28.9.2007
Zespół
e-prawnik.pl
Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie Sądu Okręgowego w Poznaniu dotyczące dziedziczenia gospodarstwa rolnego. Trybunał orzekał w sprawie zgodności art. LV i art. LVIII ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 21 ust. 1 i 2 oraz art. 31 ust. 3, a także art. 2 Konstytucji.
Kodeks cywilny z 1964 r. uzależnił dziedziczenie gospodarstwa rolnego od szczegółowo określonych warunków, które powinni spełniać spadkobiercy. Jeśli ktoś ich nie spełniał, nie mógł dziedziczyć gospodarstwa, chociaż był powołany do spadku na podstawie przepisów ogólnych prawa spadkowego. Jednocześnie z kodeksem cywilnym weszła w życie ustawa, która szczególne zasady dziedziczenia gospodarstw rolnych rozciągnęła także na spadki otwarte przed wejściem w życie kodeksu cywilnego. W 1957 r. sąd powiatowy wydał postanowienie o dziedziczeniu spadku po zmarłej Katarzynie T. przez jej siedmioro dzieci. Obowiązujące wtedy przepisy nie przewidywały bowiem żadnych szczegółowych zasad dziedziczenie dotyczących gospodarstw rolnych. Wprowadzenie szczegółowych przepisów dotyczących dziedziczenia gospodarstw rolnych spowodowało, że postanowienie sądu z 1957 r. wymagało uzupełnienia poprzez stwierdzenie, kto spośród siedmiorga spadkobierców spełnia te warunki. Sąd rejonowy przyznał nabycie po Katarzynie T. gospodarstwa czworgu dzieciom. Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył jeden z uczestników postępowania. Sąd odwoławczy stwierdził, że dokonanie, już po otwarciu spadku, a nawet już po formalnym stwierdzeniu jego nabycia, zmiany stanu prawnego w określaniu kręgu spadkobierców prowadzi do naruszenia praw majątkowych nabytych przez osoby będące spadkobiercami. W opinii sądu taka ingerencja jest najdotkliwsza z możliwych, gdyż spadkobiercy, którzy odziedziczyli gospodarstwa przed wejściem w życie kwestionowanych przepisów, a zgodnie z nimi nie spełniają określonych kryteriów, są wywłaszczeni bez odszkodowania. Jest to niezgodne m.in. z konstytucyjnymi zasadami ochrony bezpieczeństwa prawnego i zaufania do państwa prawnego.
Po przeprowadzeniu rozprawy Trybunał orzekł, że art. LV, art. LVI i art. LVIII ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny w zakresie, w jakim odnoszą się do spraw spadkowych, w których wydanie orzeczenia następuje od 14 lutego 2001 r., czyli od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 31 stycznia 2001 r. (sygn. P 4/99) w Dzienniku Ustaw, są niezgodne z art. 2 oraz z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 21 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Trybunał stwierdził, że kwestionowane przepisy rażąco nierówno traktują spadkobierców. Nie gwarantują objęcia gospodarstwa rolnego przez jedną osobę najbardziej do tego zawodowo i fachowo przygotowaną. Przyjęta regulacja bez dostatecznego uzasadnienia pozbawia równej ochrony spadkobierców dziedziczących z ustawy na zasadach ogólnych. Podział majątku spadkowego na gospodarstwo rolne i inne składniki już na etapie nabycia spadku prowadzi do nierównego traktowania spadkobierców pod względem majątkowym. Zawężenie kręgu spadkobierców ustawowych dziedziczących gospodarstwo rolne spowodowało rozszerzenie sytuacji, w których gospodarstwo rolne dziedziczy z mocy ustawy Skarb Państwa.
Wyrok Trybunału oznacza, że od 14 lutego 2001 r. wskazane w wyroku przepisy nie mogą być już stosowane, nawet gdyby za ich stosowaniem przemawiały przepisy przejściowe. Jednocześnie nie jest możliwe ponowne orzekanie (w związku z niniejszym wyrokiem TK) w sprawie spadkowej zakończonej postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, wydanym w oparciu o kwestionowane przepisy przed 14 lutego 2001 r.
Wyrok jest ostateczny.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 września 2007 r., sygn. akt P 21/06
Potrzebujesz porady prawnej?
Obecnie porządek dziedziczenia w odniesieniu do gospodarstwa rolnego niczym nie różni się od dziedziczenia na zasadach ogólnych, gospodarstwo poczytuje się bowiem za integralną część spadku. Dawniej jednak gospodarstwo rolne wyłączane było z ogólnej masy spadkowej, w wyniku (...)
