Informacja o korzystaniu ze środowiska - jak ją złożyć?

30.3.2025

Czego dotyczy informacja o korzystaniu ze środowiska?

Jeżeli prowadzisz działalność mającą wpływ na środowisko (tj. korzystasz ze środowiska), to corocznie składasz sprawozdania i wnosisz opłaty. Jak złożyć wykaz o zakresie korzystania ze środowiska oraz jak wyliczyć należne opłaty?

Raz w roku do 31 marca podmioty korzystające ze środowiska przedkładają marszałkom województw wykazy za rok poprzedni zawierające informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych z tego tytułu opłat.

Wzory wykazów zostały określone w rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat.

Podmioty korzystające ze środowiska nie wnoszą opłat za korzystanie ze środowiska, których roczna wysokość dla jednego rodzaju korzystania ze środowiska nie przekracza 800 zł.

Natomiast w przypadku gdy roczna wysokość opłaty dla jednego rodzaju korzystania ze środowiska nie przekracza 100 zł, podmioty nie przedkładają też wykazów o zakresie korzystania ze środowiska (art. 289 ustawy – Prawo ochrony środowiska). Nie trzeba więc składać wykazów i informacji, jeżeli wyliczona roczna opłata dla jednego rodzaju korzystania ze środowiska nie przekracza 100 zł.

Od 1 stycznia 2019 r. podmioty korzystające ze środowiska ustalają wysokość opłat za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza na podstawie wielkości rocznych rzeczywistych emisji określonych w raporcie do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji. Od 2010 r. podmioty korzystające ze środowiska, których działalność powoduje emisje, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, mają obowiązek sporządzania i wprowadzania do Krajowej bazy raportu zawierającego informacje o wielkościach emisji gazów cieplarnianych i innych substancji oraz parametrach z nimi związanych, w terminie do końca lutego każdego roku za rok poprzedni. Krajową bazę prowadzi Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami IOŚ-PIB. Podmioty korzystające ze środowiska, które dotychczas nie realizowały obowiązku wprowadzania raportu do Krajowej bazy, są zobowiązane do rejestracji w systemie poprzez złożenie formularza rejestracyjnego znajdującego się na stronie internetowej Krajowej bazy.

W celu ułatwienia podmiotom korzystającym ze środowiska realizacji obowiązków ustawowych dotyczących opłat za emisje zanieczyszczeń do powietrza oraz składowanie odpadów, Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami IOŚ-PIB uruchomił na swojej stronie internetowej dodatkową funkcjonalność umożliwiającą przygotowanie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat.

Jak można złożyć wykaz o zakresie korzystania ze środowiska?

Sprawę tę można załatwić:

podczas wizyty w urzędzie,
listownie lub
elektronicznie (online, przez ePUAP, po zalogowaniu).

Kto jest korzystającym ze środowiska?

Producenci lub inni użytkownicy środowiska jak np.:

przedsiębiorcy polscy i zagraniczni;
jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami (m.in. fundacje, szkoły, spółdzielnie mieszkaniowe);
osoby wykonujące zawód medyczny w ramach praktyki indywidualnej lub specjalistycznej;
osoby fizyczne korzystające ze środowiska tylko w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia;
jednostki oraz instytucje zarządzające infrastrukturą publiczną, taką jak drogi, przestrzeń, zieleń miejska, czy wody.

Hodowcy, a w szczególności osoby prowadzące działalność wytwórczą w zakresie upraw rolnych, chowu bądź hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego.

Opłaty za korzystanie ze środowiska

Obowiązek ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska wynikających z ustawy − Prawo ochrony środowiska dotyczy wprowadzania gazów i pyłów do powietrza, składowania odpadów oraz wydanych uprawnień do emisji na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Podmioty korzystające ze środowiska ustalają we własnym zakresie wysokość należnych opłat za korzystanie ze środowiska za okres, w którym korzystanie miało miejsce. Opłaty wnoszone są za rok kalendarzowy na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego do 31 marca następnego roku. Opłaty za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza wynikające z eksploatacji urządzeń wnoszone są na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce rejestracji podmiotu korzystającego ze środowiska, a pozostałe opłaty na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska (art. 277 ustawy – Prawo ochrony środowiska).

Od 1 stycznia 2018 r. opłaty za korzystanie ze środowiska wynikające z ustawy – Prawo ochrony środowiska należy ponosić zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za korzystanie ze środowiska.

Stawki opłat za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza oraz składowanie odpadów obowiązujące w danym roku są ogłaszane w obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska.

Stawki opłat obowiązujące w roku 2024 zostały określone w obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 4 sierpnia 2023 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2024 oraz obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 listopada 2023 r. zmieniającym obwieszczenie w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2024.

Wysokość stawek na rok 2024 można więc sprawdzić w obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 listopada 2023 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2024.

Natomiast stawki opłat obowiązujące w roku 2025 ogłoszono w obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 28 lipca 2024 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2025.

Kto płaci opłatę środowiskową?

Za korzystanie ze środowiska pobiera się opłatę środowiskową. Dana działalność podlega opłacie środowiskowej, jeżeli powoduje:

wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, np.:

z kotłowni;

z procesów technologicznych, np.: malowanie, lakierowanie, spawanie, wędzenie;

ze spalania paliw w silnikach spalinowych;

z przeładunku benzyn silnikowych (np. stacje paliw);

z chowu lub hodowli drobiu;

emisję gazów cieplarnianych w ramach przydzielonych uprawnień;
składowanie odpadów.

Jak dokładnie składa się wykaz o zakresie korzystania ze środowiska?

