Istotne zmiany w zakresie regulacji nabycia obywatelstwa polskiego poprzez uznanie
W sierpniu weszły w życie nowe przepisy, które w sposób znaczący rozszerzają możliwości nabywania przez cudzoziemców zamieszkałych w Polsce obywatelstwa polskiego w trybie uznania za obywatela polskiego na mocy decyzji wojewody. Co do zasady warunkiem do uznania za obywatela polskiego jest posiadanie stabilnego i regularnego źródła dochodu, tytułu prawnego do zajmowania lokalu mieszkalnego oraz wykazanie się znajomością języka polskiego. Powstaje pytanie jakie znaczenie nowe regulacje będą miały dla cudzoziemców, zamieszkałych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej?
Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim (obowiązująca od 15 sierpnia 2012 roku, dalej: „ustawa”), która zastąpiła poprzednio obowiązującą ustawę z dnia 15 lutego 1962 roku o obywatelstwie polskim, odmienne uregulowała kwestię nabycia obywatelstwa polskiego poprzez uznanie.
Poprzednia ustawy o obywatelstwie polskim stanowiła, że za obywatela polskiego mogła być uznana tylko osoba o nieokreślonym obywatelstwie lub nieposiadająca żadnego obywatelstwa, jeżeli zamieszkiwała w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, co najmniej 5 lat. Uznanie za obywatela polskiego następowało na wniosek osoby zainteresowanej, zaś skutkiem uznania było rozciągnięcie na dzieci tej osoby, jeżeli zamieszkiwały w Polsce.
Obecna ustawa znacznie rozszerza katalog przesłanek uznania za obywatela polskiego. Aktualnie obowiązujące przepisy określają warunki wymagane dla uznania za obywatela polskiego, odnoszące się między innymi do minimalnych okresów nieprzerwanego, legalnego przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadania stabilnego i regularnego źródła dochodu, tytułu do lokalu mieszkalnego, statusu uchodźcy, określonych powiązań rodzinnych.
Szczegółowe wymagania, konieczne do uznania za obywatela polskiego zawiera art. 30 ustawy, zgodnie z którym za obywatela polskiego uznaje się:
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub na podstawie prawa stałego pobytu, który posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawa stałego pobytu, który pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub nie posiada żadnego obywatelstwa;
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w Rzeczypospolitej Polskiej;
- małoletniego cudzoziemca, którego jedno z rodziców jest obywatelem polskim, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawa stałego pobytu, a drugie z rodziców nieposiadające obywatelstwa polskiego wyraziło zgodę na to uznanie;
- małoletniego cudzoziemca, którego co najmniej jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie, jeżeli małoletni przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawa stałego pobytu, a drugie z rodziców nieposiadające obywatelstwa polskiego wyraziło zgodę na to uznanie;
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 10 lat, który posiada zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawo stałego pobytu oraz posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego (warunki powyższe muszą być spełnione łącznie);
- cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem.
Analizując zmienioną regulację, wskazać należy, że w porównaniu z treścią art. 9 poprzedniej ustawy o obywatelstwie polskim przestał obowiązywać wymóg, zgodnie z którym za obywatela polskiego mogła być uznana tylko osoba o nieokreślonym obywatelstwie lub nieposiadająca żadnego obywatelstwa. Obecnie uznani za obywatela polskiego mogą być również cudzoziemcy posiadający obywatelstwo innego państwa.
Nowością jest również obowiązek znajomości języka polskiego potwierdzonej urzędowym poświadczeniem otrzymywanym po zdaniu egzaminu przed państwową komisją egzaminacyjną, świadectwem ukończenia szkoły w Rzeczypospolitej Polskiej lub świadectwem ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim.
Do ustalenia, czy cudzoziemiec przebywa nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosuje się odpowiednio przepis art. 64 ust. 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o cudzoziemcach (tekst jednolity Dz.U. z 2011 roku, nr 264, poz. 1573 ze zm.), zgodnie z którym pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się za nieprzerwany przede wszystkim w przypadku, gdy żadna z przerw w nim nie była dłuższa niż 6 miesięcy i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy.
Z kolei, odmowa uznania za obywatela polskiego następuje w przypadkach, gdy cudzoziemiec nie spełnia powyższych warunków lub gdy nabycie przez niego obywatelstwa polskiego stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Oceniając powyższa regulację stwierdzić należy, iż zmiana i znaczne rozszerzenie katalogu przypadków, które uzasadniają uznanie za obywatela polskiego, w tym w szczególności rezygnacja z konieczności spełnienia warunku o nieokreślonym obywatelstwie lub braku jakiegokolwiek obywatelstwa, jak również dopuszczenie takiej możliwości w przypadku cudzoziemców przebywających legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powinny przyczynić się do znacznego wzrostu liczby tego typu spraw rozpatrywanych w przyszłości. Nowa regulacja ułatwia uzyskanie obywatelstwa polskiego przez cudzoziemców zamieszkałych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co w dalszej perspektywie powinno przyczynić się nie tylko do przyspieszenia procesu ich asymilacji, ale także uczynić nasz kraj atrakcyjnym dla innych cudzoziemców, rozważających możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania zawodu czy też przeniesienia centrum swoich spraw życiowych do Europy. Jak będzie w rzeczywistości w praktyce, oczywiście czas pokaże.
Autorzy:
Maciej Hulist, radca prawny, partner w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p.
Tomasz Bernady, aplikant radcowski, Kancelaria GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p.
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?