Ograniczenia w nabywaniu nieruchomości rolnych
Jak uczy historia, Państwo zawsze starało się utrudniać obywatelom życie poprzez wprowadzanie wszelkiego rodzaju ograniczeń, koncesji, wprowadzając wymóg uzyskania zezwoleń i uzależniając dokonanie przez nas określonej czy obrót nieruchomościami rolnymi, ANR, ograniczenia obrotu (...)
Co to jest egzekucja przez zarząd przymusowy?
Przeciwko komu może być prowadzona egzekucja przez zarząd przymusowy? Egzekucja przez zarząd przymusowy może być skierowana wyłącznie przeciwko dłużnikowi, który prowadzi działalność gospodarczą w formie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. Ten sposób egzekucji (...)
Pomoc KRUS dla poszkodowanych rolników w wyniku wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w 2019 r. Kasa udziela pomocy rolnikom poszkodowanym w wyniku wystąpienia anomalii pogodowych w ramach Programu pomocy dla rolników i producentów rolnych, którzy&nb (...)
Jak zatrudnić pomocnika przy zbiorach?
Bezpieczna pomoc przy zbiorach 18 maja 2018 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw. Zasadnicza zmiana w ustawie o zmianie ustawy o ubezpieczeniu zbiory owoców, pomocnik rolnika, umowa o pomocy przy zbiorach, ZUS, (...)
Jak opodatkowane jest zbycie nieruchomości w CIT?
Przedmiot opodatkowania Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Co do zasady dochodem jest nadwyżka sumy przychod&oacu opodatkowanie, zbycie (...)
Jak przebiega egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego?
Od dnia 5 lutego 2005 r. wierzyciele mogą skorzystać z nowego sposobu egzekucji – sprzedaży przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego dłużnika. Zbycie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jako zorganizowanej całości może bowiem przynieść niejednokrotnie większe wpływy niż (...)
Od 1 sierpnia 2004 r. rolnicy mogą „przechodzić’ na tzw. rentę strukturalną. Oczywiście aby ją otrzymać, rolnik musi spełnić szereg warunków. Jakie warunki należy spełnić? Rolnik, który chce otrzymać rentę musi mieć ukończone 55 lat, jednak nie może mieć ustalonego (...)
Obecnie porządek dziedziczenia w odniesieniu do gospodarstwa rolnego niczym nie różni się od dziedziczenia na zasadach ogólnych, gospodarstwo poczytuje się bowiem za integralną część spadku. Dawniej jednak gospodarstwo rolne wyłączane było z ogólnej masy spadkowej, w wyniku (...)
Ograniczenia w nabywaniu nieruchomości rolnych
Jak uczy historia, Państwo zawsze starało się utrudniać obywatelom życie poprzez wprowadzanie wszelkiego rodzaju ograniczeń, koncesji, wprowadzając wymóg uzyskania zezwoleń i uzależniając dokonanie przez nas określonej czy obrót nieruchomościami rolnymi, ANR, ograniczenia obrotu (...)
Co to jest egzekucja przez zarząd przymusowy?
Przeciwko komu może być prowadzona egzekucja przez zarząd przymusowy? Egzekucja przez zarząd przymusowy może być skierowana wyłącznie przeciwko dłużnikowi, który prowadzi działalność gospodarczą w formie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. Ten sposób egzekucji (...)
Pomoc KRUS dla poszkodowanych rolników w wyniku wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w 2019 r. Kasa udziela pomocy rolnikom poszkodowanym w wyniku wystąpienia anomalii pogodowych w ramach Programu pomocy dla rolników i producentów rolnych, którzy&nb (...)
Jak zatrudnić pomocnika przy zbiorach?
Bezpieczna pomoc przy zbiorach 18 maja 2018 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw. Zasadnicza zmiana w ustawie o zmianie ustawy o ubezpieczeniu zbiory owoców, pomocnik rolnika, umowa o pomocy przy zbiorach, ZUS, (...)
Jak opodatkowane jest zbycie nieruchomości w CIT?
Przedmiot opodatkowania Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Co do zasady dochodem jest nadwyżka sumy przychod&oacu opodatkowanie, zbycie (...)
Jak przebiega egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego?
