Jak dostać e-dowód?

Wszyscy, którzy wniosek o nowy dowód osobisty złożą 4 marca lub później, po kilkunastu dniach odbiorą dowód z warstwą elektroniczną, czyli e-dowód. Zasadnicza różnica między nowym dowodem a starym jest taka, że e-dowód będzie także nośnikiem identyfikacji elektronicznej. Pozostałe funkcje pozostają bez zmian.

Czym jest e-dowód?

E-dowód to dowód osobisty z warstwą elektroniczną.

Zewnętrznie wygląda podobnie do wydawanego dotychczas dowodu osobistego. Jedyną nową informacją na pierwszej stronie dokumentu (awersie) jest numer CAN. Jest on też zapisany w kodzie kreskowym na drugiej stronie. Numer ten jest potrzebny, jeśli chcesz skorzystać z elektronicznych funkcji e-dowodu. Zabezpiecza też e-dowód przed odczytaniem danych zapisanych w warstwie elektronicznej przez osoby nieuprawnione.

Tym, co sprawia, że dowody wydawane po 4 marca staną się „e-dowodami”, jest warstwa elektroniczna, czyli wbudowany, niewidoczny z zewnątrz chip. E-dowód działa bezstykowo, co oznacza to, że wystarczy położyć go na czytniku.

Nie zmieniają się dotychczasowe funkcje dowodu osobistego – nadal potwierdza tożsamość i obywatelstwo oraz uprawnia do przekraczania granic niektórych państw, które uznają go za dokument podróży. Dodatkowo, dzięki warstwie elektronicznej, osoby zainteresowane mogą używać e-dowodu do komunikacji z administracją publiczną i innymi podmiotami. E-dowód umożliwi m.in. logowanie się do portali administracji publicznej przy użyciu bezpiecznego środka identyfikacji elektronicznej (profil osobisty) oraz elektroniczne podpisywanie dokumentów (dzięki podpisowi osobistemu). Dzięki warstwie elektronicznej właściciel e-dowodu będzie zatem mógł na przykład komunikować się elektronicznie z administracją publiczną. E-dowód będzie umożliwiał zalogowanie się do m.in. ePUAP, elektroniczne podpisywanie dokumentów oraz korzystanie z automatycznych bramek granicznych na lotniskach. Użycie warstwy elektronicznej dowodu osobistego będzie możliwe po przyłożeniu dokumentu do czytnika – w podobny sposób korzystamy obecnie np. z kart płatniczych.

Jedną z głównych zalet e-dowodu jest jego bezpieczeństwo. Wykorzystane w e-dowodzie zabezpieczenia mają m.in. uniemożliwić dostęp – bez wiedzy i zgody właściciela dokumentu – do zapisanych na nim danych.

Wraz z e-dowodem, na stronie www.gov.pl pojawią się nie tylko zmodyfikowane, ale i nowe e-usługi. Co będzie można zrobić online?

Po pierwsze – złożyć wniosek o dowód. 27 lutego 2019 r. w nocy czasowo wyłączono tę możliwość. Ponownie będzie można z niej skorzystać 4 marca 2019 r. To wtedy wszyscy zainteresowani zobaczą lekko zmodyfikowany wniosek o dowód. Dodano w nim nowe powody wymiany dokumentu, w tym chęć posiadania dowodu z warstwą elektroniczną. Nieco zmieni się także proces wydawania samego dowodu. W przypadku chęci uruchomienia warstwy elektronicznej – właściciel dokumentu będzie musiał nadać kod PIN. Warto wymyślić go sobie przed wizytą w urzędzie.

Kolejne e-usługi powiązane z e-dowodem, z których będzie można korzystać od 4 marca to:

• uzyskaj dowód osobisty dla dziecka lub podopiecznego;
• zgłoś lub cofnij zawieszenie dowodu osobistego;
• zgłoś utratę albo uszkodzenie swojego dowodu osobistego - unieważnij dowód;
• zgłoś lub cofnij zawieszenie dowodu osobistego dziecka lub innej osoby;
• zgłoś lub cofnij zawieszenie swojego dowodu osobistego.

