Nowe przepisy unijne przyjęte

Rada UE przyjęła rozporządzenie określające bardziej rygorystyczne normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dostawczych. Nowe przepisy mają na celu ograniczenie emisji z transportu drogowego, który ma największy udział w emisjach pochodzących z transportu, oraz stanowią odpowiedni bodziec dla przemysłu motoryzacyjnego do przejścia na mobilność bezemisyjną, przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłych innowacji w branży.

Nowe przepisy określają następujące cele:

1. redukcja emisji CO2 o 55% dla nowych samochodów i o 50% dla nowych samochodów dostawczych w latach 2030-2034 w porównaniu z poziomami z 2021 r.;
2. 100% redukcji emisji CO2 zarówno dla nowych samochodów osobowych, jak i dostawczych od 2035 roku.

De facto przepisy te skutkować będą zakazem rejestracji nowych samochodów spalinowych od 2035 r.

„Gotowi na 55”: Rada przyjmuje rozporządzenie o emisjach CO2 z nowych samochodów osobowych i dostawczych

Rada przyjęła rozporządzenie ustanawiające bardziej rygorystyczne normy emisji CO₂ dla nowych samochodów osobowych i dostawczych. Nowe przepisy mają na celu ograniczenie emisji z transportu drogowego, który ma największy udział w emisjach z transportu. Służą też zapewnieniu odpowiedniego impulsu dla przemysłu motoryzacyjnego do przejścia na mobilność bezemisyjną, przy jednoczesnym dbaniu o ciągłe innowacje w tym sektorze.

Nowe przepisy wyznaczają następujące cele:

• docelową redukcję emisji CO₂ o 55% w przypadku nowych samochodów osobowych i o 50% w przypadku nowych samochodów dostawczych między 2030 a 2034 r. w porównaniu z poziomami z 2021 r.
• docelową redukcję emisji CO₂ o 100% w przypadku zarówno nowych samochodów osobowych, jak i nowych samochodów dostawczych od 2035 r.

- "Cieszę się, że UE wywiązuje się ze swoich obietnic dzięki pakietowi „Gotowi na 55”. Nowe przepisy stworzą możliwości w zakresie najnowocześniejszych technologii i będą dla przemysłu impulsem do inwestowania w przyszłość bez paliw kopalnych" - stwierdziła Romina Pourmokhtari, szwedzka minister klimatu i środowiska.

Od 2025 r. do końca 2029 r. wprowadzony zostanie mechanizm zachęt regulacyjnych dotyczący pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych (ZLEV). W ramach tego mechanizmu, jeżeli producent spełnia określone poziomy odniesienia w zakresie sprzedaży pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych, można go nagradzać mniej rygorystycznymi docelowymi poziomami emisji CO₂. Wartość odniesienia ustalono na poziomie 25% dla samochodów osobowych i 17% dla samochodów dostawczych.

W rozporządzeniu zawarto także odniesienie do paliw niepowodujących emisji CO₂ – po konsultacjach z zainteresowanymi stronami Komisja przedstawi wniosek dotyczący rejestrowania po 2035 r. pojazdów napędzanych wyłącznie takimi paliwami zgodnie z prawem UE, poza normami dla parku pojazdów, i zgodnie z unijnym celem dotyczącym osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Rozporządzenie zawiera klauzulę przeglądową, która przewiduje, że w 2026 r. Komisja dokładnie oceni postępy w realizacji celów redukcji emisji o 100% do 2035 r. oraz ewentualną potrzebę ich przeglądu. W przeglądzie uwzględnione zostaną zmiany technologiczne, w tym w odniesieniu do technologii hybrydowych typu plug-in, oraz znaczenie opłacalnej i sprawiedliwej społecznie transformacji w kierunku zeroemisyjności.

