Oświadczenie aplikanta jak adwokata
Podczas przeszukania mieszkania zajmujący je aplikant adwokacki oświadczył, że dwa segregatory zawierają dokumenty związane z wykonywaniem funkcji obrońcy przez jego patrona oraz przez niego samego. Dokumenty te zostały zabezpieczone i przekazane do sądu zgodnie z art. 225 § 3 k.p.k. Adwokat oraz jego aplikant zaskarżyli tę czynność (art. 236 k.p.k.), a sąd rozpoznający sprawę powziął wątpliwość, czy aplikant adwokacki jest obrońcą w rozumieniu art. 225 § 3 k.p.k. Takie też pytanie zadał Sądowi Najwyższemu, który odmówił podjęcia uchwały, ale stwierdził, że
norma zawarta w art. 225 § 3 k.p.k., obligująca organ dokonujący przeszukania do pozostawienia dokumentów bez zapoznawania się z ich treścią lub wyglądem, w sytuacji, gdy obrońca oświadczy, że wydane lub znalezione pisma lub inne dokumenty obejmują okoliczności związane z wykonywaniem przez niego tej funkcji, znajduje zastosowanie także w razie złożenia takiego oświadczenia przez aplikanta adwokackiego, upoważnionego przez adwokata na podstawie art. 77 ustawy Prawo o adwokaturze, do zastępowania go jako obrońcy w sprawie, w której dokonuje się przeszukania.
Rzecz w tym, że – zgodnie z art. 225 § 3 k.p.k. - jeżeli obrońca, od którego żąda się wydania rzeczy lub u którego dokonuje się przeszukania, oświadczy, iż wydane lub znalezione pisma lub inne dokumenty obejmują okoliczności związane z wykonywaniem przez niego funkcji obrońcy, organ dokonujący czynności pozostawia te dokumenty bez zapoznawania się z ich treścią lub wyglądem. Jeśli zaś takie oświadczenie złoży inna osoba, a budzi ono wątpliwości, to dokumenty można zatrzymać, tyle że trzeba je przekazać w zapieczętowanym opakowaniu do sądu. Sąd po zapoznaniu się z nimi albo je zwróci (gdy okaże się, że rzeczywiście są związane z wykonywaniem funkcji obrońcy), albo je zatrzyma na użytek postępowania (jeśli oświadczenie było nieprawdziwe).
SN zwrócił uwagę, iż art. 225 § 3 k.p.k. ma gwarantować ochronę tajemnicy obrończej, jednej z podstawowych gwarancji prawa do obrony. Wiedza obrońcy dotycząca sprawy jest tajemnicą dla organów prowadzących postępowanie karne i nie mogą one w żaden sposób tej wiedzy pozyskiwać (obrońcy nie można np. przesłuchać ani zakładać mu podsłuchów). Jeśli obrońca oświadczy, że jakiś dokument jest związany z wykonywaniem przez niego funkcji obrońcy, to - jak już wspomniano - nie można nawet sprawdzić, czy takie oświadczenie jest zgodne z prawdą.
Zgodnie z art. 82 k.p.k. obrońcą może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury. Przepisy Prawa o adwokaturze nie ograniczają jednak prawa uprawnienia do obrony tylko do osób wpisanych na listę adwokatów. Otóż art. 77 uprawnia aplikanta adwokackiego, który odbył sześć miesięcy aplikacji, do zastępowania adwokata przed sądem rejonowym, organami ścigania, organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami. Nie ma tu żadnych ograniczeń, zatem zastępowanie adwokata przez aplikanta adwokackiego przed tymi organami może obejmować wszystkie funkcje i czynności, do których uprawniony jest adwokat. Warunkiem formalnym jest upoważnienie do zastępowania udzielone przez adwokata umocowanego do działania w konkretnej sprawie. Adwokat winien przy tym omówić z aplikantem sprawę. Zdaniem SN nie ma żadnych przesłanek ku temu, by działania aplikanta adwokackiego postrzegać inaczej, niż działania samego adwokata. Wraz z przyjęciem upoważnienia - pisze SN - aplikant przejmuje status beneficjenta, a zarazem strażnika tajemnicy obrończej, bo przecież podczas zastępowania obrońcy nie może ona być chroniona w mniejszym stopniu, niż przy wykonywaniu tej funkcji przez adwokata.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2011 roku, sygn. akt I KZP 12/11
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?