Uprawnienia i obowiązki syndyka (Porada oparta na starym prawie upadłościowym. Nowe prawo zostało uchwalone 28 lutego 2003 r.)
Syndyka do pełnienia obowiązków powołuje sąd na mocy orzeczenia spośród kandydatów umieszczonych na liście prowadzonej przez prezesów sądów okręgowych. Przed przystąpieniem do czynności syndyk składa wobec sędziego-komisarza przyrzeczenie sumiennego wykonywania obowiązków. Syndyk jest zobowiązany wykonywać swoje obowiązki osobiście.
Wyjątkowo sędzia-komisarz może na wniosek syndyka wyznaczyć osoby, którym zleci zarząd części majątku upadłego, stanowiącej odrębną całość gospodarczą dla niego wyznaczyć zastępcę. Zarządca odrębnego majątku sprawuje swoje czynności pod nadzorem syndyka i winien stosować się do jego poleceń. Nigdy jednak syndyk nie będzie decydował sam o przekazaniu komuś swoich obowiązków (w całości lub w części).
Przed przystąpieniem do czynności syndyk oraz zarządca majątku odrębnego składają wobec sędziego-komisarza przyrzeczenie sumiennego wykonywania obowiązków.
Obowiązki syndyka w związku z objęciem majątku upadłego
Po ogłoszeniu upadłości upadły nie może już zarządzać swoim majątkiem, korzystać z niego ani w żaden sposób nim rozporządzać. Syndyk jest tym organem w postępowaniu upadłościowym, który obejmuje z mocy prawa majątek upadłego, zarządza tym majątkiem i przeprowadza jego likwidację. W razie potrzeby wprowadzenie syndyka (lub zarządcy) w posiadanie majątku upadłego dokonane będzie przez komornika na podstawie postanowienia o wyznaczeniu syndyka lub zarządcy.
Oczywiście syndyk jest jedynie zarządcą masy upadłości i to dopiero od momentu ogłoszenia upadłości posiadającym ściśle określone kompetencje i nie jest następcą prawnym upadłego. Należy między innymi zaznaczyć, że według orzecznictwa Sądu Najwyższego syndyk, obejmując zarząd majątku upadłego, nie staje się przez to "zakładem pracy" w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zakładem pracy jest nadal upadły i w związku z tym, gdy syndyk płaci podatki nieterminowo, to odsetki od zaległości powstałych na skutek nieterminowego płacenia podatków przez syndyka obciążają upadłego. Jednakże upadły będzie mógł dochodzić od syndyka wyrównania wyrządzonej szkody na zasadach odpowiedzialności cywilnej.
Obowiązki informacyjne syndyka
Syndyk obowiązany jest podjąć odpowiednie czynności celem ujawnienia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w księgach wieczystych oraz w innych księgach i rejestrach, do których wpisany jest majątek upadłego. Innym rejestrem to na przykład KRS, czy też rejestr spółdzielni.
W księdze wieczystej wypełnienie obowiązku informacyjnego przyjmie formę wpisu - ograniczającego prawa do rozporządzenia nieruchomością (oczywiście jest to tylko ujawnienie faktu, który powstał w momencie ogłoszenia upadłości, że upadły nie może rozporządzać swym majątkiem). Informacja ulega wykreśleniu, gdy przestanie spełniać cel.
Syndyk zawiadomi o upadłości izbę skarbową, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz tych wierzycieli, których adres jest znany. Syndyk obowiązany jest zawiadomić urzędy kolejowe, portowe, pocztowe i telegraficzne o ogłoszeniu upadłości. Urzędy te korespondencję i wszelkie przesyłki, adresowane do upadłego, doręczać będą syndykowi albo, stosownie do jego żądania, zarządcy odrębnego majątku. Upadłemu służy prawo przeglądania korespondencji. Syndyk wyda upadłemu korespondencję i przesyłki, które nie dotyczą majątku masy upadłości lub których zatrzymanie nie jest potrzebne ze względu na zawarte w nich wiadomości. Syndyk zawiadomi o upadłości banki i instytucje, w których dłużnik ma schowki albo złożone pieniądze lub inny majątek.
Syndyk ma nie tylko obowiązki informowania innych o stanie upadłości. Ma on również prawo żądać potrzebnych wiadomości, dotyczących majątku upadłego, zarówno od urzędów, instytucji, jak i osób (fizycznych i prawnych), które tymi wiadomościami dysponują.
Syndyk może korzystać z pomocy innych osób w zakresie ich zawodowej specjalności. Na przykład może skorzystać z pomocy biegłego przy okazji sporządzania majątku masy upadłości, przy sporządzaniu bilansu i przy innych czynnościach do których wiedza specjalistyczna jest niezbędna. Wydatki, jakie syndyk poczyni w związku z korzystaniem z pomocy tych osób - obciążają masę upadłości.
Syndyk z zezwolenia sędziego-komisarza może przyjąć upadłego do pracy za wynagrodzeniem przy prowadzeniu przedsiębiorstwa.
Obowiązki sprawozdawcze syndyka
Syndyk podobnie jak w przypadku obowiązków informacyjnych ma prawo żądać sprawozdania i ma obowiązek składać sprawozdanie.
