5.8.2007
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Po co nowelizacja?
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, który jest obecnie przedmiotem prac komisji sejmowych, dotyczy ograniczenia represyjności ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz usunięcia wątpliwości interpretacyjnych, a także lepsze dostosowanie przepisów ustawy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 listopada 2004 r. Ma to wpłynąć korzystnie na konkurencyjność gospodarki i na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary przez środowiska pracodawców i przedsiębiorców uznana została bowiem za regulację niesprawiedliwą i podważającą pewność prowadzenia działalności gospodarczej. Proponowane zmiany mają też na celu usunięcie wątpliwości interpretacyjnych niektórych przepisów, jakie pojawiły się w trakcie ich dotychczasowego obowiązywania. Projektodawcy wskazali przy tym, iż dotąd w trybie aktualnie obowiązującej ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, nie skierowano żadnego wniosku o pociągnięcie podmiotu zbiorowego do odpowiedzialności.

Wyłączenie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za przestępstwa skarbowe
Proponowane zmiany mają na celu wyłączenie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny, które stanowią przestępstwa skarbowe, poprzez uchylenie przepisów ustawy, które dotyczą odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyn zabroniony będący przestępstwem skarbowym. Autorzy projektu wskazują bowiem, iż żadne przepisy prawa międzynarodowego (UE i ONZ), które stanowią podstawę prawną nowelizowanej ustawy nie wprowadzają odpowiedzialności podmiotu zbiorowego w przypadku, gdy osoba fizyczna reprezentująca podmiot zbiorowy (o której mowa w art. 3) popełni czyn zabroniony będący przestępstwem skarbowym.
Rozmaite ustawy przewidują, że to podmiot zbiorowy dotknięty jest negatywnymi konsekwencjami zaległości podatkowych, decyzjami stwierdzającymi naruszenie prawa dewizowego lub celnego. Podmiot zbiorowy jest też karany na tym etapie np. dodatkową sankcją w podatku VAT czy przepadkiem rzeczy przy przestępstwach celnych.
W następstwie tych zdarzeń określone osoby fizyczne pociągane są do odpowiedzialności karnoskarbowej. Często są to przedsiębiorcy – wspólnicy spółek osobowych. Procedura przewidziana w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary jest więc często trzecią procedurą represyjną, która grozi tak na prawdę tym samym osobom. Taka sytuacja może prowadzić do faktycznego karania po raz kolejny za to samo zdarzenie.
Bez odpowiedzialności za przekroczenie uprawnień
Proponowana zmiana przepisu art. 3 polegająca na uchyleniu pkt 2 ma na celu zapobieżeniu sytuacji, w której podmiot zbiorowy podlegałby odpowiedzialności za zachowanie osoby fizycznej dopuszczonej do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osobę działającą w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego w ramach uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej albo przy przekroczeniu tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku. Tak określona odpowiedzialność oparta jest bowiem nie na zasadzie winy, ale na zasadzie ryzyka. Zdaniem większości doktryny zasada ryzyka nie może być podstawą odpowiedzialności w ustawie represyjnej.
Odpowiedzialność tylko po skazaniu
Kolejna z proponowanych zmian przewiduje, że podmiot zbiorowy ponosiłby odpowiedzialność za określony czyn zabroniony popełniony przez osobę fizyczną jedynie w przypadku, gdy czyn ten zostałby stwierdzony orzeczeniem sądu mającym postać wyroku skazującego. Projektowana zmiana ma na celu dostosowanie dotychczas obowiązującego brzmienia przepisu do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 listopada 2004 r.. Przepis ten, pomimo nowelizacji, w obowiązującym obecnie brzmieniu nadal wymienia orzeczenia, które w istocie nie są orzeczeniami o winie sprawcy, jako przesłanki umożliwiające pociągnięcie do odpowiedzialności podmiotu zbiorowego. Trybunał wypowiadając się na temat niekonstytucyjności art. 4 ustawy stwierdził zaś, iż „Istotą odpowiedzialności podmiotów zbiorowych jest jej charakter wtórny, tzn. jest możliwa dopiero po stwierdzeniu (prawomocnym wyrokiem skazującym lub przynajmniej orzeczeniem równoważnym mu w tym sensie, że potwierdzającym zarówno sam fakt popełnienia czynu jak i jego zawinienie) popełnienia przestępstwa przez osobę fizyczną wymienioną w art. 3 ustawy.

Potrzebujesz porady prawnej?
Ochrona przed nieuczciwymi firmami
Rząd przyjął 8 stycznia, przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości, projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Trafił on do Sejmu. Projekt zakłada zwiększenie skuteczności wymierzenia sankcji podmiotom zbiorowym (osobom prawnym), zwłaszcza w przypadku zwalczania poważnej (...)
Zmiany w odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
5 października 2005 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Sprawdźmy więc, co się zmieniło. Skąd się wzięła odpowiedzialność podmiotów zbiorowych? Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych jest nowym (...)
