e-prawnik.pl poradnik prawa

Czy ktoś kontroluje działania twojej spółdzielni?

Czy ktoś kontroluje działania twojej spółdzielni?

Spółdzielnia jako dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, może pełnić różne, doniosłe społecznie funkcje. Aby zapewnić skuteczność osiągania tych różnych celów, koniecznym jest prowadzenie działalności gospodarczej w interesie swoich członków. Działalność gospodarcza związana jest zawsze z podejmowaniem istotnych decyzji, których zawartość musi być ustalana zgodnie z zasadami rzetelności, gospodarności i dbałości o interesy członków. Powodzenie założonych celów, które przyświecały założycielom spółdzielni, będzie zależeć w głównej mierze od jakości podejmowanych decyzji. Brak realizacji określonych w statucie celów, stanowi podstawę do podważenia sensu istnienia takiego podmiotu jak spółdzielnia. Istnieć zatem muszą mechanizmy kontrolujące działalność organów decyzyjnych spółdzielni, które mają za zadanie odpowiednio wcześnie wykryć nieprawidłowości funkcjonowania i wady procesów decyzyjnych skutkujące niewłaściwym pełnieniem swojej funkcji przez spółdzielnię.

Kiedy spółdzielnia obowiązana jest poddać się kontroli?

Lustracja - taką bowiem nazwę przewiduje prawo spółdzielcze do działań mających na celu „oczyszczenie” działań spółdzielni od wypaczeń, może być obligatoryjna lub fakultatywna. Obligatoryjnej kontroli pod względem legalności (zgodności z prawem), gospodarności (umiejętności dobrego, oszczędnego gospodarowania) i rzetelności (godności zaufania) działania spółdzielnia zobowiązana jest poddać się:

  • przynajmniej raz na trzy lata,
  • corocznie, gdy jest spółdzielnią w likwidacji,
  • corocznie, gdy spółdzielnia jest spółdzielnią mieszkaniową w okresie budowania budynków mieszkaniowych i rozliczania kosztów budowy tych budynków.

Jeżeli spółdzielnia zaniedba ten obowiązek, dokona tego odpowiedni organ z własnej inicjatywy, obciążając spółdzielnię kosztami.
Fakultatywnie lustracji można dokonać:

  • na własny wniosek spółdzielni,
  • na żądanie walnego zgromadzenia,
  • na żądanie rady nadzorczej,
  • na wniosek 1/5 członków spółdzielni.

Lustracji może podlegać całość lub część działalności spółdzielni albo tylko jej określone działania.

Kto dokonuje lustracji?

Lustrację zasadniczo prowadzą związki rewizyjne w spółdzielniach w nich zrzeszonych. Natomiast jeśli spółdzielnia nie jest zrzeszona w takim związku, zachodzi konieczność dokonania odpłatnego zlecenia lustracji Krajowej Radzie Spółdzielczej lub wybranemu związkowi rewizyjnemu. Sam lustrator musi posiadać uprawnienia rewizyjne, nadane przez Krajową Radę Spółdzielczą i dopiero wtedy może być przez związek rewizyjny bądź radę wyznaczony do kontroli. Rada ustala również procedurę prowadzenia rewizji. Lustrator jest zobowiązany utrzymywać w tajemnicy wszelkie informacje uzyskane przy okazji kontroli,
z pominięciem podmiotów, którym informacje te przekazuje, czyli z pominięciem:

  • organów lustrowanej spółdzielni,
  • związku rewizyjnego, który lustratora wyznaczył,
  • Krajowej Rady Spółdzielczej,
  • organów wymiaru sprawiedliwości - w toku procedury przed sądem.

Jeżeli działalność lustratora naruszy przepisy prawa, wówczas Krajowa Rada Spółdzielcza może nawet pozbawić go przyznanych mu uprawnień. Lustratorowi na taką decyzję Rady przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Jakie są prawa i obowiązki lustratora?

Prawo spółdzielcze uposaża lustratora w rozległe uprawnienia, które są niezbędne do tego, aby należycie mógł przeprowadzić lustrację. Z uprawnieniami tymi związane są obowiązki organów i pracowników spółdzielni udzielenia wszelkich informacji oraz pomocy. Lustrator jest zobligowany poinformować radę oraz zarząd spółdzielni o rozpoczęciu postępowania lustracyjnego. Członkowie rady uprawnieni są do uczestnictwa w lustracji. Lustrator może przeglądać księgi rachunkowe i wszelkie inne dokumenty, może także bezpośrednio zbadać stan majątkowy rewidowanej spółdzielni. Jeżeli pracownicy lub organy spółdzielni nie wypełniają swych obowiązków współpracy z lustrującym i uniemożliwiają prowadzenie czynności kontrolnych, może być to poczytane jako rażące i uporczywe naruszanie prawa, co może w efekcie uzasadniać podjęcie uchwały przez związek rewizyjny o postawieniu spółdzielni w stan likwidacji.

