Centrum badawczo-rozwojowe - inwestycja w innowacyjność procentuje

Jak wprowadzić działalność badawczą w przedsiębiorstwie?

Podstawowym problemem dla przedsiębiorców okazuje się kosztowność wprowadzenia instrumentów niezbędnych do wykonywania badań. Potrzeby finansowe podmiotów gospodarczych wynikają z konieczności zorganizowania własnej infrastruktury badawczej, bowiem niejednokrotnie nie może być ona zapewniona przez zewnętrzne podmioty ze względu na specyfikę prac danego przedsiębiorstwa.

Naprzeciw powyższym potrzebom wychodzi wprowadzenie nowego instrumentu wsparcia finansowanego ze środków unijnych dla przedsiębiorców na inwestycje typu centra badawczo-rozwojowe, którego procedura i zasady będą uregulowane w rozporządzeniu Ministra Gospodarki. Znany jest już projekt rozporządzenia, który aktualnie znajduje się na etapie opiniowania. Z założeń projektu wiemy, że rozporządzenie wprowadzi definicję inwestycji typu centrum badawczo-rozwojowe, która nie pokrywa się z rozumieniem centrum badawczo-rozwojowego na podstawie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej. Dzięki temu regulacja ta obejmie wsparcie nie tylko dla istniejących już jednostek badawczych na rozpoczęcie oraz rozwój funkcjonującej już działalności badawczej, ale także dla powstających podmiotów, które dopiero mają rozpocząć i prowadzić działalność badawczo-rozwojową. Warto również podkreślić, że w ramach dofinansowania mogą być tworzone zarówno osobne jednostki organizacyjne, jak i działy w przedsiębiorstwie. Organem udzielającym pomocy będzie Minister do spraw gospodarki, do którego przedsiębiorca będzie musiał złożyć wniosek o udzielenie dotacji.
Rozporządzenie będzie odwoływało się również do tzw. efektu zachęty, dlatego wniosek powinien być złożony przed rozpoczęciem prac nad projektem. Udzielenie wsparcia będzie skierowane jedynie do przedsiębiorców, którzy będą wykonywali działalność w zakresie prac rozwojowych, to znaczy do takiej działalności badawczej, której wyniki będą ściśle związane z typowo biznesowymi potrzebami przedsiębiorcy i będą mogły być wykorzystane w praktyce, a przez to prowadziły do rozwoju technologicznego i zwiększenia innowacyjności polskiej gospodarki. Celem dofinansowania dla tworzenia jednostek badawczych oprócz podnoszenia innowacyjności gospodarki krajowej jest odpowiednie przygotowanie podmiotów badawczych do ubiegania się o uzyskanie statusu centrum badawczo-rozwojowego na podstawie procedury uregulowanej w ustawie z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej.

Uzyskanie statusu centrum badawczo-rozwojowego

Status centrum badawczo-rozwojowego jest nadawany na wniosek przedsiębiorcy przez Ministra właściwego do spraw gospodarki. Ubiegać się o nadanie statusu CBR może przedsiębiorca, który działa co najmniej przez rok i prowadzi działalność badawczo-rozwojową. Ponadto uzyskuje przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych na poziomie co najmniej 1 200 000 euro zgodnie z kursem na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe (składając wniosek w 2015 r., minimalną kwotę przychodów obliczamy po kursie euro z dnia 30 września 2013 r., która wynosi w przeliczeniu 5 059 560,00 zł). Dodatkowo przychody netto ze sprzedaży własnych usług badawczo-rozwojowych muszą wynieść co najmniej 20% w stosunku do ogółu przychodów netto. Przedsiębiorca nie może również zalegać z zapłatą podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
We wniosku oprócz podstawowych danych konieczne jest zamieszczenie opisu badań lub prac rozwojowych prowadzonych przez przedsiębiorcę, w tym opis zadań badawczo-rozwojowych zrealizowanych w ostatnim roku obrotowym oraz ich wyników, a także wykaz uzyskanych akredytacji, patentów lub zastosowań w praktyce. Opis badań powinien określać realizowane projekty badawcze, ale tylko z zakresu usług wskazanych w aktualnie obowiązującym dziale 72 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług.
Do wniosku należy dołączyć sprawozdanie finansowe za rok obrotowy poprzedzający złożenie wniosku, z którego powinny wynikać kwoty uzyskanych przychodów netto ogółem jak i ze sprzedaży własnych usług badawczo-rozwojowych. Sprawozdanie finansowe musi być zaopiniowane przez biegłego rewidenta, nawet jeśli przedsiębiorca nie spełnia warunków do sporządzenia opinii i raportu na podstawie ustawy o rachunkowości. Do wniosku oprócz raportu i opinii biegłego rewidenta należy także dołączyć dowód zatwierdzenia sprawozdania finansowego, czyli przykładowo uchwałę Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jako załączniki do wniosku konieczne są również oświadczenia o niezaleganiu z zapłatą podatków: dochodowych za rok obrotowy poprzedzający rok złożenia wniosku, akcyzowego, podatków i opłat lokalnych oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku.

