Weksel in blanco a termin przedawnienia
W sprawie z powództwa Agencji Nieruchomości Rolnych o zapłatę z weksla pozwany bronił się m.in. zarzutem, iż weksel in blanco został wypełniony po upływie terminu przedawnienia. Sprawa po rozpoznaniu w obu instancjach na skutek skargi kasacyjnej trafiła do Sądu Najwyższego, który rozważał również tę kwestię. Sąd Najwyższy stwierdził, że
Treścią upoważnienia do uzupełnienie weksla in blanco, wręczonego w celu zabezpieczenia roszczenia, jest objęte jedynie uzupełnienie go przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu.
W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że możliwość obrony pozwanego zarzutem uzupełnienia weksla in blanco po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego znajduje potwierdzenie w orzecznictwie. Sąd Najwyższy już poprzednio zajmował jednolite stanowisko, że treścią upoważnienia do uzupełnienie weksla in blanco, wręczonego w celu zabezpieczenia roszczenia, jest objęte jedynie uzupełnienie go przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu. Także w sytuacjach, w których zastrzeżono, iż wręczony weksel in blanco może być uzupełniony w każdym czasie, chodzi jedynie o dowolną chwilę przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu. W konsekwencji osoba, która złożyła podpis na wekslu in blanco – w razie uzupełnienia tego weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu – może powoływać się, że nie jest zobowiązana wekslowo (art. 10 Prawa wekslowego). Sąd Najwyższy powoływał się przy tym na potrzebę ochrony dłużnika przed zobowiązaniem bezterminowym (art. 365[1] k.c.) i wyjątkowo wysokie ryzyko, jakie stwarza dla niego weksel in blanco. Podkreślał, że w związku z tym szczególnego znaczenia nabierają czasowe ograniczenia możliwości uzupełnienia weksla oraz że ścisła więź między mającym wynikać z weksla in blanco zobowiązaniem wekslowym a roszczeniem podlegającym zabezpieczeniu przemawia za przyjęciem, iż weksel in blanco wręczony w celu zabezpieczenia roszczenia może być uzupełniony jedynie przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu. Pogląd dopuszczający możliwość uzupełnienia weksla in blanco nawet w wiele lat po przedawnieniu zabezpieczonego roszczenia nie daje się pogodzić z przyjętym w art. 65 k.c. założeniem rozsądnego i celowego działania uczestników obrotu prawnego.
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podzielił ten pogląd. Dodał, że zarzut uzupełnienia weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego przysługuje także poręczycielowi.
Warto jednak zauważyć, że akurat w tej sprawie zarzut przedawnienia okazał się nieskuteczny. Pozwany powoływał się bowiem na art. 554 k.c., który przewiduje dwuletni termin przedawnienia. Sąd Najwyższy uznał, że Agencja Nieruchomości Rolnych, sprzedając nieruchomości oraz mienie pozostałe po zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstwach gospodarki rolnej, nie działa jako podmiot gospodarczy, lecz realizuje zadania wynikające z polityki państwa. Z tej przyczyny do jej roszczeń nie ma zastosowania dwuletni termin przedawnienia przewidziany w art. 554 k.c.
Wyrok Sądu Najwyższy z dnia 3 listopada 2010 roku, sygn. akt V CSK 142/10, Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Zbiór Dodatkowy 2011 - Numer D, poz. 73
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?