Co jest efektem lustracji?

Lustrator z każdej przeprowadzonej czynności obowiązany jest sporządzić protokół, który następnie przedkłada radzie i zarządowi spółdzielni. Protokół nie może zawierać ocen działalności spółdzielni czy zaleceń zmierzających do usunięcia uchybień albo niedomagań. Protokół jest dokumentem urzędowym, w którym zarejestrowane są fakty, działania, oświadczenia osób, które dzięki ujęciu w treści protokołu, zyskują moc dowodową. Oczywiście nie przeszkadza to w przeprowadzeniu w ewentualnym procesie przed sądem dowodu przeciw protokołowi.
Protokół jest dokumentem jawnym - na każde żądanie członka spółdzielnia jest obowiązana udostępnić mu protokół z lustracji.

Jakie są skutki lustracji?

O sposobie wykorzystania ustaleń zawartych w protokole lustracji oraz wniosków wynikających z tego dokumentu decyduje walne zgromadzenie. Wnioski z przeprowadzonej lustracji powinny być przedstawione walnemu zgromadzeniu na najbliższym posiedzeniu po zakończeniu postępowania lustracyjnego.

Pamiętaj, że:

  • Co najmniej raz na trzy lata spółdzielnia musi zostać poddana lustracji
  • Jeśli spółdzielnia właśnie buduje nowe budynki, jest w okresie rozliczeniowym z wybudowanych obiektów bądź jest likwidowana - wówczas rewiduje się jej działalność co rok,
  • Spółdzielnia, walne zgromadzenie, rada nadzorcza, 1/5 członków spółdzielni mogą z własnej inicjatywy zażądać przeprowadzenia lustracji,
  • Lustratora wyznacza związek rewizyjny,
  • Jeśli jednak spółdzielnia nie jest zrzeszona w takim związku, lustratora wyznacza Krajowa Rada Spółdzielcza bądź inny związek rewizyjny i lustracja jest wówczas odpłatna,
  • Każdy członek lub organ spółdzielni winien współpracować z lustratorem.

Porady prawne

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jednolity: Dz. U. 1995 r., Nr 54, poz. 288 ze zmianami).
Udostępnij

Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Marcin 2022-05-27 05:41:45

    Czy da się coś zrobić na osiedlu opanowanym przez pracowników spółdzielni którzy traktują mieszkańców jak kogoś kto ma płacić czynsz i się nie wtrącać do tego co się dzieje dokoła - np. sprzątaczka dla której jest roboty na 15 minut siedzi cały dzień w kanciapie śpi lub robi sobie zakupy.Prawie wszystkie miejsca parkingowe są zamknięte blokadami pozostałe 8 miejsc ma wystarczyć na 100 mieszkań - te zablokowane stoją puste całymi dniami - tak się składa że na osiedlu mieszkają pracownicy spółdzielni którzy dostali suszarnię żeby zaadoptować ją na mieszkanie i to oni przywłaszczyli sobie wszystkie miejsca parkingowe twierdząc że to jeszcze pozostałość z prl u i nie zdejmą blokad. W kanciapie u sprzątaczki przesiaduje cała spółdzielnia na kawce - ploty całymi godzinami.Bywa że po jękach piskach kończą sex imprezę wieczorem wymykając się po cichu.Z łóżka w kanciapie korzysta nawet była sprzątaczka której został klucz i sprowadza tam kochanka.Ogólnie osiedle opanowane przez "ludzi" krórzy bardzo o siebie dbają ale nie o mieszkańców. Za bycie w radzie osiedla czyli działanie na szkodę mieszkańców każda z 4 osób bierze pensje - Jeden Pan przez 50 lat wziął blisko milion złotych nie robiąc nic - jedyny obowiązek takiego członka to raz w miesiącu 15 min przyjąć skargi i wnioski od mieszkańców - przez ostatnie 2 lata nie ruszał się z łóżka to mu powiedzieli żeby zrezygnował bo są już inni na jego miejsce. CZy można to gdzieś zgłosić czy to Państwo w Państwie i robią co chcą.