Ponadto rozporządzenie zawiera inne przepisy, takie jak:

• zmniejszenie limitu jednostek emisji przyznawanych producentom na ekoinnowacje, które w sposób możliwy do zweryfikowania zmniejszają emisje CO₂ w ruchu drogowym, do maksymalnie 4 g/km rocznie między 2030 r. a końcem 2034 r. (obecnie: 7 g/km rocznie)
• wspólna unijna metodyka oceny pełnego cyklu życia emisji CO₂ z samochodów osobowych i dostawczych wprowadzanych na rynek UE, a także zużywanych przez nie paliw i energii, którą to metodykę Komisja ma opracować do 2025 r.

W rozporządzeniu zachowano odstępstwo dla drobnych producentów do końca 2035 r.

Kontekst i dalsze kroki

Wniosek nowelizuje obowiązujące przepisy, ostatnio zmienione w 2019 r. Zgodnie z rozporządzeniem każdy producent musi zapewnić, aby średni poziom emisji CO₂ jego parku nowo zarejestrowanych pojazdów w danym roku kalendarzowym nie przekraczał jego docelowego indywidualnego poziomu emisji rocznych. W przeciwnym przypadku producent musi uiścić opłatę w wysokości 95 EUR za gram CO₂/km powyżej docelowego poziomu na zarejestrowany pojazd. W konsekwencji dzięki nowym uzgodnionym celom samochody bezemisyjne staną się ostatecznie tańsze niż te napędzane paliwami kopalnymi.

Powiązany przegląd rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (AFIR) przyspieszy budowę infrastruktury umożliwiającej kierowcom ładowanie samochodów we wszystkich państwach członkowskich.

Wniosek dotyczący zmiany norm emisji CO₂ dla samochodów osobowych i dostawczych wchodzi w skład pakietu „Gotowi na 55”. Pakiet ten został przedstawiony przez Komisję Europejską 14 lipca 2021 r. Pozwoli UE zmniejszyć do 2030 r. unijne emisje gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% w porównaniu z poziomem z 1990 r. i zapewnić UE neutralność klimatyczną do 2050 r.

8 czerwca 2022 r. Parlament Europejski przyjął szereg poprawek do projektu Komisji. Rada ds. Środowiska wypracowała podejście ogólne w sprawie tego projektu 29 czerwca 2022 r. 27 października 2022 r., po negocjacjach międzyinstytucjonalnych, Rada i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie polityczne co do tego projektu. 14 lutego 2023 r. Parlament Europejski przyjął rozporządzenie w pierwszym czytaniu. Przyjęcie przez Radę jest ostatnim etapem procedury decyzyjnej. Rozporządzenie ukaże się w Dzienniku Urzędowym UE, a jego przepisy wejdą w życie 20. dnia po publikacji.

Tymczasem Minister Anna Moskwa informuje nas, że rzekomo: Polska przeciw zakazowi rejestracji pojazdów spalinowych po 2035 roku

Zakaz rejestracji nowych samochodów spalinowych po 2035 roku, pakiet gazowo-wodorowy oraz reforma rynku energii elektrycznej to główne tematy rozmów ministrów podczas posiedzenia Rady UE ds. energii. W obradach, które odbyły się 28 marca 2023 r. w Brukseli, wzięli udział minister klimatu i środowiska Anna Moskwa oraz wiceminister Adam Guibourgé-Czetwertyński.

- "Polska głosowała przeciw zakazowi rejestracji nowych samochodów spalinowych po 2035 roku. Rozwiązanie to nie ma nic wspólnego ze sprawiedliwą transformacją, a wyłącznie z indywidualnymi celami niektórych państw. Naszym zdaniem czynnikiem decydującym o wyborze technologii na kolejne dziesięciolecia powinien być rynek i społeczeństwa, a nie przymus UE" – powiedziała minister klimatu i środowiska.

Od początku negocjacji Polska akcentowała zasadę neutralności technologicznej, która polega na pozostawieniu otwartości na różne technologie. Zasada ta powinna mieć zastosowanie również w odniesieniu do rozwiązań układów napędowych, które przyczynią się do zmniejszenia emisji CO2 pochodzącego z sektora transportu. Poza rynkiem i społeczeństwem także producenci pojazdów powinni mieć możliwość wyboru optymalnej dla siebie technologii.

