Kiedy i w jaki sposób powinny być opodatkowane przez jednego ze spadkobierców dochody z najmu lokali (...)

UZASADNIENIE

W dniu 24 grudnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów z najmu lokali mieszkalnych, stanowiących jeden z przedmiotów zabezpieczenia w toczącym się postępowaniu spadkowym.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Po śmierci Pani męża prowadzone jest postępowanie spadkowe, którego celem jest dokonanie działu spadku po nim. Sąd Rejonowy w G. postanowieniem z dnia 1 października 2007 r. upoważnił jedną z uczestniczek do zarządzania w imieniu pozostałych spadkobierców nieruchomością zabudowaną budynkiem z 35 lokalami mieszkalnymi. Ponieważ osoba ta jest z Panią w sporze (w związku z toczącym się postępowaniem sądowym w przedmiocie działu spadku), nie ma Pani dostępu do danych dotyczących przychodów, kosztów oraz dochodów z tytułu eksploatacji znajdujących się tam lokali. Rozliczenie pożytków czerpanych z zarządzanego majątku zostanie dokonana w końcowej fazie ww. postępowania sądowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Kiedy i w jaki sposób powinny być opodatkowane przez Panią dochody z najmu lokali mieszkalnych będących pod zarządem innego uczestnika postępowania spadkowego...

Pani zdaniem, skoro przychodami z tytułu najmu są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze, dochodem z najmu lokali mieszkalnych, zarządzanych w imieniu pozostałych spadkobierców przez jednego z nich, będą postawione do Pani dyspozycji pieniądze, stanowiące udział w pożytkach czerpanych z nieruchomości. Momentem powstania obowiązku podatkowego będzie dzień przekazania Pani przez zarządzającego rozliczenia środków pieniężnych. Będą one opodatkowane na ogólnych zasadach w tym dniu obowiązujących.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast, w przepisie art. 10 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały wyszczególnione rodzaje źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Wśród nich w pkt 6 został wymieniony najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Przychodem w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Oznacza to, że ustalenia wysokości przychodu z najmu ? zaliczanego do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ? a więc najmu niestanowiącego pozarolniczej działalności gospodarczej, należy dokonywać w oparciu o postanowienia cytowanego art. 11 ustawy.

Podstawą generowania przychodów z tytułu najmu jest zawarcie pomiędzy stronami stosownej umowy. Strony umowy określają w niej wysokość czynszu. Czynsz ten stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, a tym samym generuje przychód w rozumieniu podatkowym. Jednakże, aby powstał przychód po strome wynajmującego muszą zaistnieć przesłanki określone w wyżej powołanym art. 11 ustawy, czyli czynsz musi zostać otrzymany lub postawiony do dyspozycji wynajmującego.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego, w dacie wysłania ww. wniosku toczyło się postępowanie sądowe w przedmiocie działu spadku po zmarłym Pani mężu. W toku tegoż postępowania sąd ? udzielając zabezpieczenia ? wyznaczył jedną z uczestniczek do zarządzania w imieniu pozostałych spadkobierców wspomnianą nieruchomością.

Stosownie do treści art. 1035 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz. 93 ze zmianami), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu. Mając na uwadze tenże przepis, należy odwołać się do art. 207 w związku z art. 196 § 2 zd. 2 Kodeksu, stanowiącego, iż pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym przychody ze wspólnej własności, u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu wg skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.

Niemniej jednak, w przedstawionym stanie faktycznym podniosła Pani okoliczność dokonania przez sąd zabezpieczenia masy spadkowej poprzez ustanowienie zarządców dla poszczególnych jej składników majątkowych. Stosownie do art. 634 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. ? Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 Nr 43, poz. 296 ze zm.) spadek zabezpiecza się, gdy z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub praw pozostałych po spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie albo nie usprawiedliwione rozporządzenie. Środkami zabezpieczenia są zaś: spisanie majątku ruchomego i oddanie go pod dozór, złożenie do depozytu, ustanowienie zarządu tymczasowego, ustanowienie dozoru nad nieruchomością (art. 636 ww. ustawy). Zastosowanie jednego z tych środków nie wyłącza zastosowania innych, równocześnie lub kolejno.

Na podstawie § 8 ust. 1 zd. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 października 1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza (Dz. U. z 1991 r. Nr 92, poz. 411), wydanego w oparciu o delegację ustawową z art. 639 Kodeksu postępowania cywilnego, ustanowienie zarządu tymczasowego może nastąpić, jeżeli w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne, przedsiębiorstwo lub też prawo majątkowe wymagające zabezpieczenia przez ustanowienie zarządu. Z kolei w myśl § 9 rozporządzenia do zarządcy tymczasowego i dozorcy ustanowionych w toku postępowania o zabezpieczeniu spadku stosuje się odpowiednio przepisy art. 855-862 i 930-941 Kodeksu postępowania cywilnego.

Zatem stosownie do art. 935 § 1 zd. 1 tegoż kodeksu zarządca zabezpieczonej nieruchomości obowiązany jest wykonywać czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki oraz ma on prawo pobierać w imieniu spadkobierców wszelkie pożytki z nieruchomości, spieniężać je w granicach zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się potrzebne. Ostatecznie ? w oparciu o treść art. 941 Kodeksu postępowania cywilnego ? zarządca składa na rachunek depozytowy sądu nadwyżkę dochodów po pokryciu wydatków wymienionych w art. 940, za czas do dnia przejścia własności nieruchomości na wyznaczonego w drodze działu spadku spadkobiercę bądź spadkobierców.

Reasumując, obowiązek opodatkowania czynszu z najmu ww. lokali mieszkalnych ? w części przypadającej z tytułu udziału w spadku ? powstanie w momencie jego wypłaty z depozytu sądowego, bowiem od tego czasu stanowić on będzie przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Informuje się, że w razie złożenia przez Panią fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej ? niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.