Przed jakimi sądami będą sądzeni żołnierze?

11.12.2007

Jakie sprawy teraz podlegają orzecznictwu sądów wojskowych i co przewidują przepisy?

Obecnie Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego przewidują, iż tylko do dnia 31 grudnia 2007 r., orzecznictwu sądów wojskowych podlegają sprawy żołnierzy w czynnej służbie wojskowej o wszystkie przestępstwa (pospolite i wojskowe) popełnione w czasie pełnienia tej służby oraz pracowników wojska o przestępstwa określone w art. 356-363 Kodeksu karnego w związku z art. 317 § 2 tego Kodeksu.

Z dniem 1 stycznia 2008 r. na podstawie obowiązującego art. 647 § 1 Kodeksu postępowania karnego właściwość ta, w odniesieniu do przestępstw popełnionych przez żołnierzy, ma zostać jednak znacznie ograniczona i objąć jedynie przestępstwa wojskowe oraz inne przestępstwa związane ze służbą wojskową, a także niektóre przestępstwa pospolite, określone według kryterium przedmiotowego. Natomiast w stosunku do spraw pracowników wojska o wymienione wyżej przestępstwa właściwość ta ma pozostać bez zmian.

Sądy wojskowe zapewniają zaś wysoką operatywność w rozpoznawaniu spraw karnych, o wykroczenia i przewinienia dyscyplinarne (ponad 75% spraw karnych rozpatrywanych jest w terminie do 30 dni), co aktualnie - zdaniem projektodawców - nie jest możliwe do osiągnięcia przez sądownictwo powszechne, z uwagi na wciąż utrzymujące się bardzo duże obciążenie sprawami karnymi. Ewentualne przejęcie kognicji sądów wojskowych przez sądy powszechne o niektóre przestępstwa popełniane przez żołnierzy wpłynęłoby więc negatywnie na sposób kształtowania organizacji służby i wykonywania zadań w poszczególnych jednostkach wojskowych, a to poprzez ograniczenie możliwości oddziaływania przez dowódców jednostek wojskowych na służbę podległych żołnierzy, którzy występują w charakterze oskarżonych lub podejrzanych, głównie z powodu łatwej do przewidzenia długotrwałości postępowania karnego.

Jakie zmiany w przepisach dotyczących właściwości sądów wojskowych przewiduje proponowana nowelizacja?

Zdaniem projektodawców, przedłużenie dotychczasowej właściwości sądów wojskowych we wszystkich sprawach żołnierzy w czynnej służbie wojskowej o przestępstwa popełnione w czasie pełnienia tej służby, zapewni utrzymanie niezbędnej sprawności prowadzonego postępowania z uwagi na specyfikę Sił zbrojnych RP.

Nie załatwienie w krótkich terminach spraw karnych o przestępstwa popełnione przez żołnierzy, zwłaszcza pełniących zasadniczą służbę wojskową, spośród których rekrutuje się przeważająca liczba sprawców, rzutować będzie - jak wskazują autorzy projektu - negatywnie na karność wojska, jako struktury hierarchicznej, realizującej istotne zadania w zakresie bezpieczeństwa zewnętrznego Państwa i podlegającej szczególnym rygorom dyscypliny . Zagadnienie to nabrało w ostatnim czasie wielkiej wagi w związku ze skróceniem czasu trwania zasadniczej służby wojskowej do 9 miesięcy. Wskazana sytuacja wymaga od organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości wysokiej sprawności postępowania, pozwalającej na rozpoznanie sprawy o przestępstwo popełnione przez żołnierza, przy spełnieniu wszystkich wymogów gwarancyjnych, jeszcze w trakcie pełnienia przez niego służby wojskowej. Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia oddziaływania orzeczenia na sprawcę przestępstwa oraz wpływa na kształtowanie właściwych postaw żołnierskich, przez rozstrzygnięcie sądowe.

Jako argumentyza utrzymaniem dotychczasowej niepodzielnej właściwości podmiotowej sądów wojskowych autorzy projektu wskazują również na:

potrzebę wyeliminowania ewentualnych sporów kompetencyjnych między sadami wojskowymi powszechnymi, konieczność określenia zasad prowadzenia działań procesowych przez Policję na terenie jednostek wojskowych i ograniczenia pionu dochodzeniowo-śledczego Żandarmerii Wojskowej;
potrzebę zapewnienia jednolitego orzecznictwa w sprawach karnych żołnierzy w czynnej służbie wojskowej; w przypadku ograniczenia właściwości po 1 stycznia 2008 r. sądy wojskowe w dalszym ciągu byłyby właściwe we wszystkich sprawach żołnierzy o przestępstwa skarbowe, wykroczenia skarbowe i wykroczenia.

Podstawa prawna:

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (sejmowy druk nr 42);
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz. U. 1997 r., Nr 89, poz. 556, ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Jakie sprawy teraz podlegają orzecznictwu sądów wojskowych i co przewidują przepisy?

Jakie zmiany w przepisach dotyczących właściwości sądów wojskowych przewiduje proponowana nowelizacja?

Komentarze