy on dostosowania prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego i zmiany art. 203 Kodeksu postępowania karnego poprzez wzmocnienie gwarancji procesowych oskarżonego (podejrzanego), który ma zostać poddany obserwacji psychiatrycznej w zakładzie leczniczym.

Jakie wskazówki podał Trybunał Konstytucyjny?

Proponowana nowelizacja ma służyć wykonaniu orzeczenia TK (wyrok z dnia 10 lipca 2007 r., sygn. akt SK 50/06). Konstytucja bezwzględnie wymaga bowiem, by regulacje pozwalające na ograniczanie praw obywatelskich były jasne i precyzyjne. Zdaniem Trybuna­łu Konstytucyjnego, kryteriów tych nie spełniały dwa prze­pisy Kodeksu postępowania karnego - art. 203 § 1 i § 3, ponieważ pozostawiały za dużo miejsca na tzw. swobodne uznanie przy podejmowaniu decyzji o kierowaniu oskarżonego na badania psychiatryczne w zakładzie zamknię­tym (która jest wydawana w razie wąt­pliwości co do stanu jego poczytalności w trakcie popełniania czynu zabronione­go). TK orzekł, iż wada pierwszego z tych unormowań polega na niewystarczają­cej kontroli sądu nad przedmiotowym rozstrzygnięciem biegłego, zaś drugiego na niewyznaczaniu precyzyjnego, mak­symalnego terminu umieszczenia obwi­nionego w odpowiednim szpitalu.

Jakie zmiany mają wzmocnić gwarancje procesowe oskarżonego (podejrzanego)?

Przygotowana nowelizacja precyzuje, iż badanie oskarżonego w zakładzie zamkniętym może nastąpić wyłącznie w razie zgło­szenia przez biegłego takiej konieczno­ści i tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez oskarżonego prze­stępstwa (orzeka o tym sąd na wniosek prokuratora).

W trakcie prac sejmowych posło­wie postanowili, że obserwacja nie powinna trwać dłużej niż 4 tygodnie, z możliwością jej maksymalnego prze­dłużenia do 8 tygodni (Senat propono­wał krótsze terminy, odpowiednio - 10 dni i 6 tygodni). Uznano bowiem, iż dla wiarygodności badania potrzebna jest dłuższa obserwacja.

Posłowie nie zaakceptowali propo­zycji dotyczącej możliwości wypłaty od­szkodowań osobom niesłusznie skierowanym na obserwację psychiatryczną.

Proponowane zmiany zakładają ponadto zakaz przeprowadza­nia obserwacji w zakładzie leczniczym w przypadku spraw prowadzonych z oskarżenia prywatnego. Uznano, że skoro w tych przypadkach może nastą­pić wyłączenie odpowiedzialności karnej z powodu niepoczytalności sprawcy, nieuzasadnione jest odstępowanie od badań, dzięki którym można to ustalić.

Od kiedy nowe przepisy mają obowiązywać?

Proponowane zmiany Kodeksu postępowania karnego mają wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia ich w Dzienniku Ustaw RP.

Podstawa:

• Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (sejmowy druk nr 901)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl