Zasady ogólne Prawa przedsiębiorców

Konstytucja Biznesu – stanowiąca zasadniczy element pakietu zmian z 2018 r. – jest odpowiedzią na niedoskonałość dotychczasowych regulacji, które nie były w stanie w pełni zrealizować gwarancji dotyczących wolności gospodarczej, zapisanych w Konstytucji RP.

Znaczenie zasad ogólnych Prawa przedsiębiorców

Dzięki zasadom ogólnym w Prawie przedsiębiorców wyrażone zostały wartości, naktórych muszą się opierać relacje między biznesem i administracją. Są one dla prawa gospodarczego spoiwem, które z rozrzuconych w wielu ustawach przepisów tworzy system, świadczący o dojrzałości tej dziedziny prawa.

Zasady ogólne Prawa przedsiębiorców wyznaczają ramy prawne prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, konkretyzując i rozwijając zasady Konstytucji. Na tle innych norm prawnych zasady prawa wyróżniają się ponadprzeciętną doniosłością aksjologiczną, funkcjonalną i hierarchiczną – są to normy o najwyższej mocy prawnej.

Wyrażają one wartości, na których opiera się dana dziedzina prawa i jakimi kieruje się Państwo. Prawo dotyczące przedsiębiorczości nie ma dziś takiego systemu wartości.

Dzięki wyrażeniu zasad wprost w ustawie, będą one miały bezpośredni, praktyczny wpływ na praktykę działania organów władzy publicznej. Przedsiębiorca nie będzie „skazany” na poszukiwanie argumentów dla obrony swoich praw w Konstytucji, w orzecznictwie sądów czy tezach doktryny – będzie mógł powołać się na znacznie konkretniejszy przepis ze „swojej” ustawy.

Standard działania administracji przestanie być zbiorem abstrakcyjnych postulatów, a stanie się listą konkretnych dyrektyw, jakimi organy muszą kierować się w codziennej praktyce, w każdej indywidualnej sprawie przedsiębiorcy.

Zasady ogólne Prawa przedsiębiorców to dyrektywy oddziałujące na całość relacji między administracją a przedsiębiorcami. Wyznaczają standard działań organów władzy publicznej w sprawach przedsiębiorców. Zamieszczenie tych zasad w pierwszych przepisach Prawa przedsiębiorców stanowi wyraźny sygnał dla organów, że muszą brać je pod uwagę przy załatwianiu wszystkich spraw przedsiębiorców.

Zasady ogólne będą wpływały nasposób interpretacji oraz stosowania prawa - również zawartego w ustawach odrębnych. Przez pryzmat zasad ogólnych trzeba będzie interpretować przepisy innych ustaw. Ma to wzmocnić jednolitość, stabilność i przewidywalność prawa w sferze jego stosowania.

Zasady ogólne są też źródłem realnych gwarancji dla przedsiębiorców, jakie powinny znaleźć odbicie w codziennej praktyce działania administracji publicznej. Wynikają z nich konkretne obowiązki organów.

Przedsiębiorcy będą mogli powoływać się na zasady ogólne w ich sprawach przed organami. Ich naruszenie będzie podstawą uchylenia decyzji organu oraz spowoduje niemożność wykorzystania dowodów zebranych w trakcie kontroli prowadzonej z pogwałceniem tych zasad.

Wyartykułowanie zasad ogólnych Prawa przedsiębiorców ma zwiększyć świadomość prawną przedsiębiorców oraz pozwoli urzeczywistnić ich konstytucyjne prawa i wolnościw relacjach z administracją. Zmniejszy to ryzyko pomijania naczelnych zasad prawa gospodarczego przy podejmowaniu przez administrację konkretnych rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach.

Najważniejsze zasady ogólne Prawa przedsiębiorców

Najważniejsze zasady ogólne Prawa przedsiębiorców to:

• zasada wolności działalności gospodarczej,
• zasada „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”,
• zasada domniemania uczciwości przedsiębiorcy,
• zasada przyjaznej interpretacji przepisów (in dubio pro libertate),
• zasada rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść przedsiębiorcy,
• zasada pewności prawa,
• zasada pogłębiania zaufania, bezstronności i równego traktowania,
• zasada szybkości działania.

Pewność prawa i przewidywalność działań administracji

Dla przedsiębiorców niezwykle ważna jest przewidywalność działań administracji. Analogiczne sprawy powinny być załatwiane w taki sam sposób. Stąd jedną z zasad ogólnych Prawa przedsiębiorców jest zasada pewności prawa. Wyraża ona zakaz odstępowania od utrwalonej praktyki załatwiania spraw bez ważnej przyczyny. Przedsiębiorca ma bowiem prawo układać swoje interesy w zaufaniu do utrwalonej praktyki działania organu, bez ryzyka niekorzystnych skutków prawnych; tym bardziej, że w zaufaniu do takiej praktyki (np. licząc na uzyskanie określonego zezwolenia) przedsiębiorcy niejednokrotnie ponoszą wysiłek i koszty przygotowania się do określonej działalności bądź inwestycji.

Podobna zasada została wprowadzona w 2017 r. do Kodeksu postępowaniaadministracyjnego.

Istotnym elementem klauzuli pewności prawa są objaśnienia prawne, a więć pisane prostym, przystępnym językiem praktyczne wyjaśnienia najbardziej skomplikowanych przepisów. Będą one wydawane przez ministrów z własnej inicjatywy lub na żądanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. To odpowiedź na problem skomplikowanego prawa i niejednolitej praktyki stosowania przepisów.

Z klauzuli pewności prawa wynikają dla firm konkretne gwarancje. Jeżeli przedsiębiorca zastosuje się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej organu bądź do objaśnień prawnych, będzie podlegał takiej samej ochronie, jaką daje interpretacja indywidualna. Z powodu zastosowania się do utrwalonej praktyki nie będzie mógł zostać obciążony karami, wyższymi daninami ani innymi negatywnymi skutkami.

Zob. też: „Konstytucja biznesu” wprowadza zmiany w ubezpieczeniach

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. poz. 646).

Na podst. www.mpit.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl