Zwolnienie od kosztów to nie wymierzanie sprawiedliwości
12 maja 2011 roku Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Rejonowego w Bytowie I Wydział Cywilny dotyczące kompetencji referendarzy sądowych oraz kompetencji sądów rejonowych. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
1. Art. 2 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych jest zgodny z art. 45 ust. 1 i art. 175 ust. 1 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 10, art. 173 i art. 175 ust. 2 konstytucji.
2. Art. 471 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego w zakresie, w jakim przewiduje, że referendarz sądowy ma kompetencje sądu przy wykonywaniu powierzonych mu czynności, jest zgodny z art. 45 ust. 1 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 10, art. 173 i art. 175 ust. 2 konstytucji.
3. Art. 118 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest zgodny z art. 45 ust. 1 konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 10, art. 173 i art. 175 ust. 2 konstytucji.
Oznacza to, że
powierzenie referendarzom sądowym czynności z zakresu ochrony prawnej, w tym możliwości wydawania postanowień o zwolnieniu od kosztów sądowych jest zgodne z konstytucją.
Pytanie prawne sprowadzało się do tego, czy referendarz sądowy może wykonywać zadania sądu w zakresie czynności ochrony prawnej oraz czy jest uprawniony do orzekania w wybranych sprawach spornych.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że referendarze są urzędnikami sądowymi, którzy zostali upoważnieni do wykonywania oznaczonych czynności w postępowaniu sądowym, ale innych niż sprawowanie wymiaru sprawiedliwości. Faktem jest, że przepisy nie określają w ogólny sposób kompetencji referendarzy, ani też nie wskazują, na czym polega realizacja zadań z zakresu ochrony prawnej. Zdaniem TK z interpretacji konstytucji oraz prawa o ustroju sądów powszechnych wynika jednak, że referendarze nie sprawują wymiaru sprawiedliwości. Stabilność zatrudnienia oraz czytelne kryteria awansu zawodowego sprawiają jednocześnie, że referendarze cieszą się niezależnością od organów władzy publicznej w zakresie wydawanych orzeczeń i zarządzeń. Trybunał podkreślił jednak, że referendarz wydaje orzeczenia w sądzie, a nie jako sąd.
Powołując się na wcześniejsze orzecznictwo TK zauważył, że prawo do sądu oraz zasada sprawiedliwości proceduralnej są zachowane, jeśli rozstrzygnięcia organu niesądowego może następnie weryfikować sąd. A w przypadku orzeczeń referendarzy tak właśnie jest.
Zdaniem TK postanowienie w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych nie stanowi wymierzania sprawiedliwości, lecz jest czynnością z zakresu ochrony prawnej. Nie ma zatem przeszkód, aby w tym zakresie orzekały organy, które nie sprawują wymiaru sprawiedliwości.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Wyrok Trybunały Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2011 roku, sygn. akt P 38/08
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?