8 marca dojdą kolejne:

• zgłoś utratę albo uszkodzenie dowodu osobistego dziecka lub podopiecznego;
• sprawdź, czy dowód osobisty jest unieważniony lub zawieszony;
• sprawdź swoje dane w Rejestrze Dowodów Osobistych.

Gdzie i jak złożyć wniosek o e-dowód?

Wnioski o wydanie e-dowodu będzie można składać od 4 marca 2019 r. Jeżeli złożysz wniosek o nowy dowód osobisty przed 4 marca 2019 r., otrzymasz dowód osobisty bez warstwy elektronicznej. Wszystkie dowody, które będą wydane na podstawie wniosków złożonych po tym terminie, będą mieć warstwę elektroniczną. 

Co ważne, dowody nie wymagają wymiany. Wymiana dowodów nie jest obowiązkowa. Nie musisz wnioskować o nowy dokument, jeśli Twój dowód jest nadal ważny. Jeżeli Twój dowód osobisty jest nadal ważny, nie musisz go wymieniać. Proces wymiany dowodów będzie rozłożony na 10 lat i potrwa do 2029 r. Wymiana dotychczasowego dowodu osobistego na e-dowód będzie bezpłatna. 

Podobnie jak dowody, z których dotąd korzystamy, e-dowód będzie ważny przez 10 lat.

Niemal 1,5 milionom osób w tym roku kończy się ważność dowodu osobistego. Ci, którzy wniosek o nowy dowód złożą 4 marca i później, dostaną e-dowód, czyli dokument z warstwą elektroniczną. Jak będzie można o niego wnioskować? W urzędzie i online. Wniosek o dowód z warstwą elektroniczną będzie można składać:

1. w dowolnym urzędzie gminy, niezależnie od adresu zameldowania,
2. przez Internet. 

Od 4 marca 2019 r. nieznacznie zmieni się dotychczasowy formularz wniosku. Zostanie poszerzony o możliwość wskazania nowych powodów ubiegania się o dowód osobisty oraz o sekcję z pytaniem o zgodę wnioskodawcy na zamieszczenie w dowodzie certyfikatu podpisu osobistego. Przy składaniu wniosku online warto zapoznać się wcześniej z wymogami, jakie powinno spełniać zdjęcie (załączanie niepoprawnie wykonanego zdjęcia to najczęstszy błąd).

Jako rodzic, opiekun prawny lub kurator możesz wnioskować o e-dowód dla dziecka lub podopiecznego.

E-dowody odbiorą więc osoby, które złożą wniosek o nowy dokument 4 marca i później. Jeżeli złożysz wniosek o nowy dowód osobisty przed 4 marca 2019 r., otrzymasz dowód osobisty bez warstwy elektronicznej. Możliwość składania wniosków o dowód przez Internet to coraz bardziej popularna e-usługa. Do tej pory z tej możliwości skorzystało niemal 180 tysięcy osób. Od początku dnia 27 lutego czasowo wyłączono możliwość złożenia wniosek o dowód przez Internet. Ponownie zostanie ona uruchomiona 4 marca 2019 r. To konieczne. Wdrożenie e-dowodów wymaga technicznych prac serwisowych. 

Składając wniosek – pamiętaj, aby go prawidłowo uzupełnić. Przede wszystkim sprawdź, jakie warunki powinno spełniać zdjęcie do dowodu. Jeśli Twoje zdjęcie będzie nieprawidłowe, urząd wezwie Cię do uzupełnienia wniosku (dostarczenia nowego zdjęcia). Dostaniesz wówczas wiadomość na swoją skrzynkę na ePUAP. Nie zwlekaj, możliwie szybko prawidłowo uzupełnij wniosek. Zrób to najpóźniej do piątku 1 marca do godz. 11.30. Jeśli nie zrobisz tego w tym terminie, wniosek o dowód będziesz musiała/ musiał złożyć ponownie.

