15.9.2011
Zespół
e-prawnik.pl
Tymczasowe aresztowanie to jeden ze środków zapobiegawczych, których zastosowanie przewiduje i dopuszcza w pewnych okolicznościach kodeks postępowania karnego. Środki zapobiegawcze to tzw. środki przymusu karnoprocesowego. Stosowane są w stosunku do oskarżonego (podejrzanego) w celu zapewnienia prawidłowego przebiegu procesu karnego w szczególności poprzez uniemożliwienie oskarżonemu uchylania się od wymiaru sprawiedliwości i utrudnienia postępowania karnego. Możliwe do zastosowania – oprócz tymczasowego aresztowania - są następujące środki zapobiegawcze:
-
poręczenia (majątkowe" i społeczne),
-
dozór Policji,
-
zawieszenie w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu,
-
nakaz powstrzymania się od określonej działalności,
-
nakaz powstrzymania się od prowadzenia określonego rodzaju pojazdów oraz
-
zakaz opuszczania kraju (połączony ewentualnie z zatrzymaniem paszportu).
Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby możliwe było zastosowanie któregoś ze środków zapobiegawczych?
W nauce procesu karnego przyjmuje się, iż musi istnieć wysoki stopień prawdopodobieństwa, że oskarżony jest sprawcą zarzucanego mu przestępstwa (ów wysoki stopień prawdopodobieństwa musi wynikać z zebranych dowodów).
Czym charakteryzuje się tymczasowe aresztowanie?
Jak sama nazwa wskazuje, tymczasowe aresztowanie polega na faktycznym pozbawieniu wolności oskarżonego. Przed prawomocnym rozstrzygnięciem przedmiotu procesu karnego spełnia ono przede wszystkim funkcję zapobiegawczą, która polega na zapobieganiu uchyleniu się oskarżonego od wymiaru sprawiedliwości oraz uniemożliwianiu mu utrudniania przebiegu procesu.
Kto może zdecydować o zastosowaniu tymczasowego aresztowania?
Tylko sąd, jest to organ wyłącznie uprawniony do stosowania (przed zastosowaniem tymczasowego aresztowania sąd przesłuchuje podejrzanego). Oczywiście tymczasowe aresztowanie stosuje się w postępowaniu przygotowawczym, stosuje je sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się to postępowanie. Odbywa się to na wniosek prokuratora. Natomiast po wniesieniu aktu oskarżenia tymczasowe aresztowanie stosuje sąd, przed którym sprawa się toczy.
Czy tymczasowe aresztowanie może być stosowane bez ograniczeń?
Właściwie nie, a to dlatego, że w kodeksie postępowania karnego znalazł się przepis, który stanowi, iż tymczasowego aresztowania nie stosuje się, jeżeli wystarczający jest inny środek zapobiegawczy. W ogóle przepisy w żadnym miejscu nie stanowią, iż w jakiś okolicznościach zastosowanie tymczasowego aresztowania jest obowiązkowe. Jedynym wyjątkiem jest przypadek wystąpienia o ekstradycję, wtedy to niezbędne jest dołączenie postanowienia o aresztowaniu do wniosku ekstradycyjnego oraz poszukiwania listem gończym. Mało tego, nawet w przypadku, gdy prokurator złożył już wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania, sąd rozpatrując go może nie zastosować tego środka, lecz zastosować inny środek zapobiegawczy.
Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby możliwe było zastosowanie tymczasowego aresztowania?
Podstawową przesłanką zastosowania tymczasowego aresztowania – co już zostało wcześniej zaznaczone – jest zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania karnego. Poza tym podstawą zastosowania tymczasowego aresztowania jest to, że skazanie oskarżonego nieprawomocnym wyrokiem sądu pierwszej instancji obejmuje karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata. Oprócz tego przepisy jednak wymieniają jeszcze inne warunki, mianowicie tymczasowe aresztowanie może nastąpić jeżeli:
-
zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu,
-
zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.
W przypadku stosowania tymczasowego aresztowania, gdy miałoby ono dotyczyć oskarżonego, a nie podejrzanego, gdy zarzuca się mu popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą.
Potrzebujesz porady prawnej?
Niezdolność i nieobecność w pracy jako przyczyna rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia
Przyczyny związane z długotrwałą nieobecnością w pracy i niezawinione przez pracownika określa art. 53 Kodeksu pracy. Wśród nich wymienia nieobecność i niezdolność do pracy na skutek choroby. Kiedy nieobecność w pracy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia? Ustawodawca (...)
