Czy mogę otworzyć rachunek bankowy za granicą?

Gdzie mogę bez kłopotu otworzyć rachunek bankowy?

Ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku Prawo dewizowe zawiera szereg ograniczeń związanych z obrotem pieniądza w skali globalnej. Zabezpiecza tym samym wypływ pieniądza z polskiej gospodarki, co jest zjawiskiem szkodliwym i niekorzystnym dla jej rozwoju. W zakresie terytorialnym prawo dewizowe posługuje się ogólnym pojęciem „zagranica”, co oznacza każde terytorium poza terytorium RP, także kraje należące do Unii Europejskiej oraz do Europejskiego Obszaru Gospodarczego a także do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

Ograniczenia określone w prawie dewizowym dotyczące otwierania rachunków za granicą dotyczą jedynie krajów trzecich (do "krajów trzecich" nie są zaliczone kraje wchodzące w skład UE). Zgodnie z art. 9 pkt 9 ustawy Prawo dewizowe, ograniczeniom podlega otwieranie przez rezydentów (obywateli polskich i polskich osób prawnych), zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, rachunków w bankach i oddziałach banków, mających siedzibę w krajach trzecich.

Z przedstawionego ograniczenia wynika, że całkowicie legalne jest otwieranie przez rezydentów rachunków w bankach lub ich oddziałach, mających siedzibę na terytorium jednego z państw należących do Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

Otwieranie rachunków bankowych w krajach trzecich

Krajami trzecimi są inne państwa niż Rzeczpospolita Polska, inne niż państwa członkowskie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

Poprzez otwarcie rachunku bankowego należy rozumieć zawarcie z bankiem umowy o prowadzenie takiego rachunku.

Zgodnie z powoływanym już art. 9 pkt 9, prawo dewizowe zakazuje otwierania rachunków w bankach lub oddziałach bankowych mających siedzibę na terytorium kraju trzeciego (w rozumieniu ustawy), za wyjątkiem otwierania takich rachunków w czasie pobytu w tych krajach, a także w związku z podjęciem lub rozszerzeniem działalności gospodarczej w tych krajach, pod warunkiem nieutrzymywania takich rachunków dłużej niż 2 miesiące od dnia zakończenia pobytu lub prowadzenia działalności.

Z przedstawionego zakazu wynika więc, że jest dopuszczalne otwarcie rachunku bankowego w kraju trzecim w czasie pobytu rezydenta w tym kraju (może to być pobyt w dowolnym celu - turystycznym lub służbowym), a także maksymalnie w okresie 2 miesięcy od zakończenia tego pobytu w kraju trzecim.

Odstępstwa od ograniczeń określonych w ustawie

Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo dewizowe, odstępstwo od ograniczeń określonych w art. 9 tej ustawy możliwe jest jedynie na podstawie ogólnego bądź indywidualnego zezwolenia dewizowego.

Ogólne zezwolenie dewizowe wydawane jest przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia, natomiast indywidualne zezwolenie dewizowe wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

W chwili obecnej obowiązuje ogólne zezwolenie dewizowe, zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 3 września 2002 roku. Zgodnie z tym rozporządzeniem, dopuszczalne jest otwieranie rachunków bankowych w zakresie niektórych czynności, co oznacza częściowe zniesienie ograniczeń przewidzianych w ustawie.

Otóż dopuszczalne jest otwieranie rachunków w bankach i oddziałach banków mających siedzibę w krajach BIT (należą do nich kraje trzecie, z którymi Rzeczpospolitą Polską wiążą umowy o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji) w związku z nabywaniem:

• udziałów i akcji w spółkach mających siedzibę w krajach BIT, a także obejmowanie udziałów i akcji w takich spółkach,
• jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania mających siedzibę w krajach BIT,
• dłużnych papierów wartościowych o rocznym lub dłuższym terminie wykupu, wyemitowanych bądź wystawionych przez nierezydentów z krajów BIT.

Ponadto rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych dopuszcza otwieranie rachunków w bankach i oddziałach banków mających siedzibę w krajach trzecich (niekoniecznie w krajach BIT) w związku ze zbywaniem przez rezydentów w tych krajach:

• papierów wartościowych, z wyjątkiem papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym niż rok;
• jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania.

Oprócz powyższych zwolnień z ograniczeń przewidzianych w ustawie Prawo dewizowe, rozporządzenie przewiduje dwa szczególne zwolnienia o charakterze podmiotowym. Ze zwolnień tych korzystają koncesjonowane przedsiębiorstwa wydobywcze oraz armatorzy. Podmioty te mogą bowiem bez ograniczeń otwierać rachunki w bankach i oddziałach banków mających siedzibę w krajach trzecich w celu gromadzenia środków uzyskanych z prowadzonej za granicą działalności gospodarczej.

Koncesjonowane przedsiębiorstwa wydobywcze w rozumieniu rozporządzenia MF to:

1. rezydenci będący przedsiębiorcami, o kapitale własnym w wysokości stanowiącej równowartość przynajmniej 5 mln euro, którzy prowadzą (zgodnie z koncesją udzieloną przez właściwe organy) działalność gospodarczą polegającą na poszukiwaniu i wydobyciu ropy naftowej lub gazu ziemnego;
2. rezydenci, na których przeniesiono, za zgodą właściwych organów, część uprawnień i obowiązków z takiej koncesji, jeżeli indywidualnie lub łącznie posiadają kapitał własny o wartości stanowiącej równowartość co najmniej 5 mln euro.

Natomiast armatorami w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Finansów są:

1. rezydenci prowadzący działalność w zakresie transportu morskiego: armatorzy żeglugi liniowej, trampowej, promowej, pasażerskiej, ratownictwa morskiego, śródlądowej, szkolnictwo morskie, zaplecze naukowo – badawcze transportu morskiego, zaopatrzenie i obsługę platform poszukiwawczo – wydobywczych,
2. rezydenci prowadzący działalność w zakresie rybołówstwa morskiego: armatorzy rybołówstwa bałtyckiego, dalekomorskiego, armatorzy pomocniczej floty rybołówstwa, zaplecze naukowo – badawcze rybołówstwa morskiego,
3. rezydenci prowadzący działalność poszukiwawczo – wydobywczą na morzu,
4. rezydenci będący armatorami jednostek specjalnych, w tym dźwigów pływających.

Pamiętaj, że:

• otwieranie rachunków bankowych w krajach Unii Europejskiej jest całkowicie dozwolone;
• otwieranie rachunków bankowych w krajach trzecich i w krajach BIT jest dozwolone tylko w zakresie określonym w ogólnym zezwoleniu dewizowym, chyba że podmiot zainteresowany uzyskał indywidualne zezwolenie dewizowe o szerszym zakresie;
• otwieranie rachunków bankowych w sposób niezgodny z ustawą Prawo dewizowe oraz z warunkami ogólnego zezwolenia dewizowego, stanowi wykroczenie skarbowe, zagrożone karą grzywny.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku Prawo dewizowe (Dz. U. 2002 r., Nr 141, poz. 1178 ze zmianami),
• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 września 2002 roku w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych (Dz. U. 2002 r., Nr 154, poz. 1273 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.