Szerszy dostęp do polskiego rynku pracy

Jakie przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców mają się zmienić? 

Na stronach MPiPS dostępny jest projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.

Projektowana regulacja ułatwi podejmowanie legalnej pracy w Rzeczypospolitej Polskiej dzięki rozwiązaniom  służącym pozostaniu na legalnym rynku pracy cudzoziemców, którzy w Polsce uczyli się lub studiowali - a tym samym poznali polski język i kulturę oraz zintegrowali się ze społeczeństwem. Ponadto, zaproponowane zmiany ułatwią pozyskiwanie potrzebnych w Polsce wykwalifikowanych nauczycieli języków obcych. Rozporządzenie rozszerzy także zakres programu pilotażowego uproszczonych zasad dostępu do rynku pracy na państwa objęte projektami unijnymi Partnerstwa dla Mobilności, a przez nowe uregulowanie kwestii osób z tych państw przebywających w Polsce na podstawie długookresowych wiz lub tytułów pobytowych - rozwiąże pojawiające się problemy praktyczne z obliczaniem okresów wykonywania pracy.

Na czym polegają poszczególe proponowane zmiany?

Część zmian zawartych w projekcie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 sierpnia 2006 r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę ma charakter porządkowy i polega na wyłączeniu z zakresu podmiotowego rozporządzenia obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, obywateli państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz Konfederacji Szwajcarskiej, którzy są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez zezwolenia na pracę na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Nowe brzmienie przepisów § 2 pkt 3-5 ma związek z wciąż trudną sytuacją na polskim rynku pracy charakteryzującą się niedoborami pracowników w niektórych sektorach, w tym także brakiem nauczycieli języków obcych, którzy byliby zainteresowani podjęciem pracy w polskich szkołach, przedszkolach i innych placówkach oświatowych, w szczególności tych państwowych.

Z powodu niskich płac brakuje nauczycieli języków obcych szczególnie w małych miejscowościach i wsiach. W celu poprawy sytuacji w tym zakresie zrezygnowano z wymogu, aby język, który jest nauczany, był językiem ojczystym cudzoziemca, a także zwolniono z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę obywateli wszystkich państw trzecich, którzy są nauczycielami języków obcych.

Zmiany proponowane w § 2 pkt 12 i 25a mają na celu zachęcić cudzoziemców, będących studentami studiów stacjonarnych, absolwentami polskich szkół ponadgimnazjalnych lub stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich na polskich uczelniach, którzy z uwagi na co najmniej kilkuletni pobyt w Polsce z reguły znają język polski i mają większe możliwości integracyjne w polskim społeczeństwie, do podejmowania pracy w Rzeczypospolitej Polskiej i tym samym wykorzystania zdobytej wiedzy i doświadczeń, przyczyniając się także do rozwoju polskiej gospodarki.

Propozycja poszerzenia kategorii cudzoziemców zwolnionych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę w pkt 27 i 27 a o obywateli państw, z którymi Rzeczpospolita Polska współpracuje w zakresie migracji zarobkowych w ramach partnerstwa na rzecz mobilności, ustanowionego między tymi państwami a Unią Europejską wynika ze zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej, zawartych we „Wspólnej deklaracji w sprawie partnerstwa na rzecz mobilności pomiędzy Unią Europejską a Republiką Mołdowy", podpisanej 5 czerwca 2008 r. w Luksemburgu, a także wyborem Gruzji do kolejnej rundy projektów dotyczących partnerstw na rzecz mobilności.

Wydłużenie okresu możliwego wykonywania pracy bez zezwolenia z 6 miesięcy do 9 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy wynika z zaleceń Zespołu ds. Migracji, zmierzających do stopniowego liberalizowania zasad dostępu do polskiego rynku pracy dla obywateli wskazanych państw - co jest szczególnie związane z występującymi wciąż niedoborami pracowników. Dotychczasowe doświadczenia ze stosowaniem przepisów rozporządzenia są pozytywne i prowadzą do zwiększenia skali legalnego zatrudnienia cudzoziemców. Pomimo incydentalnych sygnałów o występujących nadużyciach, ocena funkcjonowania dotychczasowych przepisów ze strony pracodawców i pracowników jest pozytywna, z zaznaczeniem, że dłuższy okres dopuszczalności wykonywania pracy w systemie uproszczonym (z uwagi m.in. na długi sezon w rolnictwie, trwający od marca do października, więc przekraczający 6 miesięcy) jest rozwiązaniem pożądanym.

Ponadto, z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę zwolnieni są obywatele ww. państw, jeżeli wykonują pracę inną lub dodatkową na podstawie oświadczenia pracodawcy, oprócz pracy, która stanowi przyczynę udzielenia im zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub wizy uprawniającej do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie powyżej 9 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

Proponuje się, aby powyższe przepisy utrzymały charakter pilotażowy i miały zastosowanie do 2012 r., mając na uwadze m.in. potrzeby związane z przygotowaniem infrastruktury do EURO 2012.

Uwzględnienie w pkt 30 cudzoziemców, którzy uczestniczą w programach pomocy rozwojowej, ma podobne uzasadnienie jak w przypadku programów pomocy humanitarnej i wynika z sygnalizowanych przez polskie instytucje publiczne i organizacje pozarządowe potrzeb zatrudniania cudzoziemców do realizacji takich programów, pochodzących w szczególności z krajów pochodzenia, którym udziela się pomocy rozwojowej. Jako przykład można podać inicjatywy różnych podmiotów (m.in. administracja rządowa, samorządowa, organizacje pozarządowe)  korzystających z funduszy uzyskanych w ramach programów polskiej pomocy zagranicznej udzielanej za pośrednictwem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej.

Podstawa:

• Projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę;

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 sierpnia 2006 r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz. U. 2006 r., Nr 156, poz. 1116, ze zm.);

• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2008 r., Nr 69, poz. 415, ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl