Członkostwo w radzie nadzorczej spółki komunalnej
Pytanie:
"X Sp. z o.o. powstało w miejsce zlikwidowanego zakładu budżetowego pn. Y. Celem powołania Spółki była realizacja zadań Gminy w zakresie gospodarki Komunalnej. Jedynym 100 % udziałowcem jest Gmina L. Walne Zgromadzenie Wspólników - jednoosobowe (Burmistrz). Zarząd Spółki -jednoosobowy - Prezes Zarządu. Rada Nadzorcza 3 osobowa (Przewodnicząca - Radca Prawny Gminy, członek - Z-ca Burmistrza, drugi członek - spoza Gminy). Projekty umów pomiędzy Spółką a Gminą opiniowane są przez Radcę Prawną Gminy (Przewodniczącą Rady Nadzorczej Spółki) - w wielu przypadkach zapisy w umowach z punktu widzenia biznesowego są niekorzystne dla Spółki. Z-ca Burmistrza (członek Rady Nadzorczej) wykorzystując niekorzystne dla Spółki zapisy w umowach zwraca Spółce faktury za wykonane na rzecz Gminy usługi. Przykładowo - umowa o utrzymanie czystości na terenie Gminy nie zawiera możliwości jej wypowiedzenia przez Spółkę a, jej realizacja przynosi Spółce straty. Czy w opisanej sytuacji nie występuje konflikt interesów? Czy w tej sytuacji Radca Prawny reprezentujący interesy Gminy oraz Z-ca Burmistrza kontrolujący wydatki Gminy mogą być członkami Rady Nadzorczej Spółki wykonującej zadania zlecone na rzecz Gminy na podstawie zawartych umów?"
Odpowiedź prawnika: Członkostwo w radzie nadzorczej spółki komunalnej
W grudniu 2003 r. na skutek nowelizacji ustawy o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 1997 r., Nr 9 poz. 43) wprowadzono obowiązek powoływania rad nadzorczych w spółkach z udziałem jednostek samorządu terytorialnego. Do działalności rad nadzorczych w tych spółkach stosuje się przepisy kodeksu spółek handlowych, z zastrzeżeniem przepisów wynikających z ustawy o gospodarce komunalnej.
Art. 10a ust. 5 wskazanej ustawy stanowi, że do członków rad nadzorczych spółek z udziałem jednostek samorządu terytorialnego, reprezentujących w spółce jednostkę samorządu terytorialnego, stosuje się odpowiednio art. 13 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r., Nr 171 poz. 1397). Należy zatem przyjąć, że w czasie gdy jednostka samorządu terytorialnego jest jedynym udziałowcem spółki, członkowie rady nadzorczej spółki nie mogą:
a) pozostawać w stosunku pracy ze spółką ani świadczyć pracy lub usług na jej rzecz na podstawie innego tytułu prawnego
b) posiadać akcji lub udziałów u przedsiębiorców tworzonych przez spółkę, z wyjątkiem akcji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym
c) pozostawać u przedsiębiorców, o których mowa w pkt 2, w stosunku pracy ani świadczyć pracy lub usług na ich rzecz na podstawie innego tytułu prawnego
d) wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z ich obowiązkami albo mogłyby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność
W literaturze podkreśla się, że przepis art. 13 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji został tak sformułowany, aby istniałby podstawy do szerokiej swobody interpretacyjnej (Waldemar Walczak „Powoływanie członków rad nadzorczych spółek z kapitałem samorządów – ramy prawne i praktyka” Przegląd Corporate Governance nr 1/2010). Wydaje się w związku z tym , że jednoczesne pełnienie funkcji radcy prawnego gminy i przewodniczącej rady nadzorczej jednoosobowej spółki z udziałem tej gminy może w pewnym momencie doprowadzić do sytuacji, w której pojawiłyby się wątpliwości czy łączenie tych funkcji nie wywołuje sprzeczności. Już samo opiniowanie umów prawnych zawieranych przez gminę ze spółką, w której opiniująca jest członkiem organu kontrolnego, a które to umowy są niekorzystne dla jednej ze stron wywołuje podstawy do przyjęcia, że radca prawny może wykonywać zadania posądzające go o stronniczość czy interesowność. Podobne wątpliwości może budzić także pełnienie funkcji członka rady nadzorczej spółki komunalnej przez zastępcę burmistrza miasta.
Powołany wyżej autor zaznacza, że najczęściej decyzje organu wykonawczego gminy, dotyczące wskazania członków rady nadzorczej, podejmowane są jednoosobowo i nie muszą być uargumentowane. Efektem tego jest zatem niemal całkowita swoboda w kształtowaniu składu rad nadzorczych spółek ze 100% udziałem określonej jednostki samorządowej. Rozwiązaniem problemu byłaby rezygnacja określonych osób z pełnienia funkcji czy to w gminie czy też w spółce.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?