Zmiany w odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
30 czerwca br. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Co się zmieniło? Skąd się wzięła odpowiedzialność podmiotów zbiorowych? Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych jest nowym rozwiązaniem w polskim (...)
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych
Ustawa z dnia 28 października 2002 roku o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary określa zasady odpowiedzialności za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe oraz zasady tej odpowiedzialności.Ustawa zawiera definicję podmiotu zbiorowego, którym jest osoba (...)
Nowelizacja ustawy o IPN podpisana
Prezydent podpisał nowelizację ustawy o IPN, ale skieruje ją do TK. „Postanowiłem podpisać nowelę ustawy o IPN i kieruję ją do TK” - "Zdecydowałem się podpisać nowelizację ustawy o IPN - przepisy art. 55a wejdą w życie; jednocześnie zdecydowałem, że skieruję tę ustawę (...)
Projekt zmian w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
Na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Dlaczego pojawiła się propozycja zmian? Zmiana ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (...)
Przepisy ustawy o IPN niezgodne z Konstytucją
Zwrot „ukraińscy nacjonaliści” z ustawy o IPN, która wprowadziła karalność zaprzeczania ich zbrodni, jest niekonstytucyjny jako nieokreślony. W dniu 17 stycznia 2019 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją regulacji prawnych zawartych w zakwestionowanych (...)
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych częściowo niekonstytucyjna
Dnia 25 października 2004 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. W wyroku (...)
Odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych
W dniu 28 listopada 2003 r. wchodzi w życie ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. z 2002r. Nr 197 poz. 1661). Ustawa ta określa zasady odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary jako przestępstwa lub przestępstwa (...)
Zmiany korzystne dla pożyczkobiorców!
Czego dotyczy nowa ustawa? 20 lutego br. wchodzi w życie ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Wprowadza ona antylichwiarskie zmiany w Kodeksie cywilnym dotyczące odsetek maksymalnych. Ponadto modyfikuje zasady (...)
Od 29 września 2007 r. obowiązuje ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Co się zmienia w służbie zdrowia? Nowelizacja ta ma służyć skróceniu czasu oczekiwania na wykonanie (...)
Kara grzywny za mail bez zgody adresata – opinia prawna
Stan faktyczny Moja żona dokonała czynu zagrożonego karą mandatu. Obecnie zostało wszczęte postępowanie przed sądem grodzkim, w którym jest oskarżona. Powyższe zdarzenie (wysłanie maila, bez zgody właściciela adresu mailowego) miało miejsce dnia 17 stycznia 2004 roku. Czy (...)
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.Projekt nowelizacji ma na celu dostosowanie prawa polskiego do wymagań instrumentów prawnych Unii EuropejskiejNajwazniejsze zaproponowane zmiany to:wprowadzenie definicji przestępstwa o charakterze terrorystycznym;wprowadzenie (...)
Jedną z naczelnych zasad zamówień publicznych jest zasada równości obligująca zamawiającego do traktowania na równych prawach wszystkie podmioty ubiegające się o zamówienie publiczne. Jednym z wyjątków od niniejszej zasady jest obowiązek wykluczenia wykonawców (...)
Skarga na przewlekłość w procesach cywilnych
Wstęp Skarga na przewlekłość została wprowadzona do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej (...)
Co zrobić, gdy postępowanie sądowe się wlecze – skarga na bezczynność sądu
Czyżby w końcu znalazł się sposób na opieszałość sądu? Miejmy nadzieję, że tak, ponieważ od 17 września zaczyna obowiązywać ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Rozpoznanie (...)
Przestępstwo oszustwa popełnione przez funkcjonariusza publicznego - opinia prawna
Stan faktyczny Zostałem wprowadzony w błąd, a raczej oszukano mnie, doprowadzając do niekorzystnego rozporządzania mieniem. Chcę złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. To, że zostałem oszukany nie ulega wątpliwości, obawiam się jednak konsekwencji prawnych, które (...)
Czerwiec miesiącem wysypu ustaw z „Pakietu Szejnfelda”
Ponad 1000 przepisów ułatwiających życie przedsiębiorcom wejdzie w życie jeszcze w tym roku. Na poprzednim posiedzeniu Sejm uchwalił ustawę o rachunkowości, na obecnym natomiast uchwalił ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Kolejne ustawy są już w Sejmie, a nad następnymi (...)
O jaką nowelizację chodzi? Sejm błyskawicznie znowelizował ustawę o IPN. Teraz ustawą z dnia 27 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (...)
Ułatwienie dochodzenia wierzytelności
Na czym polegają zmiany? Celem ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności jest wzmocnienie praw i gwarancji dla wierzycieli, w szczególności będących przedsiębiorcami z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Nowelizacja wprowadza (...)
Zmiany w odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
5 października 2005 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Sprawdźmy więc, co się zmieniło. Skąd się wzięła odpowiedzialność podmiotów zbiorowych? Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych jest nowym (...)
