Substytut nie może uwierzytelnić odpisu pełnomocnictwa podstawowego
Często zdarza się, że w sądzie działa pełnomocnik ustanowiony nie przez samą stronę, ale przez jej "podstawowego" pełnomocnika (jest to tzw. dalsze pełnomocnictwo). Tak zdarzyło się w niniejszej sprawie. Dalszy pełnomocnik - radca prawny - wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, przy czym dołączył do sprzeciwu uwierzytelniony przez siebie odpis pełnomocnictwa podstawowego (udzielonego bezpośrednio przez stronę). Sprzeciw został odrzucony, a sprawa w formie pytania prawnego trafiła do Sądu Najwyższego. Wątpliwości prawne dotyczyły tego, czy dalszy pełnomocnik może uwierzytelnić odpis pełnomocnictwa podstawowego oraz czy dopuszczalne jest usunięcie braku formalnego pisma procesowego, polegającego na nienależytym umocowaniu pełnomocnika, przez zatwierdzenie przez stronę dokonanych przez niego czynności procesowych, a także tego, czy obowiązkiem sądu jest wezwanie strony do potwierdzenia takich czynności. W odpowiedzi SN podjął uchwałę w składzie siedmiu sędziów:
1. Adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy będący dalszym pełnomocnikiem nie może uwierzytelnić odpisu pełnomocnictwa podstawowego.
2. Brak formalny pisma procesowego w postaci nienależytego umocowania pełnomocnika może być usunięty potwierdzeniem strony dokonanych przez niego czynności. W tym celu sąd powinien wyznaczyć stronie odpowiedni termin.
Stosownie do art. 89 § 1 k.p.c. pełnomocnik obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Adwokat i radca prawny, a także rzecznik patentowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa. Przepis ten doczekał się różnych interpretacji w orzeczeniach SN. W niniejszej sprawie SN przychylił się do tego poglądu, który głosi, iż zwrot "udzielonego im pełnomocnictwa" może być odnoszony tylko do tego pełnomocnictwa, które zostało pełnomocnikowi udzielone, a więc albo pełnomocnictwa podstawowego, albo dalszego pełnomocnictwa. SN odwołał się m.in. do tego, że uwierzytelnianie odpisów dokumentów co do zasady powierzone zostało notariuszom, wykonującym zawód zaufania publicznego. Uprawnienie przyznane w art. 89 § 1 zd. drugie k.p.c. należy natomiast do wyjątkowych i służy wyłącznie ułatwieniu i zaoszczędzeniu stronom (uczestnikom postępowania) kosztów procesu. A jako wyjątek nie może być wykładane rozszerzająco. Zdaniem SN nie ma też podstaw do tego, by pełnomocnictwo substytucyjne traktować jako element składowy pełnomocnictwa podstawowego, ustawodawca bowiem je rozróżnia.
Odnosząc się do drugiej kwestii (tj. możliwości potwierdzenia przez stronę czynności nienależycie umocowanego pełnomocnika) SN odwołał się do przepisu art. 401 pkt 2 k.p.c., który stanowi, że można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności, jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe. Brak należytej reprezentacji obejmuje także przypadek braku należytego umocowania pełnomocnika. SN stwierdził, iż skoro przepis wyklucza wznowienie postępowania, gdy strona przed uprawomocnieniem się wyroku potwierdziła dokonane czynności procesowe, to znaczy, że następcze potwierdzenie czynności procesowych przez stronę jest dopuszczalne.
Na koniec SN - odwołując się ugruntowanego w doktrynie i orzecznictwie poglądu - stwierdził, że jeśli sąd dostrzeże, iż pełnomocnik strony jest nienależycie umocowany, powinien wezwać stronę do potwierdzenia czynności procesowych dokonanych przez niego, wyznaczając jej termin, a w razie jego bezskutecznego upływu, ocenić brak umocowania pełnomocnika.
Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2009 roku, sygn. akt III CZP 118/08
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?