Wykaz za dany rok kalendarzowy należy złożyć do dnia 31 marca następnego roku - do urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na lokalizację przedsięwzięcia. Trzeba więc złożyć wykaz i zapłać należne opłaty na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska:

1. Złożyć do marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska wykaz, który zawiera informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat za dany rok kalendarzowy.

Wykaz (tj. wykaz zawierający informacje o ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza; wykaz zawierający informacje i dane o wielkości emisji gazów cieplarnianych objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji i liczbie uprawnień do emisji oraz o wysokości należnych opłat; wykaz zawierający informacje o składowanych odpadach; wykaz zawierający zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska) można złożyć w postaci papierowej albo elektronicznej. W tym ostatnim przypadku Wykaz podpisuje się podpisem kwalifikowanym albo profilem zaufanym. Wykaz możesz złożna elektronicznie na ePUAP, przez swoją Elektroniczną Skrzynkę Podawczą. Aby to zrobić, trzeba być zalogowany na koncie użytkownika.

Wiele urzędów marszalkowskich udsotępnia aplikację EkoPłatnik, która pomaga przygotować wykazy zawierające informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat. Z EkoPłatnika korzytsają województwa: dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, śląskie, wielkopolskie. EkoPłatnik nie umożliwia jednak złożenia sprawozdania, a jedynie pomaga je poprawnie przygotować. Sprawozdanie można więc przygotować elektronicznie poprzez serwis ekopłatnik. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronach internetowych jednostek samorządu terytorialnego, bezpośrednio w urzędach lub wpisując w wyszukiwarkę internetową słowo ekopłatnik oraz nazwę województwa, do urzędu którego należy złożyć informację. Serwis nie umożliwia złożenia sprawozdania, a tylko pomaga je przygotować. Złożyć je należy poprzed serwis ePUAP.

Do wypełnienia wykazów oraz wyliczenia należnej opłaty za korzystanie ze środowiska należy wykorzystać dane z aktualnych ewidencji, które prowadzi się. Są to takie ewidencje jak: gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza bądź odpadów.

Jak wspomniano, wykaz za dany rok kalendarzowy trzeba złożyć do dnia 31 marca następnego roku. Obowiązkowo należy wypełnić Wykaz zawierający zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska. Pozostałe wykazy, tj.: wykaz zawierający informacje o ilości i rodzajach gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza; wykaz zawierający informacje i dane o wielkości emisji gazów cieplarnianych objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji i liczbie uprawnień do emisji oraz o wysokości należnych opłat wykaz zawierający informacje o składowanych odpadach - wypełnia się i składa w zależności od specyfiki prowadzonej działalności i zgodnie ze sposobem korzystania ze środowiska.

Opłatę za korzystanie ze środowiska ustala się według stawek obowiązujących w okresie, w którym podmiot korzystał ze środowiska. Musi samodzielnie wyliczyć wysokość należnej opłaty za korzystanie ze środowiska, zgodnie z danymi zawartymi w prowadzonych przez niego wykazach.

2. Zapłacić opłatę za korzystanie ze środowiska.

Opłatę za korzystanie ze środowiska, którą podano w Wykazie zawierającym zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska, trzeba wpłacić na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska. Wyjątek stanowią opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza wynikające z eksploatacji niestacjonarnych urządzeń technicznych (np. środków transportu). W tym przypadku należną kwotę opłaty wpłaca się na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce rejestracji firmy. Jest na to czas do do 31 marca.

Opłaty za korzystanie ze środowiska są zobowiązaniem podatkowym, dlatego jeżeli podmiot zobowiązany nie zapłaci ich w terminie, urząd przymusowo ściągnie te należności. Wówczas zapłacisz zaległą kwotę wraz z odsetkami za zwłokę.

Nie trzeba płacić za korzystanie ze środowiska, jeżeli wyliczona roczna opłata dla jednego rodzaju korzystania ze środowiska (np. wprowadzania gazów czy pyłów do powietrza) nie przekracza 800 zł. Nie zwalnia to jednak z obowiązku złożenia rocznego wykazu.

Nie trzeba składać wykazów i informacji, jeżeli wyliczona roczna opłata dla jednego rodzaju korzystania ze środowiska nie przekracza 100 zł.

Opłatę wnosi się za dany rok kalendarzowy do dnia 31 marca następnego roku. Kwota opłaty wynika z obliczeń zobowiązanego, które podał w złożonym za dany rok Wykazie zawierającym zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska

Co dalej?

Od ostatecznej decyzji w sprawie wysokości opłaty za korzystanie ze środowiska można się odwołać do samorządowego kolegium odwoławczego, za pośrednictwem marszałka województwa, który ją wydał, w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.

Jeżeli podmiot zobowiązany nie złożył corocznego wykazu, marszałek województwa wyliczy opłatę na podstawie własnych ustaleń lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

Jeżeli dane w złożonym przez podmiot wykazie budzą zastrzeżenia, to marszałek ustali kwotę opłaty, którą musi zapłacić w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy opłatą należną a wynikającą ze złożonego przez niego wykazu.

Zobowiązania z tytułu opłaty za korzystanie ze środowiska przedawniają się z upływem 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności konkretnej opłaty. Dodatkowo może być na podmiot nałożona administracyjna kara pieniężna za przekroczenie lub naruszenie warunków: korzystania ze środowiska, magazynowania odpadów, emitowania hałasu do środowiska.

Jeżeli podmiot nie posiada wymaganego pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, to zapłaci dodatkowo opłatę podwyższoną o 500%.

Opłaty z tytułu wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz poboru wód są ponoszone zgodnie z zasadami określonymi w ustawie – Prawo wodne oraz w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 26 października 2023 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne.

Podstawa prawna:

A.J.
Zespół e-prawnik.pl