Korzyści wynikające z posiadania statusu CBR

Posiadanie statusu centrum badawczo-rozwojowego uprawnia przedsiębiorcę do korzystania ze zwolnienia z podatków leśnego, rolnego oraz od nieruchomości w zakresie prowadzonych prac badawczo-rozwojowych. Ponadto przedsiębiorcy mogą tworzyć fundusz innowacyjności na prace badawczo-rozwojowe uprawniający do wykorzystania zasady przyspieszonej amortyzacji (z chwilą przelania środków na wyodrębniony rachunek bankowy stają się one kosztem uzyskania przychodu przed poniesieniem faktycznego wydatku). Fundusz innowacyjności jest tworzony z comiesięcznego odpisu wynoszącego nie więcej niż 20% przychodów uzyskanych przez CBR w danym miesiącu. Odpis ten obciąża koszty prowadzenia działalności, co zmniejsza podstawę do naliczenia podatku dochodowego od osób prawnych. Środki funduszu innowacyjności gromadzi się na odrębnym rachunku oraz wykorzystuje się na pokrywanie kosztów prowadzenia badań i prac rozwojowych oraz kosztów związanych z uzyskaniem patentu na wynalazek (jeśli są poniesione przez mikro-, małego lub średniego przedsiębiorcę). Dodatkowo w ramach udogodnień finansowych CBR ma możliwość zaliczenia w koszt uzyskania przychodu kosztów prac rozwojowych w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, o ile nie mogą być uznane za wartości niematerialne i prawne.

Oprócz powyższych korzyści nie można zapomnieć również o tym, że na podstawie art. 2 pkt 9 lit. f ustawy o zasadach finansowania nauki centra badawczo-rozwojowe są jednostkami naukowymi, a dzięki temu mogą korzystać z dedykowanych dla nich programów operacyjnych funduszy unijnych. Należy również pamiętać, że większość programów przewiduje możliwość pozyskania dotacji w wysokości 100% w zakresie prac w projekcie wykonywanych przez ośrodek badawczy, podczas gdy przedsiębiorca (w zależności od swojej wielkości) może otrzymać dotację w wysokości maksymalnie 70% kosztów projektu. Należy jednak pamiętać, że uzyskanie statusu centrum badawczo-rozwojowego i co za tym idzie także statusu jednostki naukowej, nie jest jednoznaczne z automatycznym dopuszczeniem tych jednostek do wszystkich organizowanych konkursów w dziedzinie badań i rozwoju, bowiem organizatorzy konkursów mogą zawężać katalog potencjalnych wnioskodawców.

Posiadanie centrum badawczo-rozwojowego w strukturze przedsiębiorstwa jest korzystne nie tylko ze względu na zwolnienia podatkowe, ale również dzięki większej możliwości uzyskania dofinansowania ze środków unijnych na rozwój innowacyjności. Jest to szczególnie istotne w perspektywie finansowej 2014-2020, gdzie główny nacisk jest kładziony na łączenie biznesu z nauką, co będzie skutkowało podnoszeniem nakładów prywatnych na działalność badawczo-rozwojową, a w konsekwencji doprowadzi do wzrostu gospodarczego.