Certyfikat na wyrób dobrowolny czy obowiązkowy?

Faktycznie od 1 maja rzeczywiście przestała obowiązywać certyfikacja na znak bezpieczeństwa "B". Stał się on jednym ze znaków certyfikacji dobrowolnej, który w Europie jest bardzo rozwinięty. Wcześniej, przed datą przystąpienia Polski do UE znak "B" był obowiązkowy.

Klasyczna certyfikacja wyrobu składa się z jego badania, z wydania certyfikatu na dany znak i nadzoru nad procesem produkcji. Dzięki prowadzonemu nadzorowi znak potwierdza, że każdy egzemplarz wyrobu spełnia określone wymagania, bowiem każda instytucja wydająca jakikolwiek znak certyfikacji zarazem wyznacza pewne swoje zasady, reguły postępowania, regulamin znaku. Szanse na rozwój tego typu certyfikacji dobrowolnej są tym większe, im większa jest odpowiedzialność producenta za wyrób. Pewność, że wyrób jest bezpieczny musi więc mieć nie tylko klient i dystrybutor, ale i sam producent.

Czy zatem od wejścia do Unii nie ma już obowiązkowej certyfikacji?

W przypadku wyrobów z tzw. obszaru regulowanego, czyli objętego dyrektywami nowego podejścia, obowiązuje producenta dokonanie oceny zgodności, a w niektórych przypadkach także uzyskanie certyfikatu zgodności. Nie wszystkie moduły (procedury) oceny zgodności przewidują jednak tę konieczność.

Certyfikat zgodności nie wiąże się z przyznaniem jakiegokolwiek znaku - uprawnia natomiast producenta do umieszczenia na wyrobach oznakowania CE. Elementem oceny zgodności może też być tzw. certyfikacja typu WE, kiedy przebadaniu podlega tylko jakaś próbka, jeden egzemplarz danego typu wyrobów, natomiast nie nadzoruje się produkcji. Słowa certyfikat używa się tu w sensie dokumentu, który jest świadectwem. Po wydaniu takiego certyfikatu instytucja wydająca go nic więcej nie robi. Ten proces nie wiąże się też z wydaniem żadnego znaku certyfikacji. Poza tym w obszarze regulowanym, w każdym module oceny zgodności istnieje wymóg, że producent musi udokumentować swój wewnętrzny system zapewniający, że wyroby są identyczne z modelem przedstawionym do oceny. Może to być certyfikat wdrożonego systemu jakości. W niektórych modułach oceny zgodności istnieje wymóg takiej certyfikacji. Nie wiąże się ona z wydaniem znaku, ale także wiąże się z prowadzeniem nadzoru.

Jakie korzyści niesie za sobą uzyskiwanie certyfikacji dobrowolnej?

Wyroby objęte certyfikacją dobrowolną z założenia stwarzają mniejsze ryzyko, ponieważ wszystkie znaki certyfikacji dobrowolnej wiążą się z nadzorem nad procesem produkcji prowadzonym przez jednostkę certyfikującą. Jeżeli na rynku, w obszarze podlegającym ocenie zgodności, ale bez konieczności angażowania strony trzeciej, pojawia się wyrób oznaczony jakimś znakiem certyfikacyjnym, to prawdopodobieństwo, że wyrób ten nie spełnia wymagań jest znacznie mniejsze niż tam, gdzie funkcjonuje tylko deklaracja producenta. Z tego powodu nadzór rynku może w pierwszej kolejności kontrolować wyroby, które takich znaków nie posiadają. Zatem certyfikacja dobrowolna jest korzystna dla państwa, dla organów nadzoru, a także dla producentów i dystrybutorów, którzy zgodnie z prawem unijnym odpowiadają za bezpieczeństwo sprzedawanych wyrobów. Jeżeli oprócz deklaracji producenta o zgodności wyrobu z wymogami dyrektyw nowego podejścia, dystrybutor otrzymuje wyrób certyfikowany i ma wgląd w dokumenty związane z certyfikacją, to jego zaufanie rośnie. Poprzez oznakowanie CE producent zapewnia, że wyrób spełnia jedynie podstawowe, zawarte w dyrektywach, wymagania w zakresie bezpieczeństwa. Oznakowanie to nie zawiera informacji o tym, w jaki sposób została dokonana ocena zgodności (chyba że jest przy nim numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej, który świadczy o jej zaangażowaniu w fazie produkcji). Może to być tylko deklaracja producenta, a więc strony zainteresowanej. Certyfikacja dobrowolna daje wartość dodaną w postaci oceny strony niezależnej oraz w postaci nadzoru, regularnie prowadzonego nad certyfikowanym wyrobem.

Pamiętaj, że:

• W przypadku większości wyrobów z obszaru regulowanego producent może nie angażować strony trzeciej, może sam dać wyrób do badań uzyskując w ten sposób pewność, że wyrób spełnia wymagania. Musi tylko mieć swój wewnętrzny system jakości, który zapewnia że wszystkie wyroby danego typu są identyczne. Musi mieć to wszystko opisane w odpowiedniej dokumentacji, którą przechowuje dla ewentualnej kontroli. Zatem "samocertyfikacją" można nazwać wystawienie deklaracji zgodności i oznaczenie wyrobu znakiem CE przez samego producenta, bez udziału jednostki notyfikowanej (w tych modułach gdzie jest to dozwolone).

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. 2002 r., Nr 166, poz. 1360 ze zmianami).