Drobni przedsiębiorcy, a zwolnienie z podatku od towarów i usług

3.10.2011

Rok 2011 przyniósł poważne zmiany w zakresie warunków, jakie musi spełnić przedsiębiorca, aby uzyskać uprawnienie do zwolnienia z podatku VAT. Poprzedni stan prawny został dokładnie omówiony w artykule pt. „Drobni przedsiębiorcy, a VAT” w związku z czym niniejsze opracowanie dotyczyć będzie jedynie obowiązującej treści przepisów.

Kiedy podatnicy kontynuujący w 2011 r. wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem VAT są zwolnieni od podatku VAT?

Jak stanowi art. 113.1 VAT zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku VAT. Aktualna treść tego przepisu została nadana na mocy ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług(dalej ustawa nowelizacyjna). Ustawa ta wprowadziła także szereg przepisów przejściowych, które ustalają odmienne kryteria kwotowe dla danych okresów czasu. I tak, kwota 150 tys. zł znajduje zastosowania dopiero od roku 2011 roku, natomiast, za rok wcześniejszy, czyli 2010, kwotą graniczną jest kwota 100 tys. zł, z tym, że, podatnicy u których łączna wartość sprzedaży opodatkowanej w 2010 r. była wyższa niż 100 000 zł i nie przekroczyła 150 000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 stycznia 2011 r.

Ustawodawca przewidział także pewne nowe wyłączenia, jeśli chodzi sposób ustalania, wspomnianej wcześniej, wartości sprzedaży opodatkowanej, od której to zależy możliwość zwolnienia z podatku. Zgodnie z ustępami 2. oraz 3. do wartości sprzedaży nie wlicza się:

odpłatnej dostawy towarów
odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku
towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych
wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji
sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej działalności rolniczej,w przypadku prowadzenia przez rolnika ryczałtowego korzystającego ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1(chodzi o zwolnienie z podatku dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz świadczenie usług rolniczych), także działalności innej niż działalność rolnicza.

Do jakiej kwoty podatnicy rozpoczynający w 2011 r. wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem VAT są zwolnieni od podatku VAT?

Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem VAT jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150 tys. złotych. Zgodnie natomiast z ustawą nowelizacyjną podatnicy rozpoczynający w 2010 r. wykonywanie takich czynności , u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 100 000 zł i nie przekroczyła 150 000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 stycznia 2011 r.

Czy można zrezygnować ze zwolnienia?

Zarówno podatnicy kontynuujący wykonywanie czynności opodatkowanych, jak i również rozpoczynający ich wykonywanie, mogą zrezygnować ze zwolnienia określonego pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia. Należy jednak zwrócić uwagę, że w przypadku tej drugiej kategorii podatników zawiadomienie musi nastąpić przed dniem wykonania pierwszej czynności.(art.113.5 VAT)

Kiedy dochodzi do utraty prawa do zwolnienia?

W przypadku podatników kontynuujących wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem VAT, jeżeli wartość sprzedaży przekroczy kwotę 150 tys. złotych zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę. Istnieje możliwość pomniejszenia kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z dokumentów celnych oraz o kwotę podatku zapłaconą od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia. Może to się stać za zgodą naczelnika urzędu skarbowego, pod warunkiem, że:

1)porządzenia spisu z natury zapasów tych towarów posiadanych w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty oraz

2)przedłożenia w urzędzie skarbowym spisu, o którym mowa w pkt 1, w terminie 14 dni, licząc od dnia utraty zwolnienia.

Jeśli chodzi o podatników rozpoczynających wykonywanie czynności opodatkowanych, jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę 150 tys. złotych, zwolnienie traci moc z momentem przekroczenia tej kwoty. Opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad wartość określoną w zdaniu pierwszym, a obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej wartości. Przepis ust. 5 zdanie trzecie stosuje się odpowiednio. Warunki dotyczące możliwości pomniejszenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego znajdują odpowiednie zastosowanie.

W przypadku ,gdy między podatnikiem, należącym do którejkolwiek z dwóch wcześniej określonych kategorii, a kontrahentem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4(chodzi m.in. o powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy ), który wpływa na wykazywaną przez podatnika w transakcjach z tym kontrahentem wartość sprzedaży w ten sposób, że jest ona niższa niż wartość rynkowa, dla określenia momentu utraty mocy zwolnienia od podatku, uwzględnia się wartość rynkową tych transakcji.

Czy jest możliwy powrót do zwolnienia od podatku VAT?

Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze omawianego zwolnienia(oczywiście tylko jeśli spełni określone wyżej warunki)

Wyłączenie możliwości zastosowania zwolnienia.

Zwolnienia nie stosuje się do:

importu towarów i usług
wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów
dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca
świadczenia usług, dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 podatnikiem jest ich usługobiorca (chodzi o usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych )

a także do podatników dokonujących dostaw:

wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,
towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0) i wyrobów tytoniowych w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,
nowych środków transportu,
terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę oraz podatników:
- świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie;
- nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Jakie są konsekwencje zwolnienia?

Drobni przedsiębiorcy korzystający omawianego zwolnienia podmiotowego nie mają obowiązku sporządzenia i składania deklaracji podatkowej ani odprowadzania podatku. Są jednak zobowiązani do prowadzenia ewidencji sprzedaży w uproszczonej formie. Nie mają też prawa do dokonywania odliczeń podatku naliczonego przy zakupach związanych ze swoją działalnością, która jest zwolniona od podatku.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 r., Nr 54, poz. 535, ze zmianami)
Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usługi z dnia 2 grudnia 2009 r. (Dz.U. Nr 215, poz. 1666)

Tomasz Schwertner,

e-prawnik.pl

Zespół
e-prawnik.pl

Komentarze