Niektóre porozumienia ograniczające konkurencję w sektorze pojazdów samochodowych są dozwolone?

Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 28 stycznia 2003 r., niektóre porozumienia wertykalne w sektorze pojazdów samochodowych (generalnie zakazane przez ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów), zostały wyłączone spod tego zakazu. Zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu porozumieniami wertykalnymi są porozumienia zawierane między dwoma lub więcej przedsiębiorcami działającymi - w ramach takiego porozumienia - na różnych szczeblach obrotu, których celem jest zakup, sprzedaż lub odsprzedaż nowych pojazdów samochodowych, części zamiennych do pojazdów samochodowych lub świadczenie usług serwisowych dotyczących pojazdów samochodowych. Jak stanowi rozporządzenie, wyłączeniu podlegają:

1. porozumienia wertykalne w sektorze pojazdów samochodowych, w szczególności zawierające zobowiązania wyłącznej dostawy lub tworzące systemy dystrybucji selektywnej ilościowej lub jakościowej;
2. porozumienia wertykalne w sektorze pojazdów samochodowych zawieranych między związkami przedsiębiorców a ich członkami oraz między związkami przedsiębiorców a ich dostawcami, jeżeli:
   • wszyscy członkowie związku są dystrybutorami pojazdów samochodowych lub części zamiennych do pojazdów samochodowych lub warsztatami oraz
   • obrót żadnego z członków związku, wraz z obrotem przedsiębiorców należących do jego grupy kapitałowej, w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekroczył równowartości 50 milionów euro.
3. porozumienia wertykalne w sektorze pojazdów samochodowych, zawierające klauzule dotyczące przeniesienia na nabywcę lub wykorzystywania przez nabywcę praw własności intelektualnej i przemysłowej lub know-how, jeżeli przeniesienie lub wykorzystywanie tych praw lub know-how jest bezpośrednio związane z użytkowaniem, sprzedażą lub odsprzedażą przez nabywcę lub jego klientów towarów objętych porozumieniem;
4. porozumienia w których udział dostawcy i grupy kapitałowej, do której należy dostawca, w rynku właściwym sprzedaży towarów objętych porozumieniem nie przekracza 30%;
5. porozumienia wertykalne ustanawiające systemy dystrybucji selektywnej ilościowej nowych pojazdów samochodowych, jeżeli udział dostawcy i grupy kapitałowej, do której należy dostawca, w rynku właściwym sprzedaży tych pojazdów nie przekracza 40%;
6. porozumienia wertykalne ustanawiające systemy dystrybucji selektywnej jakościowej, niezależnie od udziału ich stron w rynku;
7. porozumienia wertykalne zawierające zobowiązania wyłącznej dostawy, jeżeli udział nabywcy i grupy kapitałowej, do której należy nabywca, w rynku właściwym zakupu towarów objętych porozumieniem nie przekracza 30%;
8. porozumienie wertykalne w sektorze pojazdów samochodowych, zawarte z dystrybutorem lub warsztatem, zawierające postanowienie, że dostawca zgadza się na przekazanie praw i zobowiązań wynikających z tego porozumienia innemu dystrybutorowi lub warsztatowi działającemu w ramach systemu dystrybucji, wybranemu przez tego dystrybutora lub warsztat;
9. porozumienia wertykalne w sektorze pojazdów samochodowych, zawarte z dystrybutorem lub warsztatem, zawierające postanowienie, że wypowiedzenie porozumienia przez dostawcę może zostać dokonane wyłącznie w formie pisemnej, z podaniem szczegółowego uzasadnienia rozwiązania porozumienia, co ma zapobiec rozwiązaniu przez dostawcę porozumienia z dystrybutorem lub warsztatem, z uwagi na stosowanie przez nich praktyk dopuszczalnych na podstawie rozporządzenia;
10. porozumienia wertykalne w sektorze pojazdów samochodowych, zawarte przez dostawcę nowych pojazdów samochodowych z dystrybutorem lub autoryzowanym warsztatem:
    • zawarte na okres co najmniej 5 lat, gdzie każda ze stron zobowiązała się do powiadomienia drugiej strony o zamiarze nieprzedłużenia porozumienia w terminie co najmniej 6 miesięcy przed upływem terminu, na jaki porozumienie zostało zawarte, lub
    • zawarte na czas nieokreślony, gdzie okres wypowiedzenia porozumienia przez którąkolwiek ze stron wynosi co najmniej 2 lata, lub
    • zawarte na czas nieokreślony, gdzie okres wypowiedzenia porozumienia przez którąkolwiek ze stron wynosi co najmniej 1 rok, jeżeli: z przepisów prawa lub z warunków porozumienia wiążącego dostawcę wynika dla niego obowiązek zapłaty odpowiedniego odszkodowania za rozwiązanie porozumienia lub dostawca rozwiązuje porozumienie ze względu na konieczność reorganizacji całej sieci dystrybucyjnej lub znacznej jej części.
      

Jak stanowi rozporządzenie, wyłączenia nie stosuje się, jeżeli dostawca pojazdów samochodowych odmawia niezależnym uczestnikom rynku dostępu do informacji technicznej, sprzętu diagnostycznego i innego wyposażenia, narzędzi, włącznie z odpowiednim oprogramowaniem, lub szkoleń, wymaganych do wykonywania usług serwisowych dotyczących tych pojazdów samochodowych lub podejmowania kroków zmierzających do skutecznej ochrony środowiska.