Jeśli chcesz wiedzieć, czy urząd wezwał Cię do uzupełnienia wniosku, a nie sprawdzasz regularnie swojej skrzynki na ePUAP, możesz dostać powiadomienie także na swoją prywatną skrzynkę e-mail. Wymaga to zmian w ustawieniach skrzynki na ePUAP. To nic trudnego. 
Oto jak to zrobić:

Jeżeli dostaniesz wiadomość z urzędu, będziesz o tym niezwłocznie powiadomiona/ powiadomiony.

Składając wniosek online, wpisz swój numer telefonu – w razie konieczności urzędnik będzie mógł do Ciebie zadzwonić i wyjaśnić ewentualne wątpliwości.

Jeśli nie jesteś pewna/ pewien, czy Twoje zdjęcie spełnia wymagania lub masz jakiekolwiek inne wątpliwości, idź do urzędu i tam – po wyjaśnieniu wątpliwości– złóż wniosek.

W piątek 1 marca od godz. 12.00, w związku z zaplanowanymi pracami wdrożeniowymi, nastąpi przerwa techniczna w działaniu Rejestru Dowodów Osobistych. 

Oznacza to, że tego dnia wnioski o dowód będą przyjmowane do godz. 11.30. Od godz. 12.00 do zamknięcia urzędu nie będziesz miała/ miał możliwości załatwienia również pozostałych spraw dotyczących dowodu osobistego – nie odbierzesz gotowego, już spersonalizowanego dokumentu.

W poniedziałek 4 marca 2019 r. przywrócona będzie możliwość składania online wniosków o dowód osobisty. Urzędy będą je też normalnie przyjmować. Wszyscy, którzy tego dnia i później zawnioskują o nowy dokument – dostaną dowód z warstwą elektroniczną, czyli e-dowód.

Korzystanie z warstwy elektronicznej nie będzie obowiązkowe. Jeżeli Twój dowód traci ważność na początku marca lub później i złożysz wniosek o nowy dokument, nie będziesz musiał uaktywniać warstwy elektronicznej przy jego odbiorze – można to zrobić później, w dowolnym momencie.

Wraz z nowym dowodem pojawią się nowe e-usługi.

Wnioski e-dowód będzie można składać online i w dowolnym urzędzie gminy. Sam wniosek o dowód nieco się zmieni, ten elektroniczny będzie jeszcze prostszy niż dotychczas.

Gdzie i jak zgłosić zagubienie, kradzież lub uszkodzenie e-dowodu? 

Jeżeli nie wiesz, gdzie jest twój e-dowód, ale masz nadzieję, że jeszcze go znajdziesz, możesz go zawiesić na maksymalnie 14 dni.

Jeśli w tym czasie nie cofniesz zawieszenia, twój e-dowód zostanie automatycznie unieważniony.

Jeżeli cofniesz zawieszenie, twój e-dowód będzie znowu ważny.

Wniosek o zawieszenie/odwieszenie dowodu możesz złożyć:

• w dowolnym urzędzie gminy,
• przez Internet.

Jakie funkcje będzie spełniał e-dowód?

Będzie on potwierdzał tożsamość i obywatelstwo właściciela dokumentu oraz uprawniał – w takim samym zakresie jak dotąd – do przekraczania granic.

Profil osobisty – środek identyfikacji elektronicznej

Profil osobisty to zestaw danych, zawierający imię (imiona), nazwisko, obywatelstwo, numer PESEL oraz datę i miejsce urodzenia. Jest zapisany wewnątrz e-dowodu. Umożliwia logowanie do portali administracji publicznej.

Dzięki tym danym administracja publiczna może jednoznacznie zidentyfikować osobę korzystającą z usługi internetowej. Prawdziwość tych danych potwierdza certyfikat identyfikacji i uwierzytelnienia, zamieszczony w warstwie elektronicznej dowodu osobistego.

E‑dowód umożliwia zalogowanie się do wybranych usług na platformie obywatel.gov.pl, a po dostosowaniu do innych portali internetowych administracji publicznej.

Profil osobisty będzie zamieszczony w dowodzie osobistym każdej osoby mającej pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych (powyżej 13 roku życia).

Podpis osobisty – zaawansowany podpis elektroniczny

Podpis osobisty to zaawansowany podpis elektroniczny. Prawdziwość danych posiadacza podpisu potwierdza certyfikat podpisu osobistego, zawierający imię (imiona), nazwisko, obywatelstwo oraz numer PESEL.