  • elżbieta 2021-10-24 01:58:32

    Już od miesiąca monituje w spóldzielni brak ogrzewania w dzień, nawet przy temp.powietrza 6-9 stopni. w domu jest zimno ale nikt ze spółdzielni nie bierze za to odpowiedzialności. Pani członek zarządu stwierdzila.ze muszę mieć 20 sdtopni w domu i dlatego kaloryfery są zimne. Kaloryfery grzeja w nocy, ale o to za grzanie, są letnie i nie nagrzeja mieszkania gdy wyziebi się w dzień. kierownik podobno dzwonił do fortum i dowiedział,że jest jakaś usterka na czujce. Miało być zrobione i nic cisza a ja marznę. W innym bloku tej samej spółdzielni mieszka moja mam , takm kaloryfery grzeją cały dzien, u bratanka też natomiast u mojego brata jest to co u mnie, Mieszkamy na tym samym osiedlu a mamy inna administrację, Tam nawet nie chcą wysłuchać lokatora. Dzwoniłam do prezesa ale pani sekretarka nie chciała mnie połączyć{bóg to czy co), a była środa bo właśnie w środy prezes przyjmuje interesantów, Do kogo się zwrócić z tym tematem żeby nie zamarznąć zima w swoim własnym mieszkaniu

  • gabriela hawryluk 2017-11-30 19:40:20

    moja spółdzielnia nasz dom ruda ślaska ma bardzo duże zyski i dobrze prosperuje ale jakim kosztem? w grudniu 2016 miałam 1300.00 zł dopłaty za centralne ogrzewanie a teraz w rozliczeniu od czerwca 2017 do pażdziernika 2017 karza mi zapłacić 1000.00zł nadmieniam iż rachunki płacę wg. zaleceń spółdzielni nie wiem o co chodzi ? dawno stwierdziłam iż polska to kraj oszustów i złodzieji czy to się kiedyś zmieni ?

  • DAMAN 2016-06-26 16:51:50

    WITAM. JESTEM CZŁONKIEM SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWEJ W BUKOWNIE WOJ.MAŁOPOLSKIE. W BLOKACH JEST WODA CIEPŁA PODGRZEWANA W CIEPŁOWNI. MAM PYTANIE CZY SPÓŁDZIELNIA MOŻE NARZUCIĆ RÓŻNE CENY ZA PODGRZEW WODY? SPÓŁDZIELNIA ADMINISTRUJE 2 OSIEDLA NA KTÓRYCH KAŻDA MA SWOJĄ CEPŁOWNIE.

  • Zdzisław 2016-01-01 12:00:40

    Czy Spółdzielnie Mieszkaniową obowiązuje ogłoszenie przetargu na wykonanie różnych prac na rzecz spółdzielni np.remonty, wykonanie instalacji elektrycznych,zakładanie ogrodzenia ,itp

  • baba-jaga 2013-07-03 18:38:27

    SPÓŁDZIELNIA PRACY KRAJOWA SPÓŁDZIELNIA PRACY W POZNANIU NIE ZOSTAŁA ZLUSTROWANA PRZYNAJMNIEJ OD 1994 R .Zarząd tej spółdzielni lekceważy członków i prawo spółdzielcze.Ciekawe,bo zarząd tej nie wypłaca wynagrodzeń i oficjalnie występuje przeciw upadłości ewentualnie likwidacji ,której chcą członkowie.Zadłużenie to ok 20mln.Na dzień dzisiejszy wiadomo,że za ubiegły rok strata wynosi ok.1,5 mln zł.Na bieżąco Urząd Skarbowy licytuje środki pracy,od wielu m-cy członkowie i pracownicy nie otrzymują wypłat ,a wielu byłych i obecnych członków i pracowników prowadzi ze spółdzielnią sprawy o zaległe i bieżące wynagrodzenia.Żadne z utargów nie wpływają na konto spółdzielni tylko trafiają do rąk pani prezes,która opuściła siedzibę i urządziła swoje biuro na terenie dworca autobusowego w Obornikach Wlkp.Informuje ,że jest to firma zajmująca się transportem pasażerskim.

  • Piotr 2010-02-25 21:39:22

    Cz spółdzielnia która pobiera czynsz za powierzchnie mieszkaniową bez tynków i okładzin(43lata)może od 2010r-zwiększyć to powierzchnię o dalsze metry nie dokonując pomiarów.Zgodnie z tym zabiegem budynek nasz (262 lokale)zwiększył się o 458,6m kwadratowego


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika