Dział spadku z obowiązkiem spłaty na rzecz jednego ze współwłaścicieli stanowi odpłatne zbycie (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zmianami) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2010 r. (data wpływu 29 marca 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 czerwca 2010 r. (data wpływu 22 czerwca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 marca 2010 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości.

Ponieważ wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 9 czerwca 2010 r. Nr ITPB2/415-341/10-2/TJ wezwano do jego uzupełnienia. Braki wykazane w wezwaniu uzupełniono w dniu 22 czerwca 2010 r. (data wpływu).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 28 grudnia 2007 r. zmarł Pani ojciec. Pozostawił testament, w którym postanowił, że Pani brat nabędzie na wyłączną własność lokal mieszkalny, stanowiący odrębną nieruchomości z obowiązkiem spłaty na Pani rzecz połowy jego wartości. W dniu 27 maja 2008 r. sąd rejonowy stwierdził nabycie spadku na podstawie ustawy, co zostało zgłoszone we właściwym urzędzie skarbowym. Sąd ten stwierdził również, że dołączony do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku sporządzony przez notariusza testament nie był dla niego istotnym dokumentem co do kwestii dotyczącej nabycia spadku, a był tylko wskazaniem w przypadku działu spadku. W związku z powyższym, w dniu 30 września 2009 r. została zawarta w formie aktu notarialnego umowa o dział spadku zgodnie z testamentem, w wyniku czego brat dokonał spłaty na Pani rzecz połowy wartości lokalu mieszkalnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle powyższych faktów powstało zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawczyni, intencją ustawodawcy dotyczącą prawa spadkowego była likwidacja podatku w przypadku dziedziczenia majątku przez najbliższą rodzinę. W związku z powyższym Wnioskodawczyni uważa, że zastąpienie podatku spadkowego o wiele wyższym podatkiem dochodowym, jeżeli taki podatek byłby należny, byłoby nieporozumieniem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Z uwagi na fakt, iż udział w przedmiotowej nieruchomości nabyła Pani w 2007 r., tj. po śmierci ojca, w niniejszej sprawie zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Wskazać bowiem należy, że ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 209 poz. 1316) zmieniono m.in. zasady opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy zmieniającej do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że na podstawie dziedziczenia ustawowego po zmarłym ojcu nabyła Pani udział w lokalu mieszkalnym. Wolą ojca, wyrażoną w testamencie, cały przedmiotowy lokal miał stać się własnością Pani brata, z obowiązkiem spłaty połowy jego wartości na Pani rzecz. Działu spadku, zgodnego z wolą spadkodawcy, dokonali Państwo w dniu 30 września 2009 r. w drodze umowy, zawartej w formie aktu notarialnego.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 924 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast w myśl art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Stosownie zaś do art. 1035 Kodeksu cywilnego jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Powyższe oznacza, że do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom przechodzą na nich. Ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom.

W wyniku dokonania działu spadku możliwy jest podział rzeczy lub prawa stanowiącego majątek spadkowy poprzez przyznanie tej rzeczy lub prawa jednej osobie, przy jednoczesnym zobowiązaniu dokonania spłat na rzecz pozostałych współspadkobierców. Wówczas osoba otrzymująca w całości daną rzecz lub prawo nabywa jej część ponad dotychczas posiadany i przysługujący jej udział w rzeczy lub prawie. Konsekwencją tego jest zbycie tej części rzeczy lub prawa po stronie tego spadkobiercy, który w zamian przysługującej części rzeczy lub prawa otrzyma spłatę pieniężną.

W omawianej sytuacji doszło więc do dwóch odrębnych zdarzeń faktycznych, wywołujących skutki prawnopodatkowe na gruncie dwóch ustaw podatkowych, a mianowicie: nabycia w drodze spadku udziału w lokalu mieszkalnym, które podlega regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz następnie odpłatnego zbycia udziału w tym lokalu, którego zasady opodatkowania zostały uregulowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie można uznać więc, że w przedstawionej sytuacji dochodzi do zastąpienia podatku od spadków i darowizn podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wskazać także należy, że użyte w wyżej powołanym art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie ?odpłatnego zbycia? oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin 'odpłatne zbycie' obejmuje zatem szeroki zakres umów. W myśl art. 155 Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie ?zbycie? odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału.

W konsekwencji zatem, w sytuacji dokonanego działu spadku, na mocy którego za nabyty w drodze spadku udział w lokalu mieszkalnym otrzymała Pani środki pieniężne tytułem spłaty, doszło do odpłatnego zbycia, w wyniku którego powstał u Pani obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z tego też względu wskazać należy, że uzyskany przez Panią z tego tytułu dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na zasadach obowiązujących na dzień 31 grudnia 2008 r.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ww. ustawy od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. W myśl ust. 2 powołanego przepisu podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest, stosownie do art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Do kosztów uzyskania przychodu w przedmiotowym przypadku zaliczyć można natomiast, zgodnie z art. 22 ust. 6d ustawy, z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Podatek płatny jest w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy w którym nastąpiło zbycie, tj. do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dokonano odpłatnego zbycia (art. 30e ust.4).

Reasumując, w sytuacji przedstawionej we wniosku stwierdzić należy, iż uzyskana przez Wnioskodawczynię spłata w związku z działem spadku stanowi przychód z tytułu odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym, który nabyła w drodze spadku i podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Podatek dochodowy od osób fizycznych od dochodu z ww. odpłatnego zbycia należało zatem wykazać w zeznaniu podatkowym za 2009 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.