Aby certyfikat podpisu osobistego znalazł się w e‑dowodzie, powinieneś wyrazić na to zgodę podczas składania wniosku o nowy dokument. W przypadku dziecka, które ukończyło 13 lat, rodzic lub opiekun prawny może wyrazić taką zgodę, jeśli chce, żeby w dowodzie dziecka znalazł się certyfikat podpisu osobistego. W takim przypadku podpis osobisty będzie ważny dopiero w dniu uzyskania przez dziecko pełnoletności. Podpis osobisty wywołuje dla podmiotu publicznego taki sam skutek prawny jak podpis własnoręczny. Podpis osobisty może być wykorzystywany również w kontaktach z podmiotami innymi niż publiczne, ale tylko jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę. Podpis osobisty może służyć m.in. do podpisu dokumentów elektronicznych wysyłanych do urzędu.

Podpis kwalifikowany w e-dowodzie 

Jeśli będziesz chciał korzystać z kwalifikowanego podpisu elektronicznego, będziesz mógł do tego wykorzystać e-dowód. Będzie tam zapewniona przestrzeń na zamieszczenie elektronicznych danych, które umożliwiają składanie takiego podpisu. Dzięki temu będziesz miał jedną kartę (e-dowód), przy użyciu której będziesz mógł posługiwać się kwalifikowanym podpisem elektronicznym dowolnego dostawcy certyfikatów.

Dostawca u którego chcesz kupić podpis kwalifikowany musi być wpisany do tzw. rejestru kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne.

Dokument podróży (aplikacja ICAO) 

W warstwie elektronicznej e-dowodu znajdą się dane jego posiadacza, w tym fotografia zapisana w wersji elektronicznej jako zdjęcie biometryczne. Dzięki temu będzie to dokument podróży zgodny z wymogami Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO). W e-dowodzie znajdzie się też aplikacja ICAO. Dzięki temu możesz być szybciej i sprawniej obsłużony na lotnisku.

Potwierdzanie obecności e-dowodem 

Przy użyciu certyfikatu obecności będziesz mógł potwierdzić swoją obecność w określonym miejscu i czasie. Certyfikat potwierdzenia obecności nie będzie wymagał podania kodu PIN i będzie zamieszczony w e-dowodzie każdej osoby. 

Jak używać e-dowodu?

Czego potrzeba, żeby użyć e-dowodu? 

Użycie certyfikatu identyfikacji i uwierzytelnienia oraz certyfikatu podpisu osobistego będzie możliwe po uprzednim ustaleniu przez posiadacza dowodu osobistego kodów PIN dla każdego z tych certyfikatów (odpowiednio 4-cyfrowy PIN1 i 6-cyfrowy PIN2) Możesz ustalić kody już w urzędzie gminy przy odbiorze dowodu osobistego. Jeżeli nie ustaliłeś kodów przy odbiorze dowodu osobistego, będziesz mógł to zrobić później, w dowolnym urzędzie gminy.

Żeby móc korzystać z elektronicznych funkcji e-dowodu (np. logowanie się do serwisu obywatel.gov.pl), musisz posiadać czytnik do e-dowodu oraz zainstalować oprogramowanie do obsługi e-dowodu. Urządzenie powinno być zgodne ze specyfikacją, która jest dostępna na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Jak zalogować się do e-usługi przy użyciu e-dowodu? 

Aby potwierdzić tożsamość w systemie teleinformatycznym, w którym udostępniania jest usługa elektroniczna:

• Krok 1: połóż e-dowód na czytniku;
• Krok 2: w oknie oprogramowania dowodu wpisz numer CAN;
• Krok 3: w oknie przeglądarki lub na czytniku (zależy jakiego urządzenia używasz) wpisz 4-cyfrowy kod PIN 1.

Jak podpisać pismo przy użyciu e-dowodu? 

Aby złożyć podpis osobisty:

• Krok 1: połóż e-dowód na czytniku;
• Krok 2: w oknie oprogramowania dowodu wpisz numer CAN;

Jeśli chcesz skorzystać z podpisu osobistego i podpisać nim dokument, który masz na swoim komputerze, musisz mieć oprogramowanie do podpisu osobistego.