Rodzaj roszczeniaTermin przedawnieniaPodstawa prawnaRoszczenie o odszkodowanie za a) niesłuszne skazanie, b) tymczasowe aresztowanie lub c) zatrzymaniea) Rok od daty uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do odszkodowania i zadośćuczynienia b) rok od daty uprawomocnienia się orzeczenia (...)
Kiedy wygasa zobowiązanie podatkowe?
Przyczyny wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Zgodnie z prawem zobowiązanie podatkowe wygasa wskutek: zapłaty, pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta, potrącenia, zaliczenia nadpłaty lub zaliczenia zwrotu podatku, zaniechania poboru, przeniesienia własności rzeczy lub praw (...)
Oprócz przypadków, kiedy przez złożenie oświadczenia przez jedną lub obie strony dochodzi do rozwiązania stosunku pracy, prawo pracy zna również przypadki wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa bez konieczności składania jakichkolwiek oświadczeń w razie zajścia (...)
Uregulowanie zobowiązań podatkowych w drodze potrącenia (kompensaty)
Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części nie tylko na skutek jego zapłaty, lecz także m.in. na skutek potrącenia. Kiedy może dojść do potrącenia w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa? Potrąceniu podlegają zobowiązania podatkowe oraz zaległości (...)
Kolejna akcja protestacyjna sędziów
Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia rozpoczęło akcję protestacyjną związaną z walką o podwyższenie wynagrodzeń. Tym razem sędziowie swoje działania podzielili na kilka etapów. Pierwszym ma być sparaliżowanie prac komisji wyborczych podczas zbliżających się wyborów (...)
Tymczasowo aresztowany częściej się odwoła
Teraz postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania można zaskarżyć nawet wtedy, gdy wydał je sąd odwoławczy. Od 22 marca oskarżeni czy podejrzani mają prawo do odwołania od postanowienia o tymczasowym aresztowaniu wydanym na skutek zażalenia prokuratora. Nowe przepisy pomogą w sytuacji, (...)
Świętokrzyscy policjanci zatrzymali sześciu mieszkańców gminy Nowy Korczyn w wieku od 16 do 23 lat, podejrzanych o serię podpaleń na terenie gminy. Od początku tego roku płonęły lasy, poszycia leśne, trawy i nieużytki rolne. Ochotnicza Straż Pożarna w miesiącach marcu i kwietniu (...)
Czy tymczasowe aresztowanie może być stosowane podczas odroczenia ekstradycji?
Art. 19 Europejskiej Konwencji o ekstradycji (Dz. U. 1994 r., Nr 70, poz. 307) stanowi, że strona wezwana, po podjęciu decyzji w sprawie wniosku o wydanie, może odroczyć wydanie poszukiwanej osoby w związku z jej ściganiem na terytorium tej strony albo jeżeli ta osoba już została skazana, w (...)
Skrócenie pracy sądów? Rząd przyjął projekt
Chodzi o nowelizację kodeksu postępowania karnego, kodeksu karnego i niektórych innych ustaw. Projekt przygotował minister sprawiedliwości. - Zaproponowane rozwiązania przyczynią się do skrócenia pracy sądów. Sąd ma orzekać jednoosobowo, dotyczy to również sądów drugiej instancji. Możliwe (...)
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie z prośbą o rozważenie czy istnieją przesłanki do zainicjowania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec sędziego Sądu Okręgowego w Lublinie. Sędzia ten wydał postanowienie o uchyleniu tymczasowego aresztowania (...)
Wzajemna relacja orzeczonych środków zapobiegawczych
Dnia 22 stycznia 2003r. Izba Karna Sądu Najwyższego podjęła uchwałę, w której wypowiedziała się na temat wzajemnego stosunku orzeczonych wobec oskarżonego środków zapobiegawczych w procesie karnym. Sytuacja analizowana przez SN dotyczyła zastosowania wobec oskarzonego tymczasowego aresztowania (...)
Odmowa dostępu do akt śledztwa nie narusza równości stron
Prokurator wystąpił do sądu z wnioskiem o przedłużenie tymczasowego aresztowania. Zastrzegł jednocześnie poufność uzasadnienia wniosku. Obrońcy podejrzanego odmówiono dostępu do akt postępowania przygotowawczego. Obrońca zarzucił, iż taka odmowa narusza równość stron i (...)
Oskarżony celnik nie wyleci od razu ze służby...