Zmiany w odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
30 czerwca br. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Co się zmieniło? Skąd się wzięła odpowiedzialność podmiotów zbiorowych? Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych jest nowym rozwiązaniem w polskim (...)
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych
Ustawa z dnia 28 października 2002 roku o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary określa zasady odpowiedzialności za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe oraz zasady tej odpowiedzialności.Ustawa zawiera definicję podmiotu zbiorowego, którym jest osoba (...)
Nowelizacja ustawy o IPN podpisana
Prezydent podpisał nowelizację ustawy o IPN, ale skieruje ją do TK. „Postanowiłem podpisać nowelę ustawy o IPN i kieruję ją do TK” - "Zdecydowałem się podpisać nowelizację ustawy o IPN - przepisy art. 55a wejdą w życie; jednocześnie zdecydowałem, że skieruję tę ustawę (...)
Projekt zmian w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
Na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Dlaczego pojawiła się propozycja zmian? Zmiana ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (...)
Przepisy ustawy o IPN niezgodne z Konstytucją
Zwrot „ukraińscy nacjonaliści” z ustawy o IPN, która wprowadziła karalność zaprzeczania ich zbrodni, jest niekonstytucyjny jako nieokreślony. W dniu 17 stycznia 2019 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją regulacji prawnych zawartych w zakwestionowanych (...)
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych częściowo niekonstytucyjna
Dnia 25 października 2004 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. W wyroku (...)
Odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych
W dniu 28 listopada 2003 r. wchodzi w życie ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. z 2002r. Nr 197 poz. 1661). Ustawa ta określa zasady odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary jako przestępstwa lub przestępstwa (...)
Zmiany korzystne dla pożyczkobiorców!
Czego dotyczy nowa ustawa? 20 lutego br. wchodzi w życie ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Wprowadza ona antylichwiarskie zmiany w Kodeksie cywilnym dotyczące odsetek maksymalnych. Ponadto modyfikuje zasady (...)
Od 29 września 2007 r. obowiązuje ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Co się zmienia w służbie zdrowia? Nowelizacja ta ma służyć skróceniu czasu oczekiwania na wykonanie (...)
Kara grzywny za mail bez zgody adresata – opinia prawna
Stan faktyczny Moja żona dokonała czynu zagrożonego karą mandatu. Obecnie zostało wszczęte postępowanie przed sądem grodzkim, w którym jest oskarżona. Powyższe zdarzenie (wysłanie maila, bez zgody właściciela adresu mailowego) miało miejsce dnia 17 stycznia 2004 roku. Czy (...)
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.Projekt nowelizacji ma na celu dostosowanie prawa polskiego do wymagań instrumentów prawnych Unii EuropejskiejNajwazniejsze zaproponowane zmiany to:wprowadzenie definicji przestępstwa o charakterze terrorystycznym;wprowadzenie (...)
Jedną z naczelnych zasad zamówień publicznych jest zasada równości obligująca zamawiającego do traktowania na równych prawach wszystkie podmioty ubiegające się o zamówienie publiczne. Jednym z wyjątków od niniejszej zasady jest obowiązek wykluczenia wykonawców (...)
Skarga na przewlekłość w procesach cywilnych
Wstęp Skarga na przewlekłość została wprowadzona do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej (...)
Co zrobić, gdy postępowanie sądowe się wlecze – skarga na bezczynność sądu
Czyżby w końcu znalazł się sposób na opieszałość sądu? Miejmy nadzieję, że tak, ponieważ od 17 września zaczyna obowiązywać ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Rozpoznanie (...)
Przestępstwo oszustwa popełnione przez funkcjonariusza publicznego - opinia prawna
Stan faktyczny Zostałem wprowadzony w błąd, a raczej oszukano mnie, doprowadzając do niekorzystnego rozporządzania mieniem. Chcę złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. To, że zostałem oszukany nie ulega wątpliwości, obawiam się jednak konsekwencji prawnych, które (...)
Czerwiec miesiącem wysypu ustaw z „Pakietu Szejnfelda”
Ponad 1000 przepisów ułatwiających życie przedsiębiorcom wejdzie w życie jeszcze w tym roku. Na poprzednim posiedzeniu Sejm uchwalił ustawę o rachunkowości, na obecnym natomiast uchwalił ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Kolejne ustawy są już w Sejmie, a nad następnymi (...)
O jaką nowelizację chodzi? Sejm błyskawicznie znowelizował ustawę o IPN. Teraz ustawą z dnia 27 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (...)
Ułatwienie dochodzenia wierzytelności
Na czym polegają zmiany? Celem ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności jest wzmocnienie praw i gwarancji dla wierzycieli, w szczególności będących przedsiębiorcami z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Nowelizacja wprowadza (...)
Nowy Przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego
Minister Sprawiedliwości Cezary Grabarczyk wręczył Prof. dr hab. Piotrowi Kruszyńskiemu akt powołania na przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości. Prof dr hab Piotr Kruszynski pełni funkcję Kierownika Katedry Postępowania Karnego Instytutu Prawa (...)