• Krok 3: uruchom oprogramowanie do podpisu osobistego oraz wybierz plik, który chcesz podpisać
• Krok 4: w oknie oprogramowania lub na czytniku (zależy jakiego urządzenia używasz) wpisz 6-cyfrowy kod PIN 2

Natomiast korzystając z e-usług, również możesz używać e-dowodu do złożenia podpisu na wnioskach lub formularzach. Aby to zrobić, będziesz potrzebować kodu PIN1.

Zmiana kodu PIN 

 Aby dokonać zmiany kodu PIN, musisz posiadać oprogramowanie do obsługi e-dowodu oraz czytnik. Konieczne jest podanie dotychczasowego kodu PIN, a następnie podanie nowego kodu PIN i powtórzenie go. Kod PIN1 posiada 4 cyfry, a kod PIN2 6 cyfr.

Zmiany kodu PIN możesz dokonać również w dowolnym urzędzie gminy.

Kod PUK – używanie, utrata kodu 

 Podczas odbioru e-dowodu otrzymasz kopertę z kodem PUK. Służy on do odblokowania możliwości korzystania z funkcjonalności e-dowodu w przypadku zablokowania kodów PIN1 lub PIN2. Po trzykrotnym wpisaniu nieprawidłowego kodu PIN1 lub PIN2, funkcjonalność odpowiednio profilu osobistego lub podpisu osobistego zostaje zablokowana. Trzeba wtedy za pomocą kodu PUK odblokować powyższe funkcjonalności poprzez ustalenie nowych kodów PIN1 lub/i PIN2. Możesz to zrobić w domu, przy użyciu oprogramowania do obsługi e-dowodu. Umożliwia ono również zmianę kodów PIN.

Odblokować kody PIN i certyfikaty możesz również w urzędzie gminy.

W przypadku, gdy zgubisz swój kod PUK, który jest niezbędny do odblokowania certyfikatów, będziesz mógł odblokować funkcjonalności e-dowodu (zmienić kody PIN) w urzędzie gminy.

Jednak po zablokowaniu danego certyfikatu i po zablokowaniu kodu PUK poprzez trzykrotne błędne wpisanie go, certyfikat ten zostanie trwale zablokowany i nie będziesz mógł z niego skorzystać.

Będziesz mógł, korzystać z drugiego certyfikatu o ile pamiętasz do niego kod PIN. Certyfikat potwierdzenia obecności, niewymagający PIN, będzie nadal aktywny. Warstwa graficzna pozostanie ważna. W przypadku, gdy będziesz chciał jednak korzystać z trwale zablokowanego certyfikatu, konieczna będzie wymiana e-dowodu.

Polityka świadczenia usług 

 Przy korzystaniu z e-dowodu należy kierować się polityką świadczenia usług dla dowodu osobistego z warstwą elektroniczną. Określa ona m.in. sposób i zakres wydawania i używania certyfikatów, które są w e-dowodzie. 

Bezpieczny e-dowód 

Użycie e-dowodu jest zabezpieczone przy użyciu specjalnego protokołu. W tym celu zawsze wymagane będzie podanie numeru dostępowego (CAN). Numer ten zamieszczony jest w warstwie graficznej dowodu osobistego w postaci 6 cyfr na awersie i w postaci kodu kreskowego na rewersie blankietu dowodu osobistego. Ma to uniemożliwić dostęp do danych elektronicznych zawartych na dowodzie bez wiedzy i zgody obywatela. Dodatkowo użycie certyfikatu identyfikacji i uwierzytelnienia oraz podpisu osobistego wymaga podania odpowiednio kodu PIN1 lub PIN2, które osobiście nadaje posiadacz dowodu osobistego i nie powinien nikomu ich ujawniać. 

Zabezpieczenia dokumentu przed fałszowaniem

Elementy widoczne w promieniowaniu w zakresie widzialnym: 

Na podst. www.gov.pl/web/e-dowod

A.J.
Zespół e-prawnik.pl