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej jest obecnie rozpatrywany w Sejmie w trybie pilnym. Jakie złagodzenie restrykcji wobec oskarżonego funkcjonariusza Służby Celnej przewidziano? W projekcie nowelizacji uchylono przepis nakazujący obligatoryjne zwolnienie funkcjonariusza (...)
Zasady przedłużania tymczasowego aresztowania
Kwestionowany przepis Kodeksu postępowania karnego stanowi, iż łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć dwóch lat. Skarżący Jarosław M. został skazany na karę 4 lat pozbawienia wolności. (...)
Rozpatrywanie kasacji i inne zmiany w procedurze karnej
16 lutego 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego. Jakie zmiany dotyczą obrońcy z urzędu? Wyznaczenie obrońcy z urzędu nakłada na obrońcę obowiązek podejmowania czynności procesowych do prawomocnego zakończenia (...)
Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
Komu przysługuje odszkodowanie? Odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść, przysługuje oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania (...)
Jakie są prawa tymczasowo aresztowanego w postępowaniu karnym?
Czym jest tymczasowe aresztowanie? Areszt tymczasowy to środek zapobiegawczy, który polega na odizolowaniu oskarżonego (podejrzanego) od świata zewnętrznego na czas oznaczony w postanowieniu sądu (do 3 miesięcy). Po tym okresie sąd może jednak przedłużyć tymczasowe aresztowanie ze względu (...)
Poręczenie zamiast aresztu, czyli sposób na uniknięcie najgorszego
Co to są środki zapobiegawcze i które z nich są nieizolacyjnymi środkami? Od momentu zatrzymania osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa albo też od momentu pozyskania informacji o popełnieniu przestępstwa przez taką osobę, ze względu na konieczność zabezpieczenia prawidłowego (...)
Stosowanie aresztu tymczasowego wobec kobiet w ciąży
Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad stosowania aresztu tymczasowego wobec kobiet w ciąży.Przepisy Kodeksu postępowania karnego nie wyłączają stosowania tymczasowego aresztowania w stosunku do kobiet w ciąży. Kodeks karny wykonawczy - zdaniem (...)
Zasady przedłużania tymczasowego aresztowania
Kwestionowany przepis Kodeksu postępowania karnego stanowi, iż łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć dwóch lat. Skarżący Jarosław M. został skazany na karę 4 lat pozbawienia wolności. (...)
Rozpatrywanie kasacji i inne zmiany w procedurze karnej
16 lutego 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego. Jakie zmiany dotyczą obrońcy z urzędu? Wyznaczenie obrońcy z urzędu nakłada na obrońcę obowiązek podejmowania czynności procesowych do prawomocnego zakończenia (...)
Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
Komu przysługuje odszkodowanie? Odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść, przysługuje oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania (...)
Jakie są prawa tymczasowo aresztowanego w postępowaniu karnym?
Czym jest tymczasowe aresztowanie? Areszt tymczasowy to środek zapobiegawczy, który polega na odizolowaniu oskarżonego (podejrzanego) od świata zewnętrznego na czas oznaczony w postanowieniu sądu (do 3 miesięcy). Po tym okresie sąd może jednak przedłużyć tymczasowe aresztowanie ze względu (...)
Poręczenie zamiast aresztu, czyli sposób na uniknięcie najgorszego
Co to są środki zapobiegawcze i które z nich są nieizolacyjnymi środkami? Od momentu zatrzymania osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa albo też od momentu pozyskania informacji o popełnieniu przestępstwa przez taką osobę, ze względu na konieczność zabezpieczenia prawidłowego (...)
Stosowanie aresztu tymczasowego wobec kobiet w ciąży
Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad stosowania aresztu tymczasowego wobec kobiet w ciąży.Przepisy Kodeksu postępowania karnego nie wyłączają stosowania tymczasowego aresztowania w stosunku do kobiet w ciąży. Kodeks karny wykonawczy - zdaniem (...)
Europejski nakaz aresztowania i ekstradycja
26 grudnia 2006 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 27 października 2006 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego. Jakie zmiany dotyczą przesłanek ekstradycji? Wskazano, iż wydanie (ekstradycja) jest niedopuszczalne, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że w państwie żądającym (...)
W dniu 27 lutego 2007 r. Sąd Najwyższy analizował zagadnienie prawne czy upływ oznaczonego w zaskarżonym postanowieniu okresu tymczasowego aresztowania przed przystąpieniem do rozpoznania złożonego nań zażalenia, i wykonywanie tego środka na podstawie innej decyzji procesowej (przedłużającej (...)
