Transgraniczne postępowania upadłościowe - który sąd właściwy?

W przedmiotowej sprawie skarżąca w postępowaniu przed sądem krajowym dokonała właśnie przeniesienia głównego ośrodka swojej podstawowej działalności do Hiszpanii po złożeniu w Niemczech wniosku o ogłoszenie upadłości, lecz przed wszczęciem tego postępowania, co wywoływałoby związane z tym skutki zgodnie z prawem niemieckim.

Trybunał orzekł w trybie prejudycjalnym, co następuje:

Wykładni art. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego należy dokonywać w ten sposób, że sąd Państwa Członkowskiego, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika w chwili złożenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego pozostaje właściwy dla jego wszczęcia, jeżeli dłużnik dokonał przeniesienia głównego ośrodka swojej podstawowej działalności na terytorium innego Państwa Członkowskiego po złożeniu wniosku, lecz przed wszczęciem postępowania.

Zdaniem Trybunału ustawodawca wspólnotowy pragnie uniknąć sytuacji, w których strony byłyby skłonne do przenoszenia majątku lub postępowania sądowego z jednego państwa członkowskiego do innego w celu uzyskania korzystniejszej sytuacji prawnej. Cel ten nie zostałby zrealizowany, jeśli dłużnik mógłby przenieść główny ośrodek swojej podstawowej działalności do innego państwa UE w okresie pomiędzy złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości a wydaniem orzeczenia o wszczęciu postępowania i decydować w ten sposób o właściwości sądu oraz prawie właściwym.

Tego rodzaju zmiana jurysdykcji byłaby także sprzeczna z celem określonym w drugim i ósmym motywie tego rozporządzenia, którym jest poprawa skuteczności i efektywności transgranicznych postępowań upadłościowych, ponieważ zmuszałaby ona wierzycieli do ciągłego podążania za dłużnikiem do miejsc, w których prowadziłby on krócej lub dłużej swoją działalność i w praktyce często prowadziłaby do wydłużenia postępowania.

ETS argumentował ponadto, iż utrzymanie jurysdykcji pierwszego sądu właściwego w sprawie gwarantuje wierzycielom większą pewność prawa, gdyż dokonali oni oceny ryzyka na wypadek upadłości dłużnika na podstawie położenia głównego ośrodka jego podstawowej działalności w momencie nawiązywania z nim stosunków prawnych. Uniwersalność głównego postępowania upadłościowego, wszczęcie, w razie potrzeby, wtórnych postępowań upadłościowych, jak również możliwość wystąpienia przez zarządcę tymczasowego ustanowionego przez sąd pierwotnie właściwy o zastosowanie środków zabezpieczających w stosunku do przedmiotów majątkowych dłużnika znajdujących się na terytorium innego państwa UE, stanowią dla wierzycieli istotne gwarancje, które umożliwiają maksymalny dostęp do majątku dłużnika, w szczególności, gdy dłużnik dokonał przeniesienia głównego ośrodka swojej podstawowej działalności na terytorium innego państwa członkowskiego po złożeniu wniosku o wszczęcie postępowania, jednak przed wszczęciem tego postępowania.

Orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 17 stycznia 2006 r. W sprawie C-1/04 - Susanne Staubitz-Schreiber, http://curia.eu.int