Od dnia 5 lutego 2005 r. wierzyciele mogą skorzystać z nowego sposobu egzekucji – sprzedaży przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego dłużnika. Zbycie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jako zorganizowanej całości może bowiem przynieść niejednokrotnie większe wpływy niż (...)
Od 1 sierpnia 2004 r. rolnicy mogą „przechodzić’ na tzw. rentę strukturalną. Oczywiście aby ją otrzymać, rolnik musi spełnić szereg warunków. Jakie warunki należy spełnić? Rolnik, który chce otrzymać rentę musi mieć ukończone 55 lat, jednak nie może mieć ustalonego (...)
Znowelizowanie dokumentów – w prawie cywilnymi i procedurze cywilnej.
Na mocy ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 7 września 2015, poz. 1311) wprowadzono m.in. dniem 8 września 2016 roku nowe przepisy dotyczące procedury postępowania cywilnego. Zapoznając (...)
Znowelizowanie dokumentów – w prawie cywilnymi i procedurze cywilnej.
Na mocy ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 7 września 2015, poz. 1311) wprowadzono m.in. dniem 8 września 2016 roku nowe przepisy dotyczące procedury postępowania cywilnego. Zapoznając (...)
Zmiany w postępowaniu egzekucyjnym (i nie tylko), które weszły w życie 8 września 2016 r.
Dokonując analizy zmian wprowadzonych ustawą o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy ‑ Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, uchwaloną przez Sejm dnia 10 lipca 2015 r. nie sposób nie zauważyć, (...)
Jakie zasady obowiązują w prawie cywilnym?
Czym są ogólne zasady prawa cywilnego i czemu służą? Zasady prawa cywilnego to kategoria norm prawnych, któe wyróżniają się swoją doniosłością i szczególną rolą, jaką pełnią w ramach tej gałęzi prawa. Stanowią one podstawowe założenia, idee przewodnie (...)
Kodeks cywilny, regulujący umowę przewozu, ogranicza przewóz do przewozu rozumianego jako usługa świadczona przez przewoźnika, tj. przedsiębiorstwo transportowe wykonujące działalność przewozową w sposób stały i zarobkowy. Konstrukcja umowy p umowa, przewóz, (...)
Czy można zbyć udział w spadku?
Czy można zbyć udział w spadku? Na tak postawione pytanie, należy odpowiedzieć twierdząco. Wynika to z art. 1051 kodeksu cywilnego, który stanowi, że spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lu spadkobierca, spadek, zbycie, sprzedaż, darowizna, udział (...)
Klauzule niedozwolone a prawa konsumenta
Niedozwolone klauzule umowne W przypadku wielu dziedzin życia konsumenci nie mają możliwości negocjowania warunków proponowanej umowy. Mają oni tylko możliwość podpisania kontraktu albo jego odrzucenia w całości. Dotyczy to na przykład umów stosowan niedozwolone (...)
Dziadkowie i pasierbowie mogą już dziedziczyć
Rodzice dziedziczą przed rodzeństwem. Do kręgu spadkobierców ustawowych zostali włączeni dziadkowie jak i pasierbowie zmarłego. Takie zmiany wprowadza nowelizacja Kodeksu cywilnego, która weszła w życie w dniu 28 czerwca 2009 roku. spadek, dziedziczenie, dziadek, (...)
Nowe prawo - zapis windykacyjny i dłuższy czas na dochodzenie zachowku
Zapis windykacyjny oraz wydłużenie czasu na dochodzenie zachowku to jedne z wielu zmian wprowadzonych nowelizacją Kodeksu cywilnego, która wejdzie w życie już w dniu 23 października 2011 roku. Od tego dnia spadkodawcy będą mogli rozporządzać w testamencie poszczególnymi (...)
Kodeks cywilny reguluje sytuacje, w których na podstawie odpowiedniej umowy następuje podmiotowa zmiana dłużnika stosunku zobowiązaniowego. Zmiana ta polega na wstąpieniu w miejsce dłużnika w stosunku zobowiązaniowym osoby trzeciej, która do tej pory w stosunku tym nie uczestniczyła. (...)
Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej
Kiedy mamy do czynienia z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej? Kodeks cywilny wśród kilku rodzajów sprzedaż, zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej, zbycie, właściciel, rzecz
Kodeks cywilny reguluje umowę sprzedaży niejednolicie, a konkretnie przewiduje kilka szczególnych rodzajów umowy sprzedaży. Jednym z nich jest sprzedaż na raty sprzedaż na raty, umowa, przejście własności, sprzedaż, konsument, rata