- "W 2026 r. planowana jest rewizja rozporządzenia dot. zakazu rejestracji nowych samochodów spalinowych. Jestem przekonana, że do tego czasu w UE zrozumieją absurd tej decyzji i plany w tym zakresie zostaną zweryfikowane" – dodała minister Anna Moskwa.

Podczas obrad minister wyraziła poparcie ws. pakietu gazowego, dotyczącego wspólnych zasad rynków wewnętrznych gazów odnawialnych, gazu ziemnego oraz wodoru.

- "Procedowany dziś pakiet gazowy wynika z wyjątkowej sytuacji, jaką jest wojna w Ukrainie. Potrzebujemy rozwiązań zmniejszających ryzyko szkodliwych działań Rosji na rynku gazu w UE, a równocześnie kompleksowo wzmacniających unijne bezpieczeństwo" – powiedziała szefowa resortu klimatu i środowiska.

Minister podkreśliła, że Polska od wielu lat na arenie europejskiej apelowała o nietraktowanie Rosji jako wiarygodnego partnera, również w kwestii uzależnienia od rosyjskich surowców.

- "Byliśmy jako Polska przygotowani na odcięcie się od rosyjskich surowców już od dawna. Nie możemy w przyszłości dopuścić jednak – jako cała UE – do uzależnienia się od Federacji Rosyjskiej w jakimkolwiek zakresie. Nasze działania na najbliższe miesiące powinny koncentrować się na zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego państw UE, a jednocześnie pomocy dla Ukrainy w walce z rosyjskim agresorem" – zaakcentowała.

Przy tej okazji minister klimatu i środowiska przypomniała o negatywnym stanowisku Polski wobec całego pakietu „Fit for 55”, ustalającego nierealne cele i ambicje oraz znacznie wpływającego na miks energetyczny państw członkowskich. W opinii Polski pakiet w znacznej większości jest procedowany w oparciu o błędną podstawę prawną, co tworzy niebezpieczny precedens.

Innym ważnym tematem Rady TTE była debata dot. reformy rynku energii elektrycznej. Strona polska podkreśliła, że długoterminowy wzrost gospodarczy wymaga niezakłóconego dostępu do energii elektrycznej po przystępnych cenach.

- "Obecny kryzys pokazał, że mechanizmy mocowe są przydatne. Polska popierała i nadal popiera umożliwienie państwom członkowskim elastycznego stosowania i modyfikacji mechanizmów mocowych, które poprawiają bezpieczeństwo energetyczne i zapewniają zachęty do rozwoju stabilnych i dyspozycyjnych mocy wytwórczych, które mogłyby uzupełniać pracę odnawialnych źródeł energii" – powiedziała.

Minister Anna Moskwa w Brukseli spotkała się także z ministrem energii Ukrainy Germanem Galushchenko. Była to już kolejna okazja do zapewnienia stałego wsparcia Ukrainy m.in. w obszarze wspólnych projektów energetycznych.

Równocześnie, na marginesie Rady TTE, wiceminister Adam Guibourgé-Czetwertyński wziął udział w spotkaniu ministrów państw pro-jądrowych. Rozmowy dotyczyły m.in. stworzenia w UE sprzyjających ram przemysłowych i finansowych dla energii jądrowej w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. i zapewnienia bezpieczeństwo energetycznego wszystkich państw członkowskich.

Materiały:

• Regulation strengthening the CO2 emission performance standards for new passenger cars and new light commercial vehicles in line with the Union’s increased climate ambition
• Statements
• First ‘Fit for 55’ proposal agreed: the EU strengthens targets for CO2 emissions for new cars and vans (press release, 27 October 2022)
• Fit for 55 (background information)
• Rozporządzenie w sprawie wzmocnienia norm emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dla nowych lekkich pojazdów użytkowych zgodnie z ambitniejszymi celami klimatycznymi Unii
• Oświadczenia
• Pierwszy wniosek z pakietu „Gotowi na 55” uzgodniony: UE zaostrza normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dostawczych (komunikat prasowy z 27 października 2022)
• „Gotowi na 55” (podsumowanie informacyjne)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl