Czy kwota umorzonych odsetek od powstałej zaległości stanowi przychód Wnioskodawczyni za 2013 rok (...)

UZASADNIENIE

W dniu 25 sierpnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia odsetek od długu spadkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W ramach prowadzonej przez męża działalności gospodarczej, w 2001 r. zostały zawarte umowy dzierżawy gruntu z Urzędem Miasta z przeznaczeniem na parkingi. W okresie od lutego do maja 2002 r. powstały zaległości w uiszczaniu opłat dzierżawnych. W tym samym roku zaczęły się problemy zdrowotne męża, który w następstwie wielokrotnej hospitalizacji oraz operacji w 2003 r. nabył prawa do renty w KRUS.

W 2003 roku wszczęto egzekucję komorniczą z renty inwalidzkiej męża. W marcu 2003 r. a następnie w sierpniu 2004 r. składaliśmy pismo z prośbą o umorzenie zasądzonej przez Sąd Rejonowy należności. W listopadzie 2004 r. wnioskowaliśmy już o rozłożenie zobowiązania na raty, co spotkało się z odmową Urzędu.

W lipcu 2012 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. Działalność gospodarcza została zlikwidowana z chwilą śmierci męża. Przez cały okres trwania małżeństwa pozostawali w stosunku małżeńskiej wspólnoty majątkowej. Spadek po mężu Wnioskodawczyni nabyła wraz z długami.

W maju 2013 r. Wnioskodawczyni wystąpiła do Urzędu Miejskiego z wnioskiem o rozłożenie zobowiązania na raty.

W odpowiedzi Urząd Miasta wyraził zgodę na umorzenie odsetek pod warunkiem spłaty należności głównej według harmonogramu. Należność główną Wnioskodawczyni uregulowała w trzech ratach w okresie od czerwca do sierpnia 2013 r. z zaciągniętego na ten cel kredytu.

Na kwotę umorzonych odsetek Urząd Miejski wystawił Wnioskodawczyni informację PIT-8C za 2013 rok, przez co została zmuszona do wykazania tej kwoty jako dochód w PIT-36 za 2013 r. Zwiększenie dochodu spowodowało zwiększenie kwoty podatku do zapłaty o ponad 20 000 zł.

Udzielona Wnioskodawczyni uprzednio pomoc w postaci umorzenia odsetek a następnie zaliczenie ich kwoty do uzyskanego przez nią dochodu, wygenerowała nowy dług w postaci należnego podatku dochodowego w wysokości kilkudziesięciu tysięcy złotych od kwoty umorzonych odsetek, zwiększając tym samym skalę moich problemów i wysokość realnego zadłużenia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy kwota umorzonych odsetek od powstałej zaległości stanowi przychód Wnioskodawczyni za 2013 rok podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, na mocy art. 20 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 r., Nr 80 poz. 360 ze zm) "(?) za przychody z innych źródeł (...) uważa się w szczególności: (...) zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach".

Natomiast art. 14 ust. 1 przytaczanej ustawy uznaje za przychód z działalności kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane.

Art. 14 ust. 2 pkt 6 w powiązaniu z art. 14 ust. 3 pkt 6 do przychodów z działalności zalicza również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, chyba że umorzenie to związane jest z postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, że kwota umorzonych odsetek wykazana w informacji PIT-8C nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 20 Ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, na który powołuje się Urząd Miasta w informacji PIT-8C.

Dlatego też Wnioskodawczyni uważa, że kwota umorzonych odsetek nie stanowi w jej przypadku przychodu w rozumieniu art. 20 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i niesłusznie został jej wystawiony PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wymienił źródła przychodów, w pkt 9 wskazując inne źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie ?w szczególności" wskazuje, iż zawiera on tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów, stanowią przychody objęte dyspozycją tego przepisu.

Stosownie do art. 922 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. z 2013 r., poz. 121 ze zm.), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Zaznaczyć przy czym należy, iż art. 922 § 1 K.c. wyraża tzw. zasadę sukcesji uniwersalnej, co oznacza, że następcy prawni wstępują w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkobiercy.

Jednym ze skutków wejścia spadkobiercy w ogół praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy jest powstanie po jego stronie odpowiedzialności za zobowiązania, których podmiotem był zmarły. W przytoczonym kontekście odpowiedzialność ta będzie rozumiana jako normatywna możliwość zaspokojenia się wierzyciela z majątku dłużnika w drodze postępowania egzekucyjnego, a zatem polega ona na tym, że wierzyciel spadkowy (tj. osoba, która była wierzycielem w stosunku do spadkodawcy) ma możliwość skierowania do majątku spadkobiercy egzekucji na wypadek, gdyby ten nie spełnił dobrowolnie ciążącego na nim obowiązku świadczenia.

Z zaistniałego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawczyni przyjęła wprost spadek po swoim zmarłym mężu.

Zgodnie z art. 1012 Kodeksu cywilnego, spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.

Stosownie zaś do art. 1031 § 1 ww. Kodeksu, w razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczeń.

W myśl art. 1030 Kodeksu cywilnego, do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku.

W sytuacji, gdy po śmierci dłużnika, dochodzi do umorzenia zobowiązania spadkobiercy, który przejął obowiązki dłużnika, u tego spadkobiercy powstaje przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten odpowiada wartości umorzonego świadczenia, gdyż odsetki stanowią dług spadkowy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wierzyciel umorzył należności z tytułu odsetek od zobowiązań należnych od spadkobierczyni zmarłego, która była zobowiązana do zapłaty odsetek od długu jako następca prawny, ze względu na fakt objęcia niniejszych długów odpowiedzialnością za długi spadkowe.

W wyniku umorzenia przez wierzyciela kwot odsetek stanowiących zobowiązanie spadkobierczyni, otrzymała przysporzenie w postaci nieodpłatnego świadczenia, które zgodnie z przytoczonym powyżej przepisem art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi Jej przychód podlegający opodatkowaniu. Odstąpienie przez wierzyciela od dochodzenia należnych odsetek ma konkretny wymiar finansowy dla spadkobierczyni, gdyż powoduje, że nie nastąpi uszczuplenie w Jej majątku, do którego musiałoby dojść, gdyby doszło do spłaty tych należności. Skoro zatem dłużnik osiąga korzyść majątkową to należy u niego rozpoznać przychód. Przychód ten powstał w momencie umorzenia odsetek. Wysokością przychodu jest równowartość umorzonych odsetek, gdyż taka jest wysokość przysporzenia z tytułu nieodpłatnego korzystania z kapitału.

Przedmiotowe świadczenie stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W takim przypadku Urząd Miasta obowiązany jest do sporządzenia informacji (PIT-8C), o której mowa w art. 42 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych

Reasumując, należy stwierdzić, iż z tytułu umorzenia należnych odsetek od długu spadkowego powstanie po stronie Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym i tym samym Wnioskodawczyni ma obowiązek wykazać go w zeznaniu rocznym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.