Ponadto, zgodnie z postanowieniami rozporządzenia, wyłączenie stosuje się do klauzul ograniczających konkurencję zawartych w porozumieniach wertykalnych w sektorze pojazdów samochodowych, które w szczególności:

1. ograniczają prawa nabywcy do ustalania ceny sprzedaży przez określenie przez dostawcę maksymalnych lub zalecanych cen sprzedaży towarów objętych porozumieniem, chyba że ceny te w rzeczywistości mają charakter cen minimalnych lub są cenami o określonej wysokości (sztywnymi);
2. ograniczają:
   • aktywną sprzedaż na określonym obszarze lub określonej grupie klientów, w stosunku do których sprzedaż została zastrzeżona dla innego dystrybutora lub warsztatu, jeżeli ograniczenia te nie utrudniają klientom dystrybutora lub warsztatu sprzedaży towarów objętych porozumieniem,
   • sprzedaż ostatecznym użytkownikom przez dystrybutora hurtowego,
   • uprawnienia uczestników systemu dystrybucji selektywnej do sprzedaży nowych pojazdów samochodowych oraz części zamiennych dystrybutorom nieautoryzowanym na rynkach objętych systemem dystrybucji selektywnej,
   • uprawnienia nabywcy do sprzedaży komponentów, dostarczanych w celu ich montażu w pojeździe samochodowym, klientom, którzy używaliby ich do produkcji wyrobów tego samego rodzaju co wyroby produkowane przez dostawcę;
3. zakazują uczestnikom systemu dystrybucji selektywnej, działającym na szczeblu sprzedaży detalicznej, działania poza autoryzowanym obszarem funkcjonowania,
4. zobowiązują dystrybutora do podawania ostatecznym użytkownikom, przed zawarciem umowy sprzedaży, nazw i adresów autoryzowanych warsztatów oraz - jeśli żaden z tych autoryzowanych warsztatów nie znajduje się w pobliżu punktu sprzedaży - do informowania ostatecznych użytkowników, w jakiej odległości od punktu sprzedaży znajdują się takie warsztaty, o ile podobne zobowiązania dotyczące udzielania takich informacji nałożone zostały na wszystkich dystrybutorów działających w systemie dystrybucji, których warsztat nie działa w tym samym miejscu co ich punkt sprzedaży;
5. nakładają na warsztat obowiązek stosowania do napraw gwarancyjnych, bezpłatnych usług serwisowych lub usług serwisowych dokonywanych w ramach kampanii serwisowych oryginalnych części zamiennych, dostarczanych przez dostawcę;
6. nakazują dystrybutorowi sprzedaż pojazdów samochodowych, pochodzących od innych dostawców, w częściach salonu sprzedaży wydzielonych od części salonu, w której sprzedawane są pojazdy objęte porozumieniem.

Wyłączenie stosuje się także do klauzul, na mocy których dystrybutor lub warsztat są zobowiązani w szczególności:

1. respektować, w dystrybucji nowych pojazdów samochodowych i części zamiennych oraz świadczeniu usług serwisowych objętych porozumieniem, standardy minimalne odnoszące się w szczególności do wyposażenia pomieszczeń i urządzeń technicznych służących sprzedaży pojazdów samochodowych i części zamiennych oraz świadczeniu usług serwisowych objętych porozumieniem, specjalistycznego i technicznego szkolenia personelu, reklamy, przyjmowania, składowania i dostarczania pojazdów samochodowych objętych porozumieniem lub pojazdów odpowiadających pojazdom objętym porozumieniem oraz części zamiennych objętych porozumieniem, świadczenia usług serwisowych dotyczących pojazdów samochodowych objętych porozumieniem i pojazdów im odpowiadających, szczególnie w odniesieniu do bezpiecznego i niezawodnego funkcjonowania pojazdów samochodowych;
2. zamawiać towary objęte porozumieniem u dostawcy tylko w określonych terminach lub w określonych okresach czasu, jeżeli okres między datami zamówień nie przekracza 3 miesięcy;
3. podejmować działania w celu sprzedaży, na autoryzowanym obszarze funkcjonowania i w określonym okresie czasu, minimalnej ilości towarów objętych porozumieniem, określonej przez strony;
4. utrzymywać minimalną wielkość zapasów pojazdów samochodowych i części zamiennych objętych porozumieniem, określoną przez strony;
5. utrzymywać w celach demonstracyjnych określone przez strony pojazdy samochodowe lub określoną ich ilość minimalną;
6. wykonywać naprawy gwarancyjne, bezpłatne usługi serwisowe lub usługi serwisowe dokonywane w ramach kampanii serwisowych dotyczących pojazdów samochodowych objętych porozumieniem i pojazdów odpowiadających pojazdom objętym porozumieniem;
7. informować klientów, w sposób ogólny, o zakresie, w jakim części zamienne z innych źródeł mogą być używane do wykonywania usług serwisowych dotyczących pojazdów samochodowych objętych porozumieniem i pojazdów im odpowiadających;
8. informować klientów o użyciu, w ramach usługi serwisowej dotyczącej pojazdów samochodowych objętych porozumieniem i pojazdów odpowiadających pojazdom objętym porozumieniem, innych niż oryginalne części zamiennych.

Pomimo tego, że rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 maja 2004 r., przepisy rozporządzenia stosuje się także do porozumień wertykalnych w sektorze pojazdów samochodowych zawartych przed dniem jego wejścia w życie.
Jednak w stosunku do porozumień zawartych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia przepisy te mają zastosowanie po upływie 6 miesięcy od dnia jego wejścia w życie.
Rozporządzenie obowiązuje do dnia 31 maja 2010 r.

Źródło: Dz. U. 2003 Nr 38, poz. 329