Czas tymczasowego aresztowania
Brak maksymalnego terminu stosowania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji jest zgodny z Konstytucją - uznał TK. Tymczasowe aresztowanie - maksymalny czas trwania, zasady przedłużenia tymczasowego aresztowania - orzeczenie TK 10 lipca 2019 r. (...)
Będzie areszt domowy oraz dozór elektroniczny dla pedofilów
Areszt domowy zamiast aresztu tymczasowego oraz dozór elektroniczny dla pedofilów – to podstawowe zmiany jakie przygotowało Ministerstwo Sprawiedliwości w projekcie nowelizacji Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego. Projekt został zaaprobowany przez Rząd. Areszt tymczasowy (...)
Nadzór Ministra Sprawiedliwości nad działalnością administracyjną sądów powszechnych
14 stycznia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Krajowej Rady Sądownictwa dotyczący ustroju sądów powszechnych, w szczególności zakresu nadzoru Ministra Sprawiedliwości, postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów i uprawnień Krajowej Rady Sądownictwa.Kwestionowany (...)
Zmiana zasad tymczasowego aresztowania (nowelizacja Kodeksu postępowania karnego)
Nowelizacja Kodeksu postępwowania karnego - założenia i przyczynyW dniu dzisiejszym, tj. 22 stycznia 2009 roku, wchodzi w życie kolejna nowelizacja Kodeksu postępowania karnego, zmieniająca zasady tymczasowego aresztowania i zatrzymania podejrzewanego o popełnienie przestępstwa.Wprowadzanie (...)
Z dniem 12 lipca 2007 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Co będzie wolno prokuratorowi przełożonemu? Zgodnie z nowymi przepisami ustawy o prokuraturze, prokurator przełożony uprawniony będzie (...)
Podatek od odszkodowania. Kiedy trzeba rozliczyć? PIT 2013
Podatek od odszkodowania? Zależy, za co dostaliśmy pieniądze. Część rekompensat została zwolniona z zapłaty podatku. Będzie tak m.in. z odszkodowaniami wypłaconymi za mobbing w pracy, niesłuszne aresztowanie czy przewlekłe postępowanie przed sądem. Podatek będzie się natomiast należał (...)
Zatrzymanie przez policję było niesłuszne? Żądaj odszkodowania
Jeśli udowodnisz błąd funkcjonariuszy, dostaniesz nawet kilka tysięcy złotych. Zobacz, jak starać się o pieniądze. Osoba, która została niesłusznie aresztowana bądź zatrzymana przez policjantów, ma prawo do rekompensaty. Możemy o nią wystąpić np. wtedy, gdy podczas aresztu (...)
Niezdolność i nieobecność w pracy jako przyczyna rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia
Przyczyny związane z długotrwałą nieobecnością w pracy i niezawinione przez pracownika określa art. 53 Kodeksu pracy. Wśród nich wymienia nieobecność i niezdolność do pracy na skutek choroby. Kiedy nieobecność w pracy uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia? Ustawodawca (...)
Jak uregulować podatek w drodze potrącenia?
Na czym polega potrącenie? Potrącenie (kompensata) polega na redukcji wzajemnych wierzytelności (długów) dwóch podmiotów, na skutek czego wzajemne zobowiązania wygasają do wysokości niższej z potrącanych wierzytelności. ##baner## Z jakich należności można potrącić (...)
Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia
Przedawnienie roszczeń Zasadą jest, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Instytucja przedawnienia ma kilka zasadniczych celów. Ma ona zdyscyplinować uprawnionego, by w odpowiednim czasie zaczął dochodzić swoich (...)
Immunitety sędziów i prokuratorów uchylane w trybie 24-godzinnym
Izba Dyscyplinarna już trzy razy stosowała procedurę zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego lub prokuratora ujętego na gorącym uczynku, kiedy to przepisy wymagają podjęcia decyzji w ciągu 24 godzin. ##baner## Podstawa prawna orzekania w tym trybie Tego rodzaju postępowania (...)
Z jakich przyczyn pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika?
Uzasadnione i nieuzasadnione przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia Kodeks pracy daje zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy prawo rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Rozwiązanie może być dokonane tak z przyczyn zawinionych, jak i niezawinionych. Prawidłowe wypowiedzenie (...)
