Potwierdzona ważność decyzji ramowej w sprawie europejskiego nakazu aresztowania

W 2004 r. stowarzyszenie „Advocaten voor de Wereld” wniosło o stwierdzenie przez Cour d’Arbitrage (Belgia) o stwierdzenie nieważności, w całości lub w części, ustawy belgijskiej dokonującej transpozycji przepisów decyzji ramowej do prawa krajowego. Cour d’Arbitrage skierował do Trybunału kilka pytań dotyczących ważności decyzji ramowej.

Advocaten voor de Wereld utrzymywał, że materia europejskiego nakazu aresztowania powinna była zostać uregulowana w drodze konwencji. Trybunał, przyznając, że europejski nakaz aresztowania mógłby być również przedmiotem konwencji, uznał jednak, że w zakresie uprawnień dyskrecjonalnych Rady mieści się danie pierwszeństwa decyzji ramowej, o ile przesłanki przyjęcia takiego aktu są spełnione. Ponadto Advocaten voor de Wereld podnosił, że zniesienie wymogu weryfikacji pod kątem podwójnej odpowiedzialności karnej w przypadku niektórych czynów wymienionych w decyzji ramowej jest sprzeczne z zasadą legalności w sprawach karnych, która wymaga, by ustawa jasno określała czyny zabronione i kary, którymi są one zagrożone. Warunek ten jest spełniony, jeśli zainteresowany jest w stanie określić, jakie działania i zaniechania są zagrożone pociągnięciem go do odpowiedzialności karnej.

W opinii Advocaten voor de Wereld zasada równości i niedyskryminacji została w decyzji naruszona, ponieważ w przypadku czynów innych niż w niej wskazane przekazanie może być uzależnione od warunku, że czyny, w przypadku których wydawany jest europejski nakaz aresztowania, stanowią przestępstwo w rozumieniu prawa wykonującego nakaz państwa członkowskiego. Rozróżnienie to nie jest jego zdaniem obiektywnie uzasadnione. Zniesienie weryfikacji pod kątem podwójnej odpowiedzialności karnej jest tym bardziej dyskusyjne, że w decyzji ramowej brak jest szczegółowej definicji czynów, w przypadku których wnosi się o przekazanie.

W wyroku w tej sprawie ETS wypowiedział się w następujący sposób:

Analiza przedstawionych pytań nie wykazała istnienia jakiejkolwiek okoliczności mogącej wpłynąć na ważność decyzji ramowej Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi.

Oznacza to, iż decyzja ramowa w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi jest ważna.  

Trybunał stwierdził przy tym, że decyzja ramowa nie ma na celu harmonizacji danych przestępstw w zakresie ich znamion lub kar, jakimi są zagrożone. O ile zatem znosi ona weryfikację podwójnej odpowiedzialności karnej w przypadku niektórych kategorii czynów zabronionych, to definicja czynów i zagrożenie karą należy do kompetencji prawodawczych wydającego nakaz państwa członkowskiego, które powinno przestrzegać praw podstawowych i podstawowych zasad prawa, do których zalicza się także zasada ustawowej określoności czynów zabronionych i kar. W konsekwencji zniesienie w przypadku niektórych czynów kontroli pod kątem podwójnej odpowiedzialności karnej jest zgodne z zasadą legalności.

Trybunał podkreślił, iż w odniesieniu do wyboru 32 kategorii czynów wymienionych w decyzji ramowej, Rada miała prawo, na podstawie zasady wzajemnego uznawania oraz z uwzględnieniem wysokiego stopnia zaufania i solidarności między państwami członkowskimi, uznać, że, czy to z powodu samego charakteru czynu, czy to z powodu zagrożenia karą, którego górna granica wynosi co najmniej trzy lata pozbawienia wolności, czyny zabronione, o których mowa, powodują tak duże zagrożenia dla porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego, że weryfikacja podwójnej odpowiedzialności karnej nie jest konieczna.

Co do zarzutu, że brak precyzji w zdefiniowaniu kategorii czynów zabronionych, o których mowa, może spowodować rozbieżności we wdrażaniu decyzji ramowej w różnych krajowych porządkach prawnych, ETS wskazał, że jej celem nie jest harmonizacja prawa karnego materialnego państw członkowskich.

Z orzeczenia tego wynika też, iż zniesienie wymogu weryfikacji pod kątem podwójnej odpowiedzialności karnej jest zgodne z zasadą legalności oraz z zasadą równości i niedyskryminacji.

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 maja 2007 r. w sprawie C-303/05 - Advocaten voor de Wereld VZW przeciwko Leden van de Ministerraad (Belgia); http://curia.europa.eu