Obowiązek uzyskania uprzedniego pozwolenia na nabycie udziałów czy aktywów niezgodny z prawem wspólnotowym

Krajowa Komisja Energetyki (CNE) jest hiszpańskim organem regulacji w zakresie funkcjonowania systemów energetycznych. Od roku 2006 nabycie określonych udziałów w spółkach wykonujących działalność regulowaną w sektorze energetycznym oraz aktywów niezbędnych w celu wykonywania tej działalności wymaga dla swojej ważności uzyskania uprzedniego pozwolenia CNE. Hiszpania zastosowała reżim uprzedniego pozwolenia w ramach złożonej przez E.ON publicznej oferty nabycia hiszpańskiej spółki Endesa, jak również w ramach złożonych przez Accionę i Enel publicznych ofert nabycia Endesy.

Prezentując stanowisko, wedle którego poprzez ustanowienie tej nowej regulacji Hiszpania uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą w związku ze swobodnym przepływem kapitału i swobodą przedsiębiorczości, w kwietniu 2007 r. Komisja wniosła do Trybunału skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.

Porady prawne

ETS uznał, iż ustanawiając obowiązek uzyskania uprzedniego pozwolenia krajowej komisji energetyki na nabycie udziałów w spółkach sektora energetycznego i niektórych ich aktywów, Hiszpania naruszyła prawo wspólnotowe.

Trybunał stwierdził na wstępie, iż nowa hiszpańska regulacja w zakresie uzyskania uprzedniego pozwolenia ogranicza te dwie swobody podstawowe. Po pierwsze, regulacja ta stanowi ograniczenie swobodnego przepływu kapitału, ponieważ może zniechęcić inwestorów z siedzibą w innych państwach członkowskich niż Hiszpania do nabywania udziałów w hiszpańskich spółkach wykonujących działalność w sektorze energetycznym i może w związku z tym uniemożliwić lub ograniczyć nabywanie udziałów w tych spółkach. Po drugie, regulacja ta zawiera ograniczenie swobody przedsiębiorczości.

Jednakże regulacja zawierająca tego rodzaju ograniczenia może być uzasadniona względami przewidzianymi w traktacie WE lub nadrzędnymi względami interesu ogólnego, takimi jak bezpieczeństwo publiczne. Regulacja ta musi wówczas spełnić określone przesłanki: musi być właściwa do zagwarantowania realizacji celu leżącego w danym interesie ogólnym i być proporcjonalna względem tego celu.

W tym kontekście Trybunał przypomniał, że swobodny przepływ towarów i swoboda przedsiębiorczości mogą zostać ograniczone poprzez krajowe środki uzasadnione względami związanymi z bezpieczeństwem publicznym, jeżeli brak jest wspólnotowego przepisu harmonizującego służącego zapewnieniu ochrony tego interesu. ETS stwierdził, że w dziedzinie bezpieczeństwa dostaw energii brak jest całkowitej harmonizacji. Ponadto Trybunał stwierdził, że cel zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii na terytorium państwa członkowskiego, o którym mowa, może stanowić wzgląd bezpieczeństwa publicznego i może ewentualnie uzasadniać ograniczenie obydwu swobód.

Jednakże ETS wskazał, że na bezpieczeństwo publiczne można się powołać jedynie w przypadku rzeczywistego i wystarczająco poważnego zagrożenia dotyczącego jednego z podstawowych interesów społecznych. Trybunał stwierdził, że zwykłego nabycia udziałów w spółkach wykonujących określoną działalność regulowaną w sektorze energetycznym oraz nabycia aktywów niezbędnych do wykonywania tej działalności co do zasady nie można uznać jako takie za rzeczywiste i wystarczająco poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii. Ponadto ustanowiona regulacja dotycząca uzyskania uprzedniego pozwolenia nie umożliwia zapewnienia, że w każdym przypadku zagwarantowane będzie bezpieczeństwo dostaw energii, gdy rzeczywiste i wystarczająco poważne zagrożenie dla tych dostaw powstanie po wydaniu pozwolenia na dokonanie danej czynności. W konsekwencji Trybunał stwierdził, że Hiszpania nie wykazała, że ustanowiona regulacja dotycząca uzyskania uprzedniego pozwolenia stanowi środek właściwy do zagwarantowania realizacji celu zamierzonego przez hiszpańskiego ustawodawcę, jakim jest bezpieczeństwo dostaw energii.

W każdym razie ETS stwierdził, że regulacja hiszpańska dotycząca uzyskania uprzedniego pozwolenia nie jest proporcjonalna względem celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii. Przede wszystkim, regulacja ta nie ogranicza uprawnienia CNE do nieudzielenia zgody na nabycie udziałów lub wskazanych aktywów lub do jego uzależnienia od pewnych warunków jedynie ze względu na zapewnienie celu bezpieczeństwa dostaw energii. Przeciwnie, regulacja ta uprawnia CNE do uwzględnienia również innych celów polityki energetycznej, które nie są koniecznie związane z bezpieczeństwem dostaw energii. Ponadto Trybunał stwierdził, że Hiszpania nie wykazała, że zamierzony cel nie mógłby zostać osiągnięty poprzez zastosowanie mniej restrykcyjnych środków, w szczególności w drodze systemu następczego zgłoszenia.

Wreszcie regulacja dotycząca uzyskania uprzedniego pozwolenia powinna opierać się na obiektywnych i niedyskryminujących kryteriach, znanych wcześniej przedsiębiorstwom. Ponadto każda osoba powinna mieć prawo do odwołania w przypadku naruszenia jej interesu poprzez zastosowanie tego rodzaju środka ograniczającego. W niniejszym przypadku przepisy ustanawiające przyczyny, dla których CNE jest uprawniona do nieudzielenia zgody na wydanie pozwolenia na nabycie udziałów w spółce wykonującej działalność regulowaną w sektorze energetycznym lub aktywów niezbędnych do wykonywania tej działalności lub do uzależnienia tej zgody od pewnych warunków, są zredagowane w sposób ogólny i nieprecyzyjny. W związku z tym Trybunał stwierdził, że ustanowiona regulacja dotycząca uzyskania uprzedniego pozwolenia przyznaje organom administracji uprawnienia dyskrecjonalne, trudne do kontrolowania przez sądy, co niesie z sobą ryzyko dyskryminacji.

Reżim prawny uprzedniego pozwolenia narusza swobodny przepływ kapitału i swobodę przedsiębiorczości i nie jest uzasadniony celem pewności dostaw energii. W konsekwencji Trybunał stwierdził, że ustanawiając przepisy dotyczące nowych zadań CNE, Hiszpania uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą w związku ze swobodnym przepływem kapitału i swobodą przedsiębiorczości

Wyrok Europejskiego Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 17 lipca 2008 r. w sprawie C-207/07 - Komisja przeciwko Hiszpanii; http